ინგუშეთი

ინგუშეთიშ შილა

ინგუშეთიშ გერბი

ინგუშეთიშ რესპუბლიკა (რუს.: Респу́блика Ингуше́тия; ინგუშ.: ГIалгIай Мохк, ГIалгIайчен республик ) — რუსეთიშ ფედერაციაშ სუბიექტი, მიშმურს ობჟათეშ ფედერალურ ოკრუგშა. ნანანოღა — მაგასი.

ოთანჯჷ ჩეჩნეთიშ, საქორთუოშ, ოორუე ოსეთიშ რესპუბლიკეფს. დირსხუ 1992 წანაშ 4 მანგის.

ისტორია

ინგუშეთი რუსეთიშ ნორთი რე 1810 წანაშე. 1921-24 წანეფს თინა სხუნუეფიშ გვალამი რესპუბლიკაშ ნორთი რე, ნამუქჷთ კავკაციას დირსხუნ. ინგუშეფიშ ავტონომიურ ოლქიქ 1924 წანას გიჭყჷ. 1934-1992 წანეფს თინა მეძობელ ჩეჩნეთის ქიმუართეს ჩეჩენო-ინგუშეთიშ ავტონომიურ სხუნუეფიშ სოციალისტურ რესპუბლიკას, მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ ბორჯის კუნტა პერიოდიშ მოხ.

მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ უკული სტალინქ ინგუშეფს ნაცისტეფწკჷმა ალახანდაფა ეკაწამჷ დო ედომუშამი მახორობა ცენტრალურ აზიაშა გინახორუ. თინეფიშ ავტონომიურ რესპუბლიკაქ გეუქვჷ დო პრიგოროდნი რაიონქ მეძობელ ოსეთის ქაკათჷ. 1950-იან წანეფს ინგუშეფს ამნისტია გაგმუცხადეს დო დორთაშ ნება მეჩეს, მარა პრიგოროდნი რაიონი კინი ოსეთიშ ნორთო სქიდუდჷ დო თექ გინოხორაფილი ოსეფი დორთა-მოწადინაფილ ინგუშეფს ორცაშე უჯინედეს.

დაძაბულობაქ კონფლიქტშა გეგნირდჷ სხუნუეფიშ რცხუშ ხუალაშ უკული; ოორუე კავკაცია მაართა რდჷ სოდგა კონწარ ინტერეთნიკურ კონფლიქტეფქ მიწიჭყჷ რუსეთიშ ფედერაციას. 1992 წანაშ გჷმათუთაშ ბოლოს ვითობათ ვითოში ინგუში აძვილეს დორხველ ჸუდეეფშე ერღვაფედესკონ პრიგოროდნი რაიონშე, ართ დღაშა, თიშ უკული მუთ ვაკონტროლირაფონი ინგუშეფიშ ვაფორმალურ აკოანჯარაფილ ბუნაქ ნაზრანშე ოსეთიშ ტერიტორიას გიანთხჷ.

თიშ უკული თხოზინელეფიშ დოხორინი კონწარ პრობლემათ გეჯანჷ ინგუშეთიშ თარობას, ნამუსჷთ ხოლო უმოსო აკონწარენს მაღალი (50%) უმუშელობა, ეკოლოგიური კრიზისი, რუსეთიშ ჯარეფიშ მაღალი კონცენტრაცია მეძობელ ჩეჩნეთის მიმალი ლჷმაშ გეშა დო ირფელ თეს გეძინელი მეძობელ რაიონეფშე მუშახირზანელი ჩეჩენი თხოზინელეფი. ოსეთწკჷმა თხოზინელეფიშ დორთინაფაშ ოკითხუშა მუთუნ შანულამ აპიჯაფაშ მეჭირინდაფაქ დიო ვამიხუჯინჷ.

2002 წანას ნანანოღა ნაზრანშე მაგასშა გინიღეს.

2004 წანაშ კვირკვეს აკოანჯარაფილი ბუნაშ 570 მაკათურქ გემშეჭკირჷ ინგუშეთშა დო ნაზრანიშ ეჭოფუა მიკორინუ, თეშ გეშა ჸვილირქ იჸუ 90-შახ მენოღალექ. რუსეთიქ გენთხაფაშ ორგანიზაფას ჩეჩენეფიშ ოურდუმე ლიდერი შამილ ბასაევი დადანჷშოშურჷ.

ადმინისტრაციული დორთუალა

ინგუშეთი ადმინისტრაციულო ირთუ ოთხ რაიონო დო ხუთ ონოღე ოლქო.

№	ჯოხო	ადმინისტრაციული ცენტრი
1	ჯეირახიშ რაიონი	ოფუტე ჯეირახი
2	მალგობეკიშ რაიონი	ნოღა მალგობეკი
3	ნაზრანიშ რაიონი	ნოღა ნაზრანი
4	სუნჯაშ რაიონი	ნოღა სუნჯა
I	ყარაბულაქიშ ონორე ოლქი	ნოღა ყარაბულაქი
II	მაგასიშ ონოღე ოლქი	ნოღა მაგასი
III	მალგობეკიშ ოლქი ოლქი	ნოღა მალგობეკი
IV	ნაზრანიშ ონოღე ოლქი	ნოღა ნაზრანი
V	სუნჯაშ ონოღე ოლქი	ნოღა სუნჯა

ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ.