სურინამი

ვიკიპედიაშე
სურინამიშ რესპუბლიკა
სურინამი
სურინამიშ
დევიზი: „Justitia – Pietas – Fides“ (ჰოლ.სამართლიანობა - ღორონთიშ მორჩილება - რწუმა (ნდობა))
ჰიმნი:  God zij met ons Suriname  (ჰოლ.ღორონთი ორდა ჩქინ სურინამწჷკმა)
სურინამიშ ორენი
ნანანოღა
(დო უკაბეტაში ნოღა)
პარამარიბო
ოფიციალური ნინა(ეფი) ნიდერლანდური
აღიარაფილი რეგიონული ნინეფი - 4 რეგიონული ნინა
თარობა უნიტარული ოპარლამენტე კონსტიტუციური რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი ჩან სანტოხი
 -  ვიცე-პრეზიდენტი რონი ბრიუნსვიიკი
ფართობი
 -  გვალო 163,821 კმ2 (92-ა)
 -  წყარი (%) 1.1
მახორობა
 -  2013 ფასებათ 566,846 (167-ა)
 -   census 492,829 
 -  მეჭედალა 2.9 ად. ად/კმ2 (231-ა)
ედპ (ჸუპ) 2011 ფასებათ
 -  გვალო $5.060 მილიარდი 
 -  ართ მახორუშე $12,398 
აგი (2012) 0.680 (ოშქაშე) (104-ა)
ვალუტა სურინამიშ დოლარი (SRD)
ბორჯიშ ორტყაფუ (SRT-3)
ქიანაშ კოდი SR
Internet TLD .sr
ოტელეფონე კოდი +597

სურინამი (ჰოლ. Suriname, МФА: [ˌsyːriˈnaːmə]), ოფიციალური ჯოხოდვალა - სურინამიშ რესპუბლიკა, (ჰოლ. Republiek Suriname), წოხოლე ვაოფიციალურო რჩქინელი რდჷ მუჭოთ - ჰოლანდიაშ გვიანა - სახენწჷფო ობჟათე ამერიკაშ ოორუე-ბჟაეიოლს. ბჟადალშე უხურგანს გაიანა, ბჟაეიოლშე - საფრანგეთიშ გვიანა, ობჟათეშე - ბრაზილია დო ოორუეშე ატლანტიშ ოკიანე.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სურინამი ობჟათე ამერიკაშ ფართობით არძაშე უჭიჭაში სახენწჷფო რე. ქიანა შილებე პირობითო გობრთათ ჟირ ნორთო: ოორუე დო ობჟათე. ოორუეშე, ატლანტიშ ოკიანეშ წყარპიჯის, ქიანაშ მახორობაშ უმენტაში ნორთი ოხორანს, დიხა დითმიმუშებუაფუ. ქიანაშ ობჟათეს მახორობა ძალამი მერკე რე, ტერიტორია სავანეფით დო ტროპიკული ჭვემამი ტყალეფითიე ფორილი.

კლიმატი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ქიანა იდვალუაფუ ეკვატორს. სურინამი გიშეგორუ ჩხე დო ლენჭყამი კლიმატით. ჰავაშ ტემპერატურა პრაქტიკულო ვეთირუ სეზონშე სეზონშა (2 °C-იშ ფარგალეფს), ქიანაშ ნანანოღაშ, პარამარიბოშ ოშქაშე წანამოწანური ტემპერატურა რე - +26 °C. წანამოწანას ჭვემეფიშ ჟირი სეზონიე: ქირსეთუთაშე ფურთუთაშ დაჭყაფუშა დო პირელიშ დალიაშე მარაშინაშ ოშქაშეშა. ოშქაშეთ წანამოწანაშ 200 ჭვემამი დღას გინმურს 2000—2500 მმ ნოლექი.

ქიანას ძალიერი პასატური ბორიეფი უჩქჷ.

პოლიტიკური მონწყუალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სურინამი მართუალაშ ფორმათ რესპუბლიკა რე. სახენწჷფოშ დო თარობაშ მადუდე რე - პრეზიდენტი, ნამუსით პარლამენტი გიშმაგორუნს 5 წანაშ ვადათ (ართ კოჩის შეულებჷ პრეზიდენტო ბრელშა ირღვას კალი). 2010 წანაშ მარაშინათუთაშე სურინამიშ პრეზიდენტი - დეზი ბაუტერსე.

პარლამენტი — ართპალატამი სახენწჷფო შაყარუა, 51 მაკათური, ნამუთის გიშმაგორუნს მახორობა 5 წანაშ ვადათ.

2010 მესიშ გიშაგორუეფიშ შედეგეფი:

  • მეგა-კომბინაცია (თენეფს შქას, ნაციონალურ-დემოკრატიული პარტია) — 23 მაკათური
  • ახალი ფრონტი დემოკრატიაშო დო გოვითარაფაშო — 14 მაკათური
  • А-კომბინაცია — 7 მაკათური
  • ოკათე ალიანსი პროგრესიშო — 6 მაკათური
  • ართობუათ დემოკრატიაშ დო გოვითარაფაშ პარტია — 1 მაკათური

ადმინისტრაციული დორთუალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სურინამიშ აბანეფი

სურინამი 10 აანო ირთუ.

აკანი ადმინისტრაციული ცენტრი ფართობი,
კმ²
მახორობა
(2004), ად.
მეჭედალა,
ად./კმ²
1. ბროკოპონდო ბროკოპონდო 7364 14 215 1,93
2. კომევეინე ნივ-ამსტერდამი 2353 24 649 10,48
3. კორონი ტოტნესი 3902 2887 0,74
4. მაროვეინე ალბინა 4627 16 642 3,60
5. ნიკერი ნივ-ნიკერი 5353 36 639 6,84
6. პარა ონვერვახტი 5393 18 749 3,48
7. პარამარიბო პარამარიბო 183 242 946 1327,57
8. სარამაკა გრონინგენი 3 636 15 980 4,39
9. ციპალივინი ვაუღუ 130 567 34 136 0,26
10. ვანიკა ლელიდორპი 442 85 986 194,54
არძო ართო 163 820 492 829 3,01

მახორობა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

მახორობაშ მუდანობა — 566,846 (2013).

წანამოწანური ძინა — 1,15 %;

დაბადება — 17,1 на 1000 (ფერტილურობა — 2,04 დაბადებუ ართ ოსურშა);

ღურა — 6,15 , 1000-შო;

მახორობაშ თელარაშ ოშქაშე მუდანობა — 69 წანა ქომოლკათაშო, 74 წანა ოსურკათაშო.

იმუნოდეფიციტური ვიტუსით დალახება (აივ) — 1% (2009 წანას).

ნოღაშ მახორობა — 69 % (2010).

ეთნო-რასობური აკოდგინალუა:

  • ინდოარეფი 37 %
  • კრეოლარეფი (უმენტაშო მულატეფი) 31 %
  • იავარეფი 15 %
  • მარონეფი („ტყაშ ნეგრეფი“) 10 %
  • ინდიარეფი 2 %
  • ჩინარეფი 2 %
  • ჩეკანამეფი 1 %
  • შხვეფი 2 %

ნინეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ნინეფი: ნიდერლანდური (ოფიციალური), სრანან-ტონგო (არძაშ უმოსო გოფაჩილი ნინა ერეფშქას ორაგადეთ, შხავდოშხვა ნინაშე გინოღალირი ინგლისურიშ ოსხირით - თაშ ჯოხოდვალირი „ბასტარდ-ინგლიში“), ჰინდი, იავური, ჩინური.

ჭარუა-კითხირიშ რჩქინა — 92 % ქომოლკათა, 87,4 % ოსურკათა.

რელიგია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

რელიგიეფი:

  • ინდუისტეფი - 27,4 %
  • პროტესტანტეფი (უმენტაშო მორავანეფი) - 25,2 %
  • კათოლიკეფი - 22,8 %
  • მუსულმანეფი - 19,6 %
  • შხვეფი - 5 %
პალმაშ ბაღი Palmetuin, სურინამი

დღახუეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

დღახუეფი
თარიღი მარგალური ჯოხოდვალა აბანური ჯოხოდვალა მეხვილაფა
1 ღურთუთა ახალი წანა
27 ფურთუთა კარნავალი Curacao Carnival თარიღი მათირერე
1 მესი მახანდეეფიშ დღა
1 კვირკვე ჭკოროფუაშ გოუქვაფა Keti Koti
25 გერგობათუთა ზოხორინალაშ დღა
25 ქირსეთუთა ქირსე
26 ქირსეთუთა ტვედე კერსტდაგი

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]