შოტლანდია
შოტლანდია (შოტლ. Alba) — ქიანა კოკი ბრიტანეთიშ ორუმეშიშე, ნამუთ ომძღჷ ხვალე ინგლისის. ქიანას ელახშე გულუანს ოორუეშ ზუღა, ბჟადაალშე ატლანტიშ ოკიანე დო ირლანდიაშ ზუღა. შოტლანდია ართ ჟამს ზოხორინელი სახენწჷფო რდჷ მუში დორხველი თარობათ დო ასე თი ოთხ ერიშ შქას რე, ნამუეფით გოართოიანაფილ ომაფეს აკმაშქავანა ართი სახენწჷფოთ. 1603 წანას შოტლანდიაშ მაფა ჯეიმზ IV-ქ ინგლისიშ მაფათ ხოლო გინირთჷ დო ჯეიმზ I გიოდვეს. 1707 წანას შოტლანდიაშ პარლამენტიქ ინგლისიშ პარლამენტიწკჷმა იჸუ აკოშქუმალირქ დო დიდი ბრიტანეთიშ პარლამენტო გინირთჷ. 1801 წანას დიდი ბრიტანეთიქ დო ირლანდიაქ აკიშქუ დო დიდი ბრიტანეთიშ დო ოორუე ირლანდიაშ გოართოიანაფილ ომაფექ ქჷდირცხუ, მარა შოტლანდია ზოხორინელი სახენწჷფო ვა რე, ისტორიაშ მალობას თიქ დორხველი კანონდვალა, სკოლა დო უნიკალური კულტურა ქჷკნიტუ. 1999 წანაშე შოტლანდიას დორხველი პარლამენტი უღუ. თეშ უმკუჯინუო, ჯინჯიერი ოკითხუეფი იშენით ვესტმინსტერშე იკონტროლებუ. შოტლანდიაშ მახორობაშ გარკვეულ ნორთის დიოდღარო ხოლო ზოხორინალა ოკო.
შოტლანდიური შილა ლურჯიე ჩე დიაგონალური ჯვარით. თენა წკონდა ენდრიუსიშ შილა რე, ნამუთ შოტლანდიაშ მაფორუ წიმინდანო რე მერჩქინელი. შოტლანდიაშ ორუმეში ნორთი გვალამიე, ათეშენ, თექ მახორობა ნორკეთ რე. კათაშ დიდი ნორთი თუდონ, რზენ მუხურეფს დო ოძგაშეს ოხორანს. ცენტრალური შოტლანდიაშ ობჟათე ნორთით გვალამიე, მარა, უმოს ნორკეფო. ბჟადაალ დო ორუმეშ ოძგაშეეფწკჷმა ბრელი კოკი რე. ნანანოღა რე ედინბურგი, ნამუთ ელახ ოძგაშეს იდვალუაფუ. უდიდაში ნოღა გლაზგო რე, სოდგათ შოტლანდიარეფიშ დახე გვერდი ოხორანს. შოტლანდიაშ დოსქილადირი ნოღეფიე აბერდინი, დანდი, ინვერნესი დო სთირლინგი. უდიდაში კოკეფიე - ორკნი, შეტლანდი, ჰებრიდეფი. უღუ რკვიაფილი ავტონომიური ნებეფი. ადმინისტრაციულო ირთუ 9 რეგიონო დო 3 კოკამ აკანო.
გეოგრაფია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
შოტლანდია ბრიტანეთიშ კოკიშ ნასუმორშე უმოსიე. ქიანაშ ფართობი 78,772კმ² რე დო თიშ კაკალი ოსქირონე მოთანჯე ინგლისი რე 96 კილომეტრის. ატლანტიშ ოკოანე ბჟადალშე, დო ოორუეშ ზუღა ელახშე ომძღჷ. კოკი ირლანდია 30 კილომეტრიშა რე შოტლანდიაშ ობჟათე ოძგაშეშე დო ნორვეგია 305 კილომეტრიშა ელახშე, ფარერიშ კოკეფი 270 კილომეტრშა ორუმეშშე. შოტლანდიაშ უმაღალაში კონკა რე ბენ ნევისი, უდიდაში წყარმალუ თეი რე, ნამუთ 190 კილომეტრიშ სიგინძაშ რე.
- ფართობი - 78,8 ვითოში კვ.კმ.
- მახორობა - 5,1 მლნ, ჯინჯიერო შოტლანდიარეფი. ნინეფი: ინგლისური, გაელური, შოტლანდიური.
- თარი ნოღა - ედინბურგი (Edinburgh / Dùn Èideann). შხვა ნოღეფი რე (ვითოში): გლაზგო, აბერდინი, დანდი.
- ისტორია - უჯვეშაშ ხანას დოხორინელი რდჷ პიქტეფიშ დო გელეფიშ ტომეფით. მა-5-6 ოშწანურას თაქ ქჷდიხორეს სკოტეფქ (ათეშე რე პროვინციაშ ჯოხოდვალა). XI ოშწანურას იფორმირჷ შოტლანდიაშ ომაფექ. ინგლისიშ ცადეფი შოტლანდიაშ დომორჩილაფას დიდი აწორინაფეფით ხვადუდჷ. 1603 წანას ინგლისიშ ომაფე ხვისტაშა სტიუარტეფიშ შოტლანდიურ დინასტიაქ გეშართჷ, მუშ უკულნეშეთ თინეფქ უნია აკაშკვეს. 1651-1652 თინაქ მერცხუაფილქ იჸუ ინგლისწკჷმა (ოფიციალური გოართოიანაფაქ 1707 წანას მოხვადჷ). შოტლანდიაშ პარლამენტიქ გეუქვუ 1707 წანას, კინ ეკინწყუ - 1999 წანას. 1979 წანას იტარჷ რეფერენდუმქ, სოდგათ მაკათურეფიშ 51,6 %-იქ ხონარი ქიმეჩჷ ავტონომიას.
ისტორია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]შოტლანდიაშ ისტორია მეხოლაფირო 10 000 წანაშ წოხოლე იჭყაფუ, ანუ მუჟამსჷთ ადამიერეფქ მაართათ დიჭყეს თე ტერიტორიაშა დოხორინი ბოლო აკოჸინალუაშ დალიერს. ბრონზეშ ხანაშ დო რკინაშ ხანაშ ცივილიზაციეფიშ რინაშე უგუკოროცხუ არქეოლოგიური მეგორაფა იჩიებუ.
შოტლანდიაშ ჭარილი ისტორია კოკის რომალეფიშ მიშულათ იჭყაფუ, მუჟამსჷთ რომქ ინგლისიშ დო უელსიშ ტერიტორია გეჭოფუ დო ბრიტანია გიოდუ. ორუმეშშე კალედონიათ გედვალირი აკანი სქიდუდჷ, ნამუქჷთ რომალეფს ვეიაჭოფეს. თიშ ტერიტორია პიქტეფით რდჷ დოხორინელი, ნამუეფით ზუღას ირდღალურ რინას უდიდაშ შანულობას არზენდეს. შოტლანდიაშ მოხუჯურ ოზუღარე-ოვაჭრებელი აკანს დვალაშ გეშა, აბანობურ ვაჭარეფს ინტენსიური ურთიართალა უღუდეს ობჟათე დო ელახ ალტიაშ ქიანეფწკჷმა, თაშნეშიშე ირლანდიაწკჷმა, საფრანგეთწკჷმა დო თაჸურეშე უკვე ედომ ევროპაწკჷმა. 1707 წანაშ უნიას დო ინდუსტრიული რევოლუციაშ უკულნეშე შოტლანდიაქ ევროპას კომერციული, ინტელექტუალური დო ორეწუალე კუნთხუთ, ართ-ართ არძაშე გოვითარაფილ ქიანათ გინირთჷ.
ზოხორინალაშენ ლჷმა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]შოტლანდიაშ ზოხორინალაშენ ლჷმეფი ჯინჯიერო ინგლისწკჷმა იწარმებუდჷ XIII-XIV ოშწანურეფს. მაართა ლჷმაქ 1296 წანას გეტირხჷ ინგლისიშით შოტლანდიაშ ტერიტორიას ჯარეფიშ აშარინაფაშ გეშა დო 1332 წანს ედინბურგ-ნორთონმფთონიშ აკოპიჯაფაშა ხეშმოჭარუათ ითუ. მაჟირა ლჷმა 1332-1337 წანეფს იწარმებუდჷ დო ბერვიქიშ აკოპიჯაფათ ითუ.
ჩინებული ლჷმეფი შოტლანდიარ კათაშო ისტორიულო არძაშე მონკა მომენტო რდჷ მერჩქინელი. ჟირხოლო ლჷმაშ თებაშ უკულ შოტლანდია ზოხორინელ ქიანათ სქიდუდჷ. ლჷმას შქვინდი დო კოპულეფი აქტიურო გჷმირინუაფუდუ, მუთ შქა ოშწანურეფიშ მალობას ლჷმაშ წარმებაჟამს უციო ანჯარო რდჷ მერჩქინელი.
ნინა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]შოტლანდიაშ ოფიციალური ნინეფი რე: ინგლისური დო გელურ-შოტლანდიური ნინა. შოტლანდიაშ დიდი ნორთი ინგლისურო იჩიებუ დო შოტლანდიურს ბჟადალიშ კოკეფიშ მახორუეფი ირინუანა. რე მასუმა ნინათ, თაშნე გედვალირი თუდოლენი შოტლანდიური, ნამუთ გერმანიკული ბუნაშიე დო ინგლისურწკჷმა დასაბაღო ხოლოს გერე.
გალერეა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]-
შოტლანდიაშ პარლამენტიშ ნოდგჷმი -
შოტლანდიაშ პარლამენტიშ აკოხუნეფიშ დარბაზი
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Scotland.org
- შოტლანდიაშ თარობა
- შოტლანდიაშ პარლამენტი
- შოტლანდიაშ ნაციონალურ არქივი
- ტურიზმიშ ოფიციალური ვებ-ხასჷლა
- შოტლანდიაშ ეკონომიკაშ სტატისტიკა 2005 Archived 2006-11-07 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Homecoming Scotland 2009 Archived 2011-05-24 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Maps and digital collections Archived 2006-02-06 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Scottish Census Results On Line Archived 2008-07-04 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ScotlandsPeople