გლენ თეოდორ სიბორგი
| გლენ თეოდორ სიბორგი | |
| ინგლ. Glenn Theodore Seaborg | |
 გლენ თ. სიბორგი 1964 წანას | |
| დაბადებაშ თარიღი: | |
|---|---|
| დაბადებაშ აბანი: | |
| ღურაშ თარიღი: |
ფურთუთა 25, 1999 (86 წანერი) |
| ღურაშ აბანი: |
ლაფაიეტი, კალიფორნია, ააშ |
| მენოღალობა: | |
| ომენცარე სფერო: |
ბირთვური ქიმია |
| სამუშაშ აბანი : |
კალიფორნიაშ უნივერსიტეტი (ბერკლი) |
| ალმა-მატერი: |
კალიფორნიაშ უნივერსიტეტი (ლოს-ანჯელესი) (BS) |
| ომენცარე ხემანჯღვერი: | |
| ჯოხოშინელი მოგურაფეეფი: |
რალფ ართურ ჯეიმსი |
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი: |
ACS-იშ პრემია ქიმიას (1947) |
| ხეშმოჭარუა: |
|
გლენ თეოდორ სიბორგი (ინგლ. Glenn Theodore Seaborg; დ. 19 პირელი, 1912, იშპემინგი, მიჩიგანი, ააშ — ღ. 25 ფურთუთა, 1999, ლაფაიეტი, კალიფორნია, ააშ) — ამერიკალი ქიმიკოსი, ნობელიშ პრემიაშ ლაურეატი ქიმიაშ დარგის (1951).
ბიოგრაფია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]გლენ თეოდორ სიბორგიქ დებადჷ 1912 წანაშ 19 პირელს, შვედი იმიგრანტეფიშ ფანიას. გურაფულენდჷ ქიმიას, კალიფორნიაშ უნივერსიტეტის (ლოს-ანჯელესი), სოდეთ მიპალუ ბაკალავრიშ ხარისხი. უკულ გურაფა გაგინძორჷ კალიფორნიაშ უნივერსიტეტის (ბერკლი), სოდეთ ჯორჯ ერნესტ გიბსონიშ დო გილბერტ ნიუტონ ლუისიშ ხემანჯღვერობათ თხილუ ოდოქტორე დისერტაცია 1937 წანას. გურაფაშ თებაშ უკულ ქუდოსკიდჷ კალიფორნიაშ უნივერსიტეტის (ბერკლი), სოდეთ რდჷ პროფესორი დო 1958-1961 წანეფს უნივერსიტეტიშ მაჟირა კანცლერი. 1961-1971 წანეფს გლენ თეოდორ სიბორგი მუშენდჷ ააშ-შ ატომური ენერგიაშ კომისიაშ დირექტორო. სიბორგი რდჷ მანჰეტენიშ პროექტიშ მაკათური ხოლო. სიბორგიქ ძირუ დო დიგურუ შხვადოშხვა ქიმიური ელემენტეფი: პლუტონიუმი, ამერიციუმი, კიურიუმი, ბერკელიუმი, კალიფორნიუმი, აინშტაინიუმი, ფერმიუმი, მენდელევიუმი, ნობელიუმი დო ელემენტი 106, ნამუსით გიადჷ სიბორგიუმიშ ჯოხოქ. გლენ თეოდორ სიბორგიქ ძირუ 100-შე უმოსი იზოტოპი. მანჰეტენიშ პროექტიშ ბორჯის სიბორგი გურაფულენდჷ პლუტონიუმიშ ექსტრაქცია-იზოლაციაშ პროცესის. კარიერაშ დაჭყაფუს სიბორგი ხანდენდჷ ბირთვულ მედიცინას ხოლო დო ძირუ შხვადოშხვა ელემენტეფიშ იზოტოპეფი, ნამუთ გიმირინუაფჷ ლახარეფიშ დიაგნოსტიკაშო. სიბორგი თაშნეშე შინელი რე მუჭოთ აკტინოიდური კონცეფციაშ დუმარსხუაფალი. 1951 წანას სიბორგის გინოჩეს ნობელიშ პრემია ქიმიაშ დარგის (ედუინ მატისონ მაკ-მილანიწკჷმა ართო). 1991 წანას სიბორგიქ მიპალუ მენცარობაშ ერუანული მენდალი. რდჷ მენცარობეფიშ ერუანული აკადემიაშ დო ომაფე საზოგადოებაშ მაკათური. სიბორგი რე 500-შე უმოს ომენცარე სტატიაშ, წინგიშ დო პუბლიკაციაშ ავტორი. სიბორგიშ ჯოხო გიოდვეს ართ-ართ ელემენტის დო ართ-ართ ასტეროიდის. ლოს-ალამოსიშ ერუანულ ლაბორატორიას რე დორსხუაფილი გლენ თ. სიბორგიშ ინსტიტუტი, ნამუთ გურაფულენს პლუტონიუმს დო მონკა მეტალეფს. კალიფორნიაშ უნივერსიტეტიქ (ლოს-ანჯელესი) დარსხუ გლენ თ. სიბორგიშ პრემია, ნამუთ გინმაჩამუ გიშარჩქინელ ქიმიკოსეფს დო ბიოქიმიკოსეფს. პრემიას, გომორძგვილ მენცარს გინმოჩანს უნივერსიტეტიშ ქიმიაშ დო ბიოქიმიაშ დეპარტამენტიშ კომიტეტი.
პერსონალური რინა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]გლენ თეოდორ სიბორგიშ ოსური რდჷ ჰელენ გრიგსი. ჸუნდეს შკვითი სკუა. გლენ სიბორგიქ ღურუ 1999 წანაშ 25 ფურთუთას, 86 წანერქ.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Coffey, Patrick (2008). Cathedrals of Science: The Personalities and Rivalries That Made Modern Chemistry. Oxford University Press.
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- 1965 Audio Interview with Glenn Seaborg by Stephane Groueff Voices of the Manhattan Project
- National Academy of Sciences biography
- Annotated bibliography for Glenn Seaborg from the Alsos Digital Library
- გლენ თეოდორ სიბორგი ბიბლიოთეკაშ WorldCat კატალოგის
- Nobel Institute Official Biography
- UC Berkeley Biography of Chancellor Glenn T. Seaborg Archived 2011-06-28 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Lawrence Berkeley Laboratory's Glenn T. Seaborg website Archived 2015-05-12 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- American Association for the Advancement of Science, List of Presidents
- Glenn Seaborg Trail, at Department of Energy official site
- Glenn T. Seaborg Center at Northern Michigan University Archived 2017-10-19 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Glenn T. Seaborg Medal and Symposium at the University of California, Los Angeles Archived 2015-10-21 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Video interview with Glenn Seaborg from 1986 with transcript