ქერქენჯი

სატანა, ქერქენჯი, ეშმაკი, თუცუ, ლუციფერი, ბელზებელი, შაითანი — ღორონთიშ დო თიშ არძა ართგური, ცაშური დო დიხაშური ნძალაშ თარი ანტაგონისტი, ქირსიანობაშ, იუდაიზმიშ დო ისლამიშ რელიგიურ-მითოლოგიური წჷმორინაფათ.

სატანა — რე უკუმელაშ დო ერია-მორიაშ გჷმოლინუა, რელიგიურ-მითოლოგიური, თაშნეშე სატანისტეფიშ ფილოსოფიური წჷმორინაფათ. ქერქენჯი უმაღალაში რე ერია-მორიაშ დო უკუმელაშ, სატანა კინე მუ რე უკუმელა, ერია-მორია დო მოჯალაგუა.

ტერმინიშ ქირსიანულ-იუდეური გოჭყაფა

ივრითშე სატანა שטן ითანგუ გეჸვენჯი დინორეთ — „აწმარენჯობა“, „აწმარენჯი“. ჯვეში აპიანეშ კანკალე წინგის სატანათ ჯოხოიდვალუაფუ ანგილოზი, ნამუთ გამორსაშ წჷმი გჷთმიორინუანს მორწუმეეფიშ რწუმას (ქძ. წ.იოანე, I, 6-12). ახალი აპიანეთ სატანა, მუჭოთ აპოკალიფსური დრაკონი, წჷმოდირთუ ღორონთიშ ნტერო, უკუმელაშ ნძალეფიშ მამართალო (ქძ. იოანე ღორონთმარაგადეშ ენწყუმა XX, 2-3, 7-9).

ლუციფერი ((სლავ. Денница) — ლათ. «სინთეშ მაღელი», გოთანაშ მურიცხი, პლანეტა „ვენერაშ“ ჯოხო, ”გოთანაშ სქუა” (ქძ. ისაია წჷმიმორაგადე, XIV, 12).

διαβολος (ბერძ.) — თაურეშე რუს. Дьявол, лукавый, клеветник. ახალ აპიანეს მუკმორჩქინდუ, მუჭოთ თე ოქიანუშ მაზოჯალი. სახარება მათე (4:1-11).

იბლისი - დაჩხირამი რინუ (ჯინი), ყურანიშ მეჯინათ, ნამუთ აწმურე ღორონთიშ ნებას.

ვეელზევული (ბაალზვუვი - בעל זבוב) ივრითშე ითანგუ, მუჭოთ „ჭანდეფიშ მაზოჯალი“ — სატანაშ ჯოხო ივრითიშ ტრადიციეფით.

სატანაშ ბიბლიური კონცეფცია

წჷმიმორაგადე იეზეკილიშ წინგიშ მეჯინათ, საოხვამე ტრადიციათ, სატანა გჷნარჩქინა რდჷ ანგილოზიშით ქერუბიმიშ ჯოხოთ. თინა რდჷ „რსულჸოფურობაშ მარწკინდით, რსული სიჭკვერათ დო სისქვამეშ გურდინით დოჯილდაფილი“ დო ოხორანდჷ ედემიშ „დაჩხირამ ქუალეფს“, მარა თიშ უკული, მუთ თიქ ხონჩოროთ გჷნირთჷნ, თინა დიხაშა გეგმაჸათეს (იეზ. 28:12-19), თის გჷმაჸუნჷ ანგილოზეფიშ თი ნორთიქ, ნამუეფქჷთ დემონეფო გჷნირთესჷნ. სატანაშ დონთხაფაშ ეჭარუა მოჸონაფილი რე მოჩიქულ იოანეწკჷმა: სატანა, დიდი ცაშური ლჷმაშ უკული, დიხაშა გჷმაჸათუ თარანგილოზ მიქაელქ (ენწყუმა. 12:7-9).

ისაია წჷმიმორაგადე მარზენა სატანაშ მაართა ჯოხოს — ლუციფერი (Денница). ლუციფერიშ დონთხაფაშ უკული, თინა გჷნმირთუ წკურუმიშ მაზოჯალო, ღორონთიშ სააწარენჯო არყებაშ მადუდე.

ტრადიციულო, სატანაშ ორენო იკოროცხუ ჯოჯოხეთი, თეშენ თინა რე ჯოჯოხეთიშ მადუდე. მარა მოჩიქული პავლეშ მეჯინათ, ასე სატანა მართენს ცას (ეფ. 2:2). თიში მანინალეფი რენა — „თე ოფუტეშ უკუმელაშ ოქიანუშ ხემონჭეეფი“, „ცაშგიმენიშ უბადობაშ შურეფი“ (ეფ. 6:12).

იოანეშ წინგის სატანა ჯოხოიდვალუაფუ ღორონთიშ სქუათ (ჯვეშბერძენულ ვერსიათ — ანგილოზეფიშ) (1:6). ნამუთ წჷმი აწოჸუნს კათას დო დაჩხირს ოჟარჟალუანს თე ქიანას. (1:15-17), თაშნეშე მათჷნს ატმოსფერულ მოლინეფს (1:18), ირზენს სიხვამარდეს დო ლახარას გჷთმოფაჩჷნს (2:7).

სახარებას სატანა ოქიანუშ გჷმოქიმინელ გამგებელო ფხვადჷნა (მათე 4:1-11), დო იუდეველეფიშ ღორონთო (იოანე 8:44). თე ოსხირშა მიარე მაართაჸოფური ღორონთმორაგადე გნოისტიკი კოროცხუნდჷ, ნამჷ-და ჯვეში აპიანე, ღორონთი, თენა რე ქერენჯი (ეშმაკი), ნამუთ ოქიანუს მუთუნშე შუროთ ვაგმარჩქინანს, თინა უმოსო პიჯულ ჯოჯოხეთის — „უკუმელაშ ოსხირშე“ გჷთმარჩქინანს (1:2), ალაჸუნს ჭეშმარიტ ღორონთის, ოქიანუს უსახე დო უმუჭირუნაფ მაართას.

სხუნუაშ დღას აბუნუ ანგილოზის, ნამუსჷთ უღუ ქარქენწიშ (ჩეგემიშ) კილა, დო დო ქარქენწის ინოჸოთამილ იჸი ვითოში წანათ (ენწყუმა. 20:2-3). მაჟირა ბურჯაფიშ უკული, სატანა ინოჸოთამილ იჸი „წურწუფამ დო დაჩხირამ ტობას“ (ენწყუმა. 20:7-10)

სატანაშ სახე სატანიზმის

კანკალე სატანისტი მონძალას ღებულენს ანტიკური გნოსტიკეფშე, ნამუეფით ოქიანუს ჟირ ნორთო გჷთმორთჷნდეს — ძირაფაფონი, მატერიალური დო უძირაფე — შურიელი. უძირაფუ, იროიანი, შურიელი ოქიანუშ გჷმაჭყაფალო აღიარენდეს ღორონთის, ძირაფაფონ, მატერიალურ, ობორჯე (ბორჯით) ნორთის — სატანას.

სატანისტური სიმბოლიკა დო ესთეთიკა, შქა ოშწანურეფს გჷმიქიმინჷ, მუჭოთ ნტერიშ ხელუანურ ხატი, ნამუთ გჷმირინუანფუდჷ კათოლიკეფიშით, თინეფიშ ნტერეფიშ — იუდეისტი-კაბალისტეფიშოთ, ერეტიკოსეფიშოთ. რიცხუ 666 მოჸონაფილი იოანე ღორონთმორაგადეშ ტექსტის, პენტაგრამა ხეთეშე გჷმირინუაფუდჷ თიქიანურ ნძალეფშე თხილუაშ შანო (ქძ. „ფაუსტი“ გოეთე). '''შაბაშ'''ი — თენა რე „შურიშხა“-შ, ურიული ოდღახუე დღაშ სახეთირელი ჯოხოდვალა. უჩა წინგეფი (გრიმუარეფი) — ჯვეშიშე წჷმარინუანდჷ ჭყალეფიშ დო ჯადოეფიშ ნაკორობას, ნამუეფით მიაჭარუდჷ ამფა სოლომონს. ქა, ნამუთ იხანტუ ქერენჯიშ (ეშმაკიშ) დუდს, ხეთეშე რე ღორონთიელი შანი (ქძ. შხურიშ ქა, ალექსანდრე მაკედონარიშ ეპითეტი — „ქამი“)
კათოლიკური ოხვამეშ კრიზისიშ პერიოდის, ვაართი ოკითხირი, ნამუთ თეიშახ ირნერო ჭაყალას ინალენდჷ, გინორთელი კუნთხუთ მუკორჩქინდჷ, მიძინჷ ინტერესიქ გოხურგელშოთ. ანტიკლერიკალიზმიშ გოლინათ წჷმი აწიკჷნ მაშონთე ანგილოზიშ ფიგურაქ. რომანტიზმიქ მიღჷ უბადობათ მოეონაშ ელემენტეფი, მარა სატანისტეფი ირო მითმირჩქინანდეს სატანას, მუჭოთ ტიტანს, რიაშ მადუდეს დო ქირსიანული ფურთქოლიშ აწმარენჯი პროტესტიშ სიმბოლოს.

სატანა ხელუანობას

ბიბლიური ტექსტეფი ვერზენა სატანაშ მუდგაინერ თოლოძირე სახეს. თეშ სააწმარენჯოთ, შქა ოშწანურეფს ფანტაზია მიარე რე თეჯგურა სახეეფიშ დეტალიზაფაშ სამანგეფით გოფშა. თე პერიოდის პროტოტიპი იდიდარებუ შხვადოშხვა სახეშ ანტროპომორფული დო ჩხოლარული შანეფით.

ქერქენჯიშ (ეშმაკიშ) ნოჸორი შხირას იმანგებუ ჯოჯოხეთიშ ფარდიკარწკჷმა, თიშა მინულა შანენს ჭკომუას. დანტეშ თარშურ კომედიას (ჯოჯოხეთი, XXXIV) ქერქენჯი, გვერდო ჸინს მიშეჸინუ (სირგილე, ჸინი — უჸოროფობაშ სიმბოლო) დო ღორონთიერი (ცაშური) სიმბოლოეფიშ სააწმარენჯოთ თის სუმი სახე უღუ (ქალუზჷმუათ სუმელას). ართი ჭითა რე (სიკონწარე ჸოროფაშ სააწმარენჯოთ), მაჟირა — ღილე ჸვინთელი (სიდაღარე დო ზირტიკუა - ჭყანიერობაშ სააწმარენჯოთ), მასუმა სიუჩარე (ურჩქინჯობა დო უწესობა გონათუაშ დო სამართალიანობაშ სააწმარენჯოთ). ქერქენჯიშ 6 სუა აწმურე ქერუბიმეფიშ 6 სუას. სატანაშ კიბირეფი ქერქჷნა იუდას - უმაღალაში შურიელი ავტორიტეტიშ გჷმმაჩამალს, თაშნეშე ბრუტაშ დო კასიაშ — ნამუქჷთ დოჸვილუ უმაღალაში სახენწჷფო ავტორიტეტი.

ჯონ მილტონი დონაფილ სამოთხეს სატანას მითმეჩანს ეპიკური გერგეზიშ წკურუმ დიდებულებას. თაშნეშე მალობათ ივითარებუ ი ვან დელ ვონდელაშ ლუციფერი, ნამუშ გერგეზის შეულებუ ორდას იმპოზანტური დო სხუნუნს ღორონთის, ნამჷ-და გეგშათინას თიში ჩილათა — კინე თიშ ორგებელო. ხვალე ჯ. ბაირონიშ დო თიში ეპოქაშ რომანტიზმის, ლიბერალიზმიშ დო ანტიკლერალიზმიშ ფონს, იცადებუ წჷრმებდგინათ სატანაშ სახე, მუჭოთ დუდიშულაშ დო რიაშ მოჸოროფე „დადებით“ გერგეზი, ნამუთ ღებულენს ჯვეშბერძებული ღორონთიერობაშ სახეშ ომანეფს ( „სატანაშ“ კარდუჩი, „ლუციფერი“ რასპისარდი, „ლიტანია სატანას“ ბოდლერი). ა. ფრანციშო — მუჭოთ თე ტრადიციაშ მონძეობაშო, ურკე აქსიომატური რე სატანა, მუჭოთ იდეალი. თინა თაქ ლაჸაფენს აქსიომათ („ანგილზეფიშ არყება“) დო ადასურენს, ნამჷ-და ჩქინ დუდს ღორონთიქ ოკო მიჯალაგას „თიშენ ნამჷ-და ჩქი ვამარჩქილედეს გომორძგუა - შური რე დო ჩქინს, დო ხვალე ჩქინს ოკო გევორჯგინათ დო მობჯალაგუათ იალდავაოფი.“

მიარეს ვაუჩქჷ, ნამჷ-და აკაკი წერეთელიშ ლერსის აკოქიმინელი, მოსოფელს, მუშ მელოდიურობათ ჩინებული ქორთული ბირა„სულიკო“-შ სიუჟეტი ითოლიშწორენს სუმ მეტაფორას (სუმი — ღორონთიელი ცირფი რე) — ღორონთიშ სუმ ჰიპოსტასის: მუმა ღორონთი, სქუა ღორონთი დო ჯეგე შური (სულიკო). ქერქენჯიშ (ეშმაკიშ) პროტოტიპი თაქ რე ძიგირი. ალბეთ თეჯგურა სიმბოლური რე უჩა ჸორანი, ნამუთ ნიკოლოზ ბარათაშვილიშ „მერანი“-შ პერსონაჟი რე; მარა, ჰანს ქრისტიან ანდერსენიშ არიკის — „ჸინიშ დიაფალი“, კინე უჩა ჸორანი რე ჯგირი მაჸალე, ნამუთ ძღაბი „ჰერდა“-ს ოგურუანდჷ რზას — ბოში „კაი“-შ ოგორალო.

ლიტერატურა

Sholem G., Gut und Bose in der Kabbala, «Eranos-Jahrbuch 1961», Z., 1962, S. 29-62;
Krivoshein B., The angels of light and the powers of darkness, L., 1954;
Werblowsky R.J.Z. Lusefer and Prometheus. A study of Milton’s Satan, L., 1952;
Olegern, Warrax «Princeps Omnium» XXXVIII A.S.
Valentin Scavr «Maledictum» [1], [2], [3]

რესურსეფი ინტერნეტის

რ. ხაზარზარი. «სატანა» ბიბლიაში. მუსხიშა შეთმეფხვადჷნა ზიტყვა ”სატანა” ბიბლიას? გჷნაჭარალი ფაილი
სატანაშ თემაშ მასალეფიშ კოლექცია