მათირუ მურიცხი
მათირუ მურიცხი — მურიცხი, ნამუშ ბარჩხალი ითირუ ბორჯიშ პერიოდულო. მათირუ მურიცხეფიშ ტიპი ჟირნერი რე:
- მურიცხეფი, ნამუეფიშ ბარჩხალი ნანდულო ითირუ, მუშენდა თინეფიშ ზომა პერიოდულო იძინანს დო ირკენს
- მურიცხეფი, ნამუეფიშ ბარჩხალიშ თირუაშ ბაძაძი შხვა რე, მაგალთო ალმაშარე, შხვა ასტრონომიული ობიექტი, ნამუთ ბლოკუნს მურიცხიშ სინათლეს დო თის აუკმელენს.
მურიცხეფიშ უმენტაშობაშ ბარჩხალი იხასიათებუ ვარიაციეფით. მაგალთო, ბჟაშ გენერირებული ენერგიაშ მასა ითირუ დოხოლაფირო 0,1 %-ით, 11 წანიანი ბჟაშ ციკლიშ მეჯინათ.
3200 წანაშ წოხოლიანი ეგვიპტური დღალეფიშ კალენდარშა მიშაღალირიე მათირუ მურიცხი ალგოლი.
თეხანური ასტრონომიას, მაართა მენცარი ნამუქჷთ მათირუ მურიცხის მიოგორუ რდჷ გერმანალი პასტორი დავიდ ფაბრიციუსი. თიქ 1596 წანას ეჭარუ მათირუ მირა. 1638 წანას იოჰანეს ჰოლვარდაქ დაფიქსირჷ თიში პულსაცია, 11 თუთიანი პერიოდით. ჸათე დო 1572, 1604 წანეფიშ სუპერნოვეფიშ ობზერვაციაქ დანტკიცჷ ნამდა ცა უთირუ ვარდჷ, მუჭოთ თეს არისტოტელე დო შხვა ანტიკური ფილოსოფოსეფი თვალუნდეს.
მაჟირა მათირუ მურიცხი, ნამუქჷთ მენცარულო ეჭარილქ იჸუ რდჷ ალგოლი. თინა ეჭარეს დო თიში ვარიაბელურობა ენწყეს ჯემინიანო მონტანარიქ დო ჯონ გუდრაიკიქ. XVIII ოშწანურაშე მენცარეფქ მიოგორეს შხვადოშხვა მათირუ მურიცხეფს.
2008 წანაშ მათირუ მურიცხეფიშ კატალოგი იკათუანს 46,000 მათირუ მურიცხეფს ჩქინი გალაქტიკას დო 10,000-ის შხვა გვალაქტიკეფს.