ჭვიტილური
ჭვიტილური – ქორთული აბორიგენული ჩეჸურძენამი ჯიში სამარგალოშე. ომეურნე დოშანილობაშ მეჯინათ თინა მაღალხარისხამ საღვინო ჯიშეფიშ ბუნას ოკათჷ.
სპეციალურ ლიტერატურას დო სამარგალოშ მახორობას ჩინებულიე თიში შხვა ჯოხოდვალეფი ხოლო: „ჭვიტილოური“ და „ჭყვიტილური“.
ჭვიტილურიშ გორჩქინაშ გეშა მუთუნნერი ნაჭა ჩინებეფი ვეპალუ. აკადემიკოს ივანე ჯავახიშვილს დო ერმილე ნაკაშიძეს მოჩამილი აფჷნა ჭვიტილურიშ კუნტა დოხასიათაფა გოფაჩუაშ არეალიშ მეჯინათ, პროფესორ ს. ჩოლოყაშვილს უმოს დეტალურო აფჷ ეჭარილი.
წანეფიშ გოძვენას წარმებული დოკვირაფეფით ირკვიებჷ, ნამჷ-და ჭვიტილური მუში მორფოლოგოგიურ-აგრობიოლოგიური შან-მუშებეფიშ მეჯინათ პონტოშ მუხურს რე გორჩქინელი დო თინა სამარგალოშ ბინეხიშ უჯვეშაშ ბინეხეფიშ ბუნას ორხვლჷ. ჭვიტილური კოლხეთიშ ბინეხიშ ტიპური წჷმმარინაფალიე. თინა შხვა აბორიგენულ ჯიშეფსალო ორთაშობური გომიარაფაშ რზათ რე წჷმოქიმინელი სამარგალოშ ეკოლოგიურ პიჯალეფს. ჭვიტილურქ თე პიჯალეფიშ გეშა ემუშორჷ დო გევითარჷ კოლხეთიშ ბინეხიშ ჯიშეფშო დჷმახასიათაფალი შან-მჯუშებეფი, მუჭომეფით რე: შეჸელიშ რდუალა, ფერი, გობუძგურუა, ფურცელიშ სიფსქა დო გობუძგურუაშ ინტენსივალა, პეულიშ ტიპი, ტიანიშ დო კაკალიშ ანაგი, კაკალიშ კანიშ სიფსქა დო კონსისტენცია, რდუალაშ სიჭყანიერე, ოვეგეტაციე პერიოდიშ ხანგინძალა დო თეშ გეშა ჸურძენიშ გვიანო მონდინაფა.
არსებულ ამპელოგრაფიულ ნახანდეფს ჭვიტილურიშ მანგი ჯიში სოთინი ვარე ეშანილი, საქორთუოშ ფარგალეფს ხოლო თე ჯიში ნარგეფი ხვალე სამარგალოშ ლაკადა აბანეფს რე.
გინოჩემათ ირკვიებჷ, ნამჷ-და ულირს ჭვიტილური მასობურო ჸოფე გოფაჩილი სამარგალოშ ლაკადას (წალენჯიხას, კორცხელს, ნაკიფუს, ჩხოროწყუს, საჩინოს, ფოცხოს, უშაფათის, მუხურს, მარტვილს, კიწიას, თამაკონს, სალხინოს დო თენეფიშ მოთანჯე ოფუტეეფს). თინა შხვა აბანობურ ჯიშეფსალო წჷმორინაფილი ჸოფე მუშ ჯინჯის — მაღლარო. თეჯგურა ბინეხეფიშ მჷკოლუაფა ძალამი ძნელი რდჷნ, მახორობას უმიკუჯინუო ჸოფჷ მეტებული დო ხვალე 3-4 წანაში ართშა ცოცხალ გიობიჯალშა ეშულაშ გეშა გიობიჯალიშ ჸალეფს გოცხონტჷნდეს დო ბინეხიშ ხომლა ნორთეფს უთხინუანდეს. თეჯგურა პრიმიტიული მჷკოლუაფაშ უმიკუჯინუო, ჭვიტილურიშ მაღლარეფი ჯიშიშო დჷმახასიათაფალი ძალამი ნძალიერი რდუალა-გოვითარაფათ იხასიათებუდჷ დო ხვეიან მუნაწიებუს ირზენდჷ. თიშ პროდუქციას აბანობური მახორობა ირინუანდჷ ღვინიშ დარინაფალო დო ჭვიტილურიშ ღვინი ჯოხოგოლაფირი ჸოფე ხვალე სამარგალოს ვარჷნ, ნთელ ბჟადალ საქორთუოს. გინოჩამათ, თინა ჯგირო ეჭოფუნდჷ შორშა გინოღალას დო საუჯგუშო გემური მუშებეფიშ მაღვენი, ჰარმონიული ღვინი ბრელ ხანს ხოლო იჩუალუაფუდჷ.
სოკოეფიშ ლახარეფიშ დო ფილოქსერაშ გოფაჩუაშ უკული ჭვიტილურიშ მაღლარეფქ მასობურო მედინჷ, ხვალე ექი-ექ მიკოსქჷდჷ ლაკადას.
ჭვიტილური გვალო პერსპექტიული ჩეჸურძენამი ბინეხიშ ჯიშიე მუში გემური მუშებეფით დო თინა საქორთუოშ ხარისხუანი ბინეხიშ საღვინო ჯიშეფიშ ბუნაშა მიშმურს. პროდუქციაშ მაღალი გემური მუშებეფიშ მოხ, თინა იხასიათებჷ ნძალიერი რდუალა-გოვითარაფათ, ხვეიანი მუნაწიებუთ დო წვენიშ ხვეიანი გჷშულიანობათ.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]1. დემეტრაძე ვ. მასალები დასავლეთ საქართველოს მევენახეობა-მეღვინეობის მრეწველობის დარაიონებისა და სპეციალიზაციისათვის. ქუთაისი, 1936.
2. კეცხოველი ნ. კულტურულ მცენარეთა ზონები საქართველოში. თბილისი, 1957
3. მიროტაძე ა. რაჭა-ლეჩხუმის ვაზის ჯიშები. თბილისი, 1939.
4. რამიშვილი მ. გურიის, სამეგრელოსა და აჭარის ვაზის ჯიშები. თბილისი, 1948.
5. ტაბიძე დ. მევენახეობის განვითარება საქართველოში. თბილისი, 1941.
6. ჩოლოყაშვილი ს. მევენახეობის სახელმძღვანელო, წიგნი II, „ამპელოგრაფია“. თბილისი, 1938.