იმერული ჸვალი
იმერული ჸვალი | |
| წჷმოულობაშ ქიანა |
 საქორთუო |
|---|---|
| ნოღა, რეგიონი | იმერეთი |
| ბჟა | ჩხოუშ |
| პასტერიზაფილი | ვარი |
| სტრუქტურა | უხაშუ ჸვალი |
| ჩვიჩვინაფაშ ხანი | ≈ 6 სათი |
იმერული ჸვალი — ქორთული ჸვალიშ გვარობა, ნამუშ კეთება თარო იმერეთიშ აკანს რე პოპულარული. იმერული ჸვალი უხაშუ ჸვალეფიშ ბუნას ორხველჷ დო ჩხოუშ ბჟაშე აკეთენა. თიშ გეშა, ნამჷ-და იმერული ჸვალი ხეთ ეშმოჸუნა, ხელეურ (აჭარ.) ჸვალი უჯოხონა.[1][2]
წარმებაშ ტექნოლოგია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]იმერული ჸვალიშ წარმებას თარი ქიმინჯალა ჩხოუშ ბჟაშ დონაწაფა, აკოჸონაფა წჷმარინუანს, ნამუშოთ გჷმირინუაფუ ნაწი, კვეთი (ორინჯიშ, შხურიშ ვარდა ღეჯიშ კუჭი) ვარდა აკაჸონაფალი. ჯგირო ინაწუაფჷ ახალჭვალირი ტიბუ ბჟა, თი სიტიბათ ნამუშით გჷთმიჭვალუაფუ დო თე სიტიბაქ ოკო ასქიდას აკოჸონაფაშ ედომუშამ პერიოდის. მუჟამსჷთ ბჟაშ მასა ჯგირო აკიჸონაფჷნ, ხეშ ინოჩანაფათ თინა ეთმიფაჩუაფჷ, თეშ უკული იჭყაფუ მასაშ აკოჭვაჭვატუა, ეშაღალა. ჟირხოლო ხეთ ჭიე-ჭიეთ წირუათ, მასას ადუდიშულენა ზედმეტი წაქაშე (წრუქიშე), მარა თეშ, ნამჷ-და ქასკიდას ობაღებელი სილამექჷნ, ნამუთ ჸვალიშ ჩვიჩვინაფაშ ართ-ართი თარი პიჯალა რე. გიშაწირილი, მორგალებური ფორმაშ ჸვალს ჯაშ ვარდა დიხაჭაბუშ ატარს გეთმედვანა, სოდე თინა მოურს (ჸვალიშ მულა). ოშმარეს ეშაღალირი ჸვალს ონჯუაშა ატარს გეთმიტენა დო უკული მარღვანა ქუაჯიმუს, ნამუთ ბრელით უჯგუ ზუღაშ ჯიმუს. შხუ ვარდა ჭიფე ჯიმუშ ფრაქციაშ ჯიმუ ჸვალშა ჭიე-ჭირთ, ზჷმიერო მიშმურს, ნამუთ ჸვალიშ მულას დო თოლეფიშ გოფიტარაფას უნწყუნს ხეს. დიხაჭაბუშ ატარს გედვალირი დო ნაჯიმოლა ჸვალი, თეშ უკული ინმიდვალუაფუ დიდ ხალამს, დერგის, ჭურუკას დო იჩუალუაფუ სპეციალურო კეთებულჷ წაქას, წითხეს. ჸვალამ დერგეფს ჩუანა ომეურნე ოჩუაშეს, უკუმელა აბანს, ვარდა დიხას ინორღვაფილ ჭურუკეფს, ქოცოეფს (ოართეთ, უკუმელა დო დუდფორილობა ჸვალიშ ჩუალაშ ართ-ართი გარანტია რე), სოდე ართ წანაშახ გემოუთირუო იჩუალუაფუ. საზოთოთ ოჩუალარ ჸვალს მარაშინათუთა-ეკენიას შაყარანა დო ჸველიერს გჷმირინუანდეს.[3]
შხვადოშხვა ტექნოლოგია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ჸვალამ დერგეფს არომატამ ჸვალიშ მეღებაშ ღანკით ტარხუნაშ ვარდა ჸვალმინთაშ კილეფს ინმოდვანა. გურიას ჸვალიშ მულაშ ღანკით, ზოთონჯობათ დერგის დოლბენდის გოკირელ ქობალკაკალს ინმოდვანდეს.
სქოლიო
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ↑ ყველი იმერული
- ↑ ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the georgian material culture = Das ethnographisce Lexikon der georgischen materiellen Kultur = Le dictionnaire ethnologique de culture materielle = Этнографический словарь грузинской матриальной културы / საქ. ეროვნ. მუზეუმი ; [პროექტის ავტ. და სამეცნ. ხელმძღვ. ელდარ ნადირაძე ; რედ. როინ მეტრეველი ; ავტ.-შემდგ.: გვანცა არჩვაძე, მარინა ბოკუჩავა, თამარ გელაძე და სხვ.]. - თბ. : მერიდიანი, 2011. - 610 გვ. : ფოტოილ. ; 30 სმ.. - თავფურ., შესავალი ქართ., ინგლ., გერმ., ფრანგ. და რუს. ენ.. - ეძღვნება აკად. გიორგი ჩიტაიას ხსოვნას. - ISBN 978-9941-10-489-3
- ↑ ლიტ: ნ. თოფურია, იმერული ყველის დამზადების ხალხური ტექნოლოგია, მსმ, ტ. XIX, 1978; А. Калантар, Молочное дело на Кавказе, 1901. ვ. პეტრიაშვილი, რძე და მისი სხვადასხვაგვარი გამოყენება, 1898. ე.ნ.