ბრაზილია

ვიკიპედიაშე
ვეშქოჩირთან გეჸვენჯი შანულამობაშა/შანულამობეფშა: ბრაზილია (ნოღა).
შხვა შანულობეფშო ქოძირით ბრაზილია (მიარეშანულამი).
ბრაზილიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა
პორტ. República Federativa do Brasil
ბრაზილია
ბრაზილიაშ
დევიზი: Ordem e Progresso
ბუმა-განჩი დო პროგრესი
ჰიმნი: Hino Nacional Brasileiro

ბრაზილიაშ ორენი
ნანანოღაბრაზილია
უკაბეტაში ნოღა სან-პაულუ
ოფიციალური ნინა(ეფი) პორტუგალიური[1]
თარობა ფედერაციული საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი ლუის ინასიუ ლულა და სილვა
 -  ვიცე-პრეზიდენტი ჯერალდუ ალკმინი
ფართობი
 -  გვალო 8 515 767 კმ2 (5-ა)
 -  წყარი (%) 0,65 %
მახორობა
 -  2022 ფასებათ 203,062,512 (5-ა)
 -  მეჭედალა 25 ად/კმ2 (193-ა)
ედპ (ჸუპ) 2023 ფასებათ
 -  გვალო $2.126 ტრილიონი (9-ა)
 -  ართ მახორუშე $10,412 (78-ო)
აგი (2022) 0.754[2] (მაღალი) (87-ა)
ვალუტა ბრაზილიური რეალი (BRL)
ბორჯიშ ორტყაფუ UTC-2...UTC-5
 -  ზარხულიშ (DST) ვაუღჷ (UTC)
ქიანაშ კოდი BRA
Internet TLD .br
ოტელეფონე კოდი +55

ბრაზილია (პორტ. Brasil [bɾaˈziw] ), ოფიციალურო — ფედერაციული რესპუბლიკა ბრაზილია ვარ-და ბრაზილიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა (პორტ. República Federativa do Brasil [ʁe'publikɐ fedeɾaˈt͡ʃivɐ 'dʊ braˈziw] ) — სახენწჷფო ობჟათე ამერიკას. ფართობი — 8 515 767 კმ² (იკენს ობჟათე ამერიკაშ ტერიტორიაშ 47,3%-ის). მოსოფელს, ფართობიშ მეჯინათ მახუთა დო მახორობაშ მეჯინათ მაშკვითა სახენწჷფო. ბრაზილია ობჟათე ამერიკაშ დო ლათინური ამერიკაშ უკაბეტაში ქიანა რე მუჭოთ ტერიტორიაშ, თეშ მახორობაშ მეჯინათ. აკა პორტუგალიურნინამი ქიანა ედომუშამ ამერიკას, თაშნეშე მოსოფელიშ უშხუაში ლუზოფონური ქიანა რე.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ბრაზილია აშაძჷ ობჟათე ამერიკას დო უკჷნებუ თე კონტინენტიშ გვერდი ტერიტორია. სამძღო უღუ კონტინენტიშ 12 ქიანაშე 10-წკჷმა (არძაწკჷმა, ეკვადორიშ დო ჩილეშ მორკებათ). თენე რენა: ურუგვაი, არგენტინა, პარაგვაი, ბოლივია, პერუ, კოლუმბია, ვენესუელა, გაიანა, სურინამი დო საფრანგეთიშ გვიანა. არძაშე უგინძაშ სამძღო უღუ ბოლივიაწკჷმა 3400 კმ, არძაშე უმოს ჭიჭე სურინამწკჷმა - 597 კმ.

სახენწჷფო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • სახენწჷფოშ მადუდური: პრეზიდენტი დილმა რუსეფი (2011).
  • კანონიშდუმადვალუ ორგანო: ჟირპალატამი ერუანული კონგრესი (81+513მაკათური).

ადმინისტრაციული დორთუალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ბრაზილია ფედერალური სახენწჷფო რე, ნამუთ აკმოდირთუ 26 შტატშე (estado) დო 1 ფედერალური ოლქიშე (distrito federal). შტატეფს უღჷნა მუნეფიშ კონსტიტუცია, კანონიშდუმადვალუ ორგანო დო ჸუნა გუბერნატორეფი.

  • ოორუე ამაზონეთი: აკრი – ამაპა – ამაზონასი – პარა – რონდონია – რორაიმა – ტოკანტინსი.
  • ოორუე-ელახი: ალაგოასი – ბაია – მარანიანი – პარაიბა – პერნამბუკუ – პიაუი – რიუ-გრანდი-დუ-ნორტი – სეარა – სერჟიპი.
  • ობჟათე-ელახი: ესპირიტუ-სანტუ – მინას-ჟერაისი – რიო-დე-ჟანეირო – სან-პაულუ.
  • ობჟათე: პარანა – რიუ-გრანდი-დუ-სული – სანტა-კატარინა.
  • ცენტრალური ბჟადაალი: ფედერალური ოლქი – გოიასი – მატუ-გროსუ – მატუ-გროსუ-დუ-სული.

დემოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ჩინებული ბრაზილიარეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • არქიტექტორი - ოსკარ ნიმეიერი.
  • ჭარუეფი - ჟორჟი ამადუ, პაულო კოელიო.
  • პოლიტიკოსეფი - ჟუსელინუ კუბიჩეკი, ფერნანდო კარდოსო.
  • სპორტსმენეფი - პელე, გარინჩა, ზიკო, ბებეტო, რომარიო, რონალდო, რონალდინიო,კაკა, (არძა კუჩხბურთი), ემერსონ ფიტიპალდი, აირტონ სენა, ნელსონ პიკე (არძა ავტორულა).
  • მაბირეეფი მარისა მონტე, ივეტი სანგალო, სალომე დე ბაია.

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სქოლიო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  1. CONSTITUIÇÃO DA REPÚBLICA FEDERATIVA DO BRASIL DE 1988. Câmara dos Deputados. კითხირიშ თარიღი: 2019-06-18.
  2. Human Development Report 2021/2022 (en). United Nations Development Programme (8 September 2022). კითხირიშ თარიღი: 8 September 2022.