ჩეხეთი

ვიკიპედიაშე
ჩეხეთი
ნანანოღა პრაღა
უდიდაში ნოღა პრაღა
ოფიციალური ნინეფი ჩეხური
თარობა ოპარლამენტე რესპუბლიკა
პრეზიდენტი პეტრ პაველი
პრ. მინისტრი პეტრ ფიალა
ფართობი 78,866 კმ²(117-ა)
მახორობა 10,506,813 (78-ა)
ვალუტა ჩეხური კრონა (CZK)
ქიანაშ კოდი CZE
ოტელეფონე კოდი +420

ჩეხეთიშ რესპუბლიკა (ჩეხ. Česká republika; კუნტა ჯოხო ჩეხეთი, Česko) — ზუღაშ კარშა გიშალიშ უღვენი ქიანა ცენტრალურ ევროპას. ოორუეჸურეშე უხურგანს პოლონეთი, ბჟადალშე — გერმანია, ობჟათეშე — ავსტრია დო ბჟაეიოლშე — სლოვაკეთი. ქიანაშ უდიდაში ნოღა დო ნანანოღა რე პრაღა, ნამუშ მახორობა დოხოლაფირო 1,3 მილიონ ადამიერს აკმადგინანს.

ჩეხეთი პლურალისტური, მიარეპარტიული საპარლამენტო ქიანა რე, ნამუთ ევროპაშ რსხუშ დო ნატოშ მაკათური რე.

ჯოხოდვალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • ოფიციალური: ჩეხეთიშ რესპუბლიკა.
  • ოდაბადური: Čechy; Česká republika.
  • ეტიმოლოგია მოურს ჯინჯი მახორუეფიშ ეთნონიმშე. ლათინური ჯოხო Bohemia დო გერმანულო Böhmen-ქ გიადუ კულტური ტომეფიშ ბოიაშ მეჯინათ, ნამუეფით თაქ ჯვ. წ. II ოშწანურაშე ოხორანდეს.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ქიანა იდვალუაფუ ცენტრალურ ევროპას. ომძღჷ ქიანეფი: პოლონეთი, სლოვაკეთი, ავსტრია, გერმანია. ფართობი რე 78.866 კვ.კმ.

სახენწჷფო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • სახენწჷფო სისტემა: დემოკრატიული რესპუბლიკა.
  • სახენწჷფოშ მადუდე: პრეზიდენტი ვაცლავ კლაუსი Vaclav KLAUS (2003).
  • თარობაშ მადუდე: პრემიერ-მინისტრი.
  • კანონიშდუმადვალუ ორგანო: ჟირპალატამი პარლამენტი (81+200 მაკათური).
  • ადმინისტრაციული დორთუალა: 13 აკანი (kraj) დო ნანანოღა (hlavni mesto).

დემოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • მახორობა: 10,506,813 (2009), თენეფშე 98% ჩეხეფი, 13% მორავიარეფი, 3,5% სლოვაკეფი.
  • ოფიციალური ნინა: ჩეხური.
  • რელიგია - კათოლიციზმი.
  • ნანანოღა - პრაღა (1.170 ვითოში).
  • ნოღეფი: ბრნო (376), ოსტრავა (318), პლზენი (165), ოლომოუცი (103), ლიბერეცი (100) .

ისტორია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

1993 წანას რინელი ჩეხოსლოვაკიაშ რესპუბლიკაქ ხავერდოვანი რევოლუციაშ შარათ შვიდობიანო გირთჷ ჟირ დუდიშულ სახენწჷფოთ - ჩეხეთიშ რესპუბლიკათ დო სლოვაკეთიშ რესპუბლიკათ. 2003 წანაშახ ქიანაშ პრეზიდენტი რდჷ რინელი დისიდენტი დო დრამატურგი - ვაცლავ ჰაველი. 1999 წანას ქიანაქ ნატოშა მიშელჷ, 2004 წანას - ევროკავშირშა.

მონძეობა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • პრაღა - ისტორიული ცენტრი (XIII — XVII ოშწ.), კარლიშ ხინჯი (XIV ოშწ.), პრაღაშ დოხორე (XV ოშწ.), წმ. ვიტიშ ოხვამე (XIV ოშწ.), რატუშა XIV ოშწ.;
  • ბრნო - წმ. პეტრეშ დო პავლეშ ოხვამე (XV ოშწ.), რატუშა (XVI ოშწ.);
  • პლზენი - წმ. ბართლომეშ ოხვამე (XIII ოშწ.), რატუშა (XVI ოშწ.);
  • ჩესკი კრუმლოვი - ისტორიული ცენტრი;
  • კუტნა ჰორა - შქა ოშწანურეფიშ ვარჩხილიშ ნოღა;
  • ტელჩი - ჯვეში ნოღა.

ჩინებული ჩეხეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

  • პოლიტიკოსეფი - გუსტავ ჰუსაკი, ვაცლავ ჰაველი;
  • ჭარუეფი - კარელ ჩაპეკი, იაროსლავ ჰაშეკი;
  • კომპოზიტორეფი - ანტონინ დვორჟაკი, ბედრჟიხ სმეტანა;
  • რეჟისორი - მილოშ ფორმანი;

სპორტსმენეფი: ემილ ზატოპეკი (ძალეოსანობა), ვერა ჩასლავსკა (ტანვარჯიში), ვერა მენჩიკი (ჭადრაკი), ივან ლენდლი, მარტინა ნავრატილოვა, იანა ნოვოტნა, მარტინა ჰინგისი (არძა ჩოგბურთი); იარომირ იაგრი (ჰოკეი).

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]