მტკვარი

მტკვარი
მტკვარი
	; მტკვარი ქართის
დოხასიათაფა
სიგჷრძა	1515 კმ
ღანჩოშ ფართობი	188 000 კმ²
წყარიშ ხარჯი	443 მ³/წმ
წყარიშ ნადუ
ოდუდე	მორჩილი კავკაციონი
• ორენი	თურქეთი
• სიმაღალა	2742 მ
• კოორდინატეფი	40°40′31″ ოორ. გ. 42°44′32″ ელ. გ. /
აკაკათაფუ	კასპიაშ ზუღა
• ორენი	აზერბაიჯანი
• სიმაღალა	- 26.5 მ
• კოორდინატეფი	კოორდინატეფი:39°19′32″ ოორ. გ. 49°20′07″ ელ. გ. / 39°19′32″ ოორ. გ. 49°20′07″ ელ. გ. /
ინაკათუ	კასპიაშ ზუღა (აზერბაიჯანი)
იდვალუაფუ
	; მტკვარიშ ღანჩო
ქიანეფი	თურქეთი; საქორთუო; აზერბაიჯანი
ნოღეფი	ქართი, რუსთავი, გორი, ბორჯომი და ა.შ.

მტკვარი (აზერ. Kür; თურქ. Kura) — მოლენკავკაციაშ უდიდაში წყარმალუ, ოდუდე უღჷ თურქეთის 2742 მ-ს, ყიზილ-გიადუკიშ გვალაშ ელახ კართეს. აკათუ კასპიაშ ზუღას აზერბაიჯანიშ ტერიტორიას. სიგჷნძა რე 1364 კმ (185 კმ თურქეთის, 390 კმ საქორთუოს, 789 კმ აზერბაიჯანს), ღანჩოშ ფართობი 188 ვითოში კმ.კვ. ტკვარიშ ღანჩოშა მიშურს: სომხეთიშ ტერიტორია გვალო, აზერბაიჯანიშ დო საქორთუოშ ტერიტორიაშ დიდი ნორთი, თურქეთიშ დო ირანიშ ტერიტორიეფიშ ჭიჭე ნორთი. ტკვარიშ ანტიკური ჯოხო რე Cyrus, თურქეფი დო აზერბაიჯანელეფი Kür-ს უძახჷნა.

მტკვარი ოდუდეს დიო ვულკანურ ქანეფშა ინოჭკირილი ცორქო ლეხერს მეურს, უკული გოფაჩილი ლეხერს. საქორთუოშა ვარძიაშ გოხოლუას მუშურს დო ჯავახეთიშ დო ერუშეთიშ ვულკანურ გვალონეფს შქას ტომბა კანიონს მეურს (თმოგვიშ ჯიხაწკჷმა კანიონი 400-500 მ სიტომბაშ რე).

მტკვარიშ მარძგვანი ნადუეფი რე: ფარავანი (სიგჷრძა 74 კმ), ბორჯომულა (სიგრძე 29 კმ), გუჯარეთისწყალი (სიგჷრძა 43 კმ), ძამა (სიგჷრძა 42 კმ), ტანა (სიგჷრძა 39 კმ), თეძამი (სიგჷრძა 51 კმ), ალგეთი (სიგჷრძა 108 კმ), ქცია-ხრამი (სიგჷრძა 201 კმ), აღსთაფა (სიგჷრძა 121 კმ), თოუზჩაი, შამქორჩაი, განჯაჩაი (სიგჷრძა 99 კმ), ტერტერი (სიგჷრძა 184 კმ), ხაჩინჩაი, არაქსი (სიგჷრძა 1072 კმ); კვარჩხანი: ფოცხოვისწყალი ნადუ ქვაბლიანით (სიგჷრძა 64 კმ), ლიახვი (სიგჷრძა 115 კმ), ქსანი (სიგჷრძა 84 კმ), არაგვი (სიგჷრძა 112 კმ), იორი (სიგჷრძა 320 კმ) და ალაზანი (სიგჷრძა 390 კმ);

მტკვარიშ გიმნაულა წყარი სეზონეფიშ მეჯინათ ათეჯგურა რე: აფუნს გიმურს წარმოწანური გიმნაველიშ 48,5 %, ზარხულს — 26,9 %, დამორჩილს —13,7 %, ზოთონც — 10,9 %. მტკვარიშ დო მუშ მიშმაკათე წყარეფით საქორთუოს იწყარუ 315 ვითოშ ჰა-შე უმოსი ფართობი, აზერბაიჯანიშ ტერიტორიას — 1 მლნ. ჰა. მტკვარს უღჷ ჰიდროენერგეტიკული რესურსი. მტკვარს ეგაფილი რე ჩითახევჰესი, ზაჰესი, ორთაჭალჰესი, მინგენჩაურჰესი. მტკვარი დიდარი რე ჩხომეფით. მტკვარიშ პიჯის ეგაფილი რე ნოღეფი: ბორჯომი, გორი, მცხეთა, ქართი, რუსთავი, მინგეჩაური, ევლახი, საბირაბადი, ალი-ბაირამლი, სალიანი დო შხვეფი.

გჷმორინაფილი ლიტერატურა

აფხაზავა ი., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 7, ხს. 186-187, ქართი, 1984 წანა