მანდარინი

მანდარინი — იროწვანე სუბტროპიკული ხილიშ ჩანარი ციტრუსეფიშ გვარიშ ტეგანიშობურეფიშ ფანიაშე.

მახასიათაფალეფი

არძაშე უმოსო გოფაჩილი რე მანდარინი უნშიუ (Citrus unshiu), ჯაშ სიმაღალა 3 მერტიშახ რე, ბორძღიშ დიამეტრი 3-3,5 მ. პიოლი ძალამ დიდი რე, ჟირსქესიანი, გურგინიშ ფურცელეფი იკათუანა ჯარკვალეფს, ნამუეფსჷთ დიდი მუდანობათ რე ეთერუანი ზეთი, გჷმნაღელი უთასე რე, წონა 60-80 გ. კანი ნარინჯიშფერი რე, ატატა — ღილე ნარინჯიშფერი, წვენამი. წვენი იკათუანს 3-10% შანქარეფს, 0,9%-1%-შახ ბჟეეფს (უმენტაშო ლიმონიშის), 23-55 მგ C ვიტამინს დო შხვა. გჷმნაღელს უმენტაშო ლადირო გჷმირინუანა, თაშნეშე გჷნომუშებულს (წვენი, ჯემი, მურაბა, კომპოტი დო შხვა). კანი დიდარი რე პექტინუანი ნიფთიარობეფით, ეთერუანი ზეთეფით დო გლიკოზიდეფით, გჷმირინუანა საკონდიტრე წარმებას, თაშნეშე ეთერუანი ზეთეფიშ მიოღებელო, თე ბოლოს — პარფიუმერიაშ დო ოჭკომალიშ რეწუალას.

ციტრუსოვან კულტურეფს შქას მანდარინი უნშიუ გიშეგორუაფუ ალაზჷმაფათ მაღალი ჸინგარზებათ. მანდარინი გჷმოღალას იჭყანს ოკულირებაშე (გვიგვილით ჸონუა) მა-4 წანას. 10-12 წანერ ჯალეფიშ მოსალქ შილებე მიოჭირინუას 50 ტ ჰა-შა. მანდარინიშ თარი ნერგვარობა აკოშაყარელი რე საქორთუოშ უჩა ზუღაშ წყარპიჯიშ სუბტროპიკულ რაიონეფს. უმენტაშო კულტივირაფილი რე უნშიუშ ჯიში, მორჩილ მუდანობათ საორდო ჯიში — კოვანოვასე. მანდარინს უმენტაშო ამიარენა ოკულირებათ, ოშა-გოშათ — ჸარშუათ. თარი ოჯინჯე რე ტრიფოლიატა.

საქორთუოშა 1885 წანას მაართაშე მიშეღეს იტალიაშე მანდარინი, ნამუქჷთ ორეწუალე შანულობა ვამიპალუ, თიშ გეშა ნამჷ-და დაბალი ჸინგარზებაშიქ იჸუ დო გუმნაღელი მუშ ბორჯის ვაჭიშუანდჷ მონდინაფას. თინა დოთირუ უნშიუქ, ნამუთ 1896 წანას მიშეღეს იაპონიაშე დო მალას გიფაჩჷ. ასე 19 ვთშ. ჰა ფართობი უკებუ დო ირწანურო 100-120 ვთშ. ტ-შე უმოს მოსალ ირზენს. მანდარინიშ პლანტაციეფს ჭყანიერო აზიანენს მანებელეფი — ფარიანეფი დო რცუფარიანეფი; ლახარეფშე ეიოშინალი რე გუმოზი, ქლოროზი, ანთრაკნოზი, ციტრუსეფიშ ბაქტერიული ნეკროზი დო შხვა. ოკურნალეთ გჷმირინუანა ბორდოშ სითხაშ 1% გჷნანწყუმას დო ცინების.

ლიტერატურა

• ლეკვეიშვილი ი., ციტრუსოვანი წარმოების მეცნიერული საფუძვლები, ნაწ., 1, თბ., 1978;
• ლეკვეიშვილი ი., ქსე, ტ. 6, გვ. 405, თბ., 1983