ნიზამ ალ-მულქი

	ნიზამ ალ-მულქი; სპარს. نظام‌الملک
	; ნიზამ ალ-მულქიშ ნოჭახნაკუ მეშჰედიშ პარკის
სელჩუკეფიშ იმპერიაშ ვეზირი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
	29 გერგობათუთა, 1064 – 14 გჷმათუთა, 1092
მონარქი	ალფ-არსლანი; მელიქ-შაჰი
წიმოხონი	ალ-კუნდური
მონძე	ტაჯ ალ-მულქი
ნაღურა	გჷმათუთა 14, 1092 (74 წანერი); ნეჰავენდი, სელჩუკეფიშ იმპერია
ალმასქუ	უჩინებუ ბაგრატიონი პრინცესა
სქუალეფი	აჰმედ იბნ ნიზამ ალ-მულქი,; შამს ალ-მულქ უსმანი,; აბულფას ფაქრ ალ-მალიქი,; მუაიდ ალ-მულქი,; ჯამალ ალ-მულქი,; ფაქრ ალ-მულქი,; იზ ალ-მულქი,; იმად ალ-მულქ აბულ-კასიმი,; საფია
რელიგია	სუნიზმი

აბუ ალი ჰასან იბნ ალი ტუსი (დ. 10 პირელი, 1018 — ღ. 14 გჷმათუთა, 1092), უმოსო შინელი რე მუჭოთ ნიზამ ალ-მულქი (სპარს. نظام‌الملک) — სპარსალი მენცარი, იურისტი, ფილოსოფოსი, სელჩუკეფიშ იმპერიაშ ვეზირი, ალფ-არსლანიშ ღურაშ უკულ იმპერიაშ დე ფაქტო მამართალი ეჩი წანაშ გოძვენას. ისტორიკოსეფიშ აზრით უშანულამაში სახენწჷფო მოღალე ისლამიშ ისტორიას. პოლიტიკა, ნამუსჷთ აწარმენდჷ ნიზამ ალ-მულქი მერჩქინელი რე ისლამური ოქიანუშ სახენწჷფოეფიშ ადმინისტრაციულ-სტრუქტურული ოსხირეფო.

ნიზამ ალ-მულქის ჯგირი რელიგიური გონათაფა მეუღებჷ. დუდშე თინა ღაზნევიდეფს ოინალუდჷ. უკულ ხორასანიშ სელჩუკი მამართალიშ ალფ-არსლანიწკჷმა ნინალენდჷ. 1063 წანას, მუჟამსჷთ ალფ-არსლანქ სელჩუკეფიშ იმპერიაშ სულთანო გინირთუნჷ, თიქ ნიზამ ალ-მულქი ვეზირო ქუდარინუ. ნიზამ ალ-მულქიშ პოლიტიკური გოლინაქ უმოსო გენძალიერჷ ალფ-არსლანიშ სქუაშ დო მონძეშ მელიქ-შაჰიშ მართუალაშ ბორჯის.

ნიზამ ალ-მულქი ფირქენდჷ ნამდა მამართალს ოკო უღუდკო აბსოლუტური ხეშუულება დო თინა ოკო თხილანდუკო სახენწჷფოშ სტაბილურობას დო ტრადიციეფს. ალ-მულქიშ აზრეფი მოჩამილი რე თიში მონუმენტური ნახანდის "თარობაშ წინგი" (სიასეტ-ნამე). წინგი ჭარილი რე სპარსული ნინაშა. თინა წჷმარინუანს პოლიტიკური ტრაქტატის, დო თექ მოჩამილი ოკითხეფი ორხველჷ სახენწჷფომართუალას, პოლიტიკას, რელიგიას, სამართალს დო შხვა თემეფს. ნახანდი ევროპაქ გეჩინებაფუ 1891 წანას, მუჟამსჷთ თიქ ფრანგული ნინაშა ითანგჷ.

ნიზამ ალ-მულქიქ დარსხუ მედრესეეფი, ნამუეფით გონათაფაშ დო რჩქინაშ ცენტრეფი რდჷ იმპერიაშ მასშტაბით. მედრესეეფს ნიზამიშ პატიოცემელო ნიზამიეფს უძახუდეს. ნიზამიეფი იხასიათებუდჷ გონათაფაშ ჯგირი ხარისხით. თინეფს აფინანსენდჷ თარობა დო ელიტური ჯარალუა. ნამთინე მენცარეფიშ აზრით, მედრესეეფიშ დორსხუაფათ ნიზამ ალ-მულქი ოცადუდჷ განძალიერაფილი ისმაილიზმიშ დოდაღარაფას.

ნიზამ ალ-მულქი დოჸვილეს 1092 წანაშ 14 გჷმათუთას. მაჸვილარი რდჷ ასასინეფიშ ისმაილისტური ორდენიშ ართ-ართი მაკათური.

ლიტერატურა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]