პიქტეფი
პიქტეფი (ოეგებიეთ ლათ. Picti — "ღაფილეფი", მუჭოთ რჩქჷნ მუშითჯოხოშე) — შოტლანდიაშ უჯვეშაში მახორობა. ართ-ართი ვერსიათ პიქტეფი კელტეფიშე ოკო მიშან, თინეფი კელტეფს ძალამი ორდო გაგმორთუნა, მეხოლაფირო ჩქ. წ. ეკოროცხუაშა I ვითოშწანურას. ბრიტანალი კჷლმარკვიაფალეფი უმოსო პიქტეფიშ იბერეფიშით გოჭყაფაშ ვერსიას იზიარენა.
პიქტეფს ომოჯგირჷდეს კრუითნეფი (Cruthin, Cruithnig, Cruithni), ნამუეფით ირლანდიაშ ტერიტორიას ოხორანდეს.
პიქტეფი შოტლანდიაშ ცენტრალური დო ოორუე ნორთის ოხორანდეს ფერტ-ოფ-ფორტიშ ჸუჯიშ ოორუეშე. პიქტეფი ბრელშა ონწყჷნდეს ბრიტანეთიშ ობჟათეშა აშაკათინს. IV ოშწანურაშ 60-იან წანეფს ლონდონშახჷთ ქჷმიოჭირინეს. დუდშე პიქტეფი ტომობური გოართიანაფას წჷმარინუანდეს, ოდო VI ოშწანურაშო მუზმარენი სახენწჷფოშნერი გოართიანაფა ქჷდარსხუეს, ნამუქჷთ უკული პიქტეფიშ ომაფეთ გჷნირთჷ. VI ოშწანურას პიქტეფქ გექირსიანეს. ახალ რჯულშა თინეფი ირლანდიარ მისიონერ კოლუმბიქ მუკართინუ. პიქტეფიშ სახენწჷფოს გოპეულუაშ ხანაქ VIII ოშწანურას დუდირთჷ, ნამუშ უკულით პიქტეფქ ქჷმახერხეს ანგლეფიშ ოორუეშა გინოაბანუაშა ხე დუნჩალუდესკონ (ლჷმა ნექტანსმერწკჷმა 685 წ.), მოგვიანაფათ ბჟადალუშე შოტლანდიარეფიშ ურდუმეფიშ აშაკათინეფი გაჩემეს.
პიქტეფიშ სახენწჷფო მონწყუალაშ მუშობურობას წჷმარინუანდჷ ხვისტაშ გჷნოჩამას მუმაშე სქუაშა ვარინ, ნანაშე სქუაშა. თეშ გეშა, შხვადოშხვა ჟამს პიქტეფიშ მაფეფი რდეს გელური დალ-რიადაშ დინასტიაშ, ბრიტეფიშ სტრატკლაიდიშ დო ანგლეფიშ ნორთუმბრიაშ წჷმმარინაფალი პრინცესეფიშ ბოშეფი. 843 წანას პიქტეფიშ მაფათ კენეთ I აკურთხეს. თიქ პიქტეფიშ დო სკოტეფიშ სახენწჷფოეფი შოტლანდიაშ ომაფეთ გჷნართინუ. ჭიე-ჭიეთ სკოტეფიშ გელურ ნინაქ პიქტეფიშ ნინაკაღუ გეგშარაჸჷ (ნამუშ გენეტიკური მუმაულობაშე ამდღარშახ მეურს გადარი), კუნტა ხანშა, უკვე ასიმილირაფილ პიქტეფქ, მუჭოთ ზოხორინელ ერქ რინა მეჭყვიდჷ.
ვალიურ ლიტერატურას პიქტეფი იჯოხობუნა მუჭოთ 'Pryden', ოდო ბრიტანეთიშ კოკი მუჭოთ — 'Prydain'. თაშ ნამდა ჯოხოდვალა "ბრიტანეთი", "ბრიტეფი" დუდშე შილებე პიქტეფს ეთმოშანჷნდჷ, დო მოგვიანაფათ ედომუშამი კოკიშ დო თექ რინელი მახორობაშ ეთმაშანალი ტერმინო გჷნირთჷ.
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- გლაზგოშ უნივერსიტეტი ePrints
- CELT: ელექტრონული ტექსტეფი - კროკიშ უნივერსიტეტიშე
- შოტლანდიაშ ომაფე საგვარეულო
- ალბაშ მაფეფიშ ქრონოლოგია
- ბედეშ საეკლესიო ისტორია (pdf), - CCEL, ა.მ. სელარიშ ნათანგა.