მანჰეტენიშ პროექტი
მანჰეტენიშ პროექტი (ინგლ. Manhattan Project) — ბირთვული ანჯარიშ გოვითარაფაშო დორსხუაფილი პროექტიშ კოდური ჯოხოდვალა. პროექტი იკათუანდჷ ამერიკალ, ინგლისარ, გერმანალ დო კანადარ მენცარეფს. პროექტის 1942-1946 წანეფს ხემანჯღვერენდჷ ამერიკაშ არმიაშ ინჟინერული კორპუსიშ გენერალ-მაიორი ლესლი გროვსი. ლოს-ალამოსიშ ერუანული ლაბორატორიაშ დირექტორი რდჷ გიშარჩქინელი ფიზიკოსი რობერტ ოპენჰაიმერი. დუდშე პროექტიშ შტაბ-ბინა რდჷ ნიუ-იორკიშ ართ-ართი რაიონი მანჰეტენი. უკულიან წანეფს პროექტიქ ხოლო ჸათე ჯოხოდვალათ იჸუ შინელქ დო თიქ დოთირუ ოფიციალური ჯოხოდვალა: Development of Substitute Materials. პროექტიქ დიჭყჷ 1939 წანას, უკულ თიქ გეფართინუ. პროექტი იკათუანდჷ 130,000 მეტ ადამიერს დო თიშ ფინანსურო ხარჯი რდჷ დოხოლაფირო ჟირი მილიარდი ამერიკული დოლარი (2020 წანაშ მეჯინათ 23 მლრდ. დოლარიშ ექვივალენტი). მანჰეტენიშ პროექტის მიარსხუ ბრიტანეთიშ დო კანადაშ ატომური პროგრამაქ Tube Alloys-იქ. მანჰეტენიშ პროექტით იკეთინჷ ატომურ-ბომბეფქ: პლუტონიშ ტრინიტი, ურანიშ ლითლ-ბოი დო პლუტონიშ ფეტ-მენი. ლითლ-ბოი დო ფეტ-მეტი ამერიკალეფქ გიმირინეს იაპონიაშ ნოღეფიშ ჰიროსიმაშ დო ნაგასაკიშ ობომბალო, 1945 წანაშ 6 დო 9 მარაშინათუთას. ტრინიტი ამერიკალეფქ აფეთქეს ოტესტალო, 1945 წანაშ 16 კვირკვეს, ხორნადა-დელ-მუერტოშ ტიოზის, ნიუ-მექსიკოშ შტატის. მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ თებაშ უკული, მანჰეტენიშ პროექტი ტესტირაფაშო გიმირინუანდჷ ბიკინიშ ატოლს. მანჰეტენიშ პროექტიქ ოფიციალურო ითუ 1947 წანაშ 15 მარაშინათუთას.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Gosling, Francis George (1994). The Manhattan Project: Making the Atomic Bomb. Washington, DC: United States Department of Energy, History Division. OCLC 637052193.
- Nichols, Kenneth David (1987). The Road to Trinity: A Personal Account of How America's Nuclear Policies Were Made. New York: William Morrow and Company. ISBN 0-688-06910-X. OCLC 15223648.