აქბარი

ჯალალ-ად-დინ მუჰამად აქბარი (დ. 14 გჷმათუთა 1542, ამარკოტი (სინდი) — ღ. 15 გჷმათუთა 1605, აგრა) — დიდი მოგოლეფიშ იმპერიაშ მამართალი 1556 წანაშე. თინა რდჷ დიდი მოგოლეფიშ იმპერიაშ მასუმა ფადიშაჰი თემურიდეფიშ დინასტიაშ წჷმმარინაფალი, თემურლენგიშ ბონი გამნარყი, ბაბურიშ მოთა, იმპერატორ ჰუმაიონიშ ქომოლსქუა - გიშარჩქინელი სახენწჷფო მოღალე დო ცხენენჯმადუდე. თიქ დებადჷ ნოღა ამარკოტის, სოდე მუშ მაართა რინაშ 12 წანა გატარჷნ. 1555 წანას, მუამუშწკჷმა, ჰუმაიონწკჷმა ართო დელიშა დირთჷ, ნამუქჷთ ლიტერატურაშ დო ეჸონუაშ ცენტრო გჷნირთჷ. 1556 წანას, ჰუმაიონიქ დოღურჷ დო 14 წანაშ ხანს აქბარქ ქიანაშ მამართალო გჷნირთჷ. 4 წანაშ უკული, თიქ გეგნორაუ რეგენტი ბაირამ ხანი დო ქემუდირთჷ იმპერიაშ ხურგეფიშ გოფართინაფას. თიქ აკაართიანჷ რაჯპუტანი, გუჯარათი, ბენგალია დო ქაშმირი. თის გონათუა ვააფუდჷ მეღებული, მარა ჭკვერი მამართალი რდჷ. ცადენდჷ სავაჭარო ურთიართობეფიშ გოვითარაფას, გატარჷ შანულამ ოურდუმე დო ფინანსური რეფორმეფი. ქჷდარსხუ ახალი რელიგია „დინი-ილაჰი“ (ღორონთიერი რწუმა), ნამუთ ისლამიშ, ინდუიზმიშ, ფარსიზმიშ, ჯაინიზმიშ ეკლექტიკურ ნასვარას წჷმარინუანს. აქბარქ თე რელიგიაშ მადუდეთ იჸუ აღიარაფილქ. თინა წჷმარინუანდჷ მუჭოთ ოშურიელე, თეშ საერო ხეშშულას. მოგოლეფიშ იმპერიაშ სახენწჷფო ნინას წჷმარინუანდჷ თურქული ნინა დო ჰინდი. დინოხოლენ რეფორმეფიშ თებაშ უკული, აქბარქ მენცარობაშ დო ხელუანოფაშ მაფორალო გჷნირთჷ. თიქ ელახ აკიშაყარუ უუჯგუშაში მენცარეფი, პოეტეფი, მუსიკოსეფი, ხანტუეფი. თიშ უახოლაშ წორომალიმორექ - ვეზირქ, მიარეჸურე გონათაფილქ დო მიარე ნინაშა მორაგადე პიჯიქ აბუ-ლ ფაზლიქ დომიჩუეს დინნაჭარეფი აქბარიშ მართუალაშ გეშა. თე დინნაჭარეფით გეთმებგენთ, ნამჷ—და აქბარიშ მართუალაშ ბორჯის აკოქიმინჷ ფერჭარუაშ სკოლაქ იმპერიას, აკიშაყარჷ უდიდარაშ ბიბლიოთეკაქ, ნამუთ 24 000 ტომს იკათუანდჷ. 1569 წანას, ნოღა აგრაშ გოხოლუას ქჷდიჭყჷ ახალი ნოღაშ - ფატეხპურ-სიკრიშ აკოგაფა, მუთ მარგალურ ნინაშა შანენს "გომორჯგუაშ ნოღას". 1605 წანას, იმპერატორქ დოღურჷ. ომაფეშ ხვისტა დეკუ აქბარიშ ქომოლსქუაქ სელიმქ ჯოხოდვალათ იმპერატორი ჯაჰანგირი.

ლიტერატურა

ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 2, ხს. 36, ქართი, 1977 წანა.
აბუ ლ-ფაზლი: Akbar-namah Edited with commentary by Muhammad Sadiq Ali (Kanpur-Lucknow: Nawal Kishore) 1881–3 Three Vols. (სპარსულო)
Abu al-Fazl ibn Mubarak Akbarnamah Edited by Maulavi Abd al-Rahim. Bibliotheca Indica Series (Calcutta: Asiatic Society of Bengal) 1877–1887 Three Vols. სპარსულო)
Henry Beveridge (Trans.) The Akbarnama of Ab-ul-Fazl Bibliotheca Indica Series (Calcutta: Asiatic Society of Bengal) 1897 Three Vols.
Haji Muhammad 'Arif Qandahari Tarikh-i-Akbari (Better known as Tarikh-i-Qandahari) edited & Annotated by Haji Mu'in'd-Din Nadwi, Dr. Azhar 'Ali Dihlawi & Imtiyaz 'Ali 'Arshi (Rampur Raza Library) 1962
Martí Escayol, Maria Antònia. “Antoni de Montserrat in the Mughal Garden of good government European construction of Indian nature”, Word, Image, Text; Studies in Literary and Visual Culture, ed. Shormistha Panja et al., Orient Blacksw an, New Delhi, 2009. ISBN : 978-81-250-3735
Satyananda Giri,AKBAR,Trafford Publishing, 2009,ISBN : 978-1-42691-561-1

რესურსეფი ინტერნეტის

Jalaluddin Muhammad Akbar Archived 2015-09-24 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
History of the friendship between Akbar and Birbal Archived 2011-01-03 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
Photos of Akbar The Great's final resting place
აბუ-ლ-ფაზლ ალლამი "აქბარ ნამე"
აქბარ დიდი Archived 2012-05-23 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
აქბარ ჯალალ ად-დინი. დიდი სხუნუეფიშ ენციკლოპედია.^{[ღურელი რსხილი]}