დიდი დებატი
დიდი დებატი (ინგლ. Great Debate) — ასტრონომეფიშ ჰარლოუ შეპლიშ დო ჰებერ კერტისიშ მენცარული დებატი, ნამუქჷთ იტარინჷ ორთაშობური ისტორიაშ სმიტსონიშ ინსტიტუტის, 1920 წანაშ 26 პირელს. შეპლი-კერტისიშ დებატეფი ორხველუდჷ ოქიანუშ ზომას დო გალაქტიკურ სტრუქტურას, გიშაკერზაფილო სპირალურ ნირსეულეფს. შეპლიშ აზრით ჸათე ნირსეულეფი ზომათ ჭიჭე რდჷ დო თინეფი მეშხურეშ შარაშ დინახალე იდვალუაფუდჷ (ჸათე პერიოდიშ მენცარეფიშ აზრით ოქიანუს ხვალე ართი გალაქტიკა - მეშხურეშ შარა რდჷ). კერტისიშ აზრით ნირსეულეფი ზომათ დიდი რდჷ დო თინეფი ზოხორინელი გალაქტიკეფი რდჷ. შეპლიშ დო კერტისიშ პოზიციეფი ეჭარილი რე თინეფიშ სტატიეფს, ნამუეფი მენცარეფქ გჷმაბჟინეს Bulletin of the National Research Council-იშ 1921 წანაშ მესიშ ნომერს. შაპლიშ არგუმენტეფიშ მეჯინათ ოქიანუ იკათუანდჷ ხვალე ართი გალაქტიკას დო სპირალური ნირსეულეფი, მაგალთო ანდრომედა რდჷ მეშხურეშ შარაშ გალაქტიკაშ ართ-ართი ნორთი. კერტისიშ არგუმენტეფით "ნირსეულეფი" ზოხორინელი გალაქტიკეფი რდჷ დო თინეფი მეშხურეშ შარაშ გალაქტიკაშა ვემშეშეს. დებატეფიშ უკულ, 1920-იან წანეფიშ უკულიან პერიოდეფს ედუინ ჰაბლიქ მუში მენცარული რკვიებეფით (გიშაკერზაფილო ცეფეიდური მურიცხეფიშ ზომაშ კალკულაციათ) ოძირუ ნამდა ანდრომედა მეშხურეშ შარაშ გალაქტიკაშ გალე რდჷ. ჸათეშ უკულ კერტისიშ პოზიციაქ მეღებულქ იჸუ. ასე მენცარეფიშო რჩქინელი რე ნამდა ოქიანუ იკათუანს 200 მილიარდიშე 2 ტრილიონშახ გალაქტიკას დო მეშხურეშ შარა თენეფიშე ართ-ართი რე.
რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- The Shapley–Curtis Debate in 1920. (Resources related to the debate at the NASA website)