ტიგლათფილესერ I

	ტიგლათფილესერ I
	; ტიგლათფილესერ I-შ რელიეფური გჷმოხანტუა ქუას
ასურეთიშ მაფა
პოსტის გერინაშ ბორჯი
	ჯვ. წ. 1114 წანა – ჯვ. წ. 1076 წანა
წიმოხონი	აშურ-რეშ-იში I
მონძე	აშარიდ-აპალ-ეკური
ნაღურა	ჯვ. წ. 1076;
მუმა	აშურ-რეშ-იში I
სქუალეფი	აშარიდ-აპალ-ეკური; აშურ-ბელ-კალა; შამშიადად IV
რელიგია	ჯვეში შქაწყარმალონაშ რელიგია

ტიგლათფილესერ I (აქად. 𒆪𒋾𒀀𒂍𒈗𒊏 - თუქულთი-აფილ-ეშარა) — ასურეთიშ მაფა ჯვ. წ. 1114-1076 წანეფს. თიში მართუალაშ ბორჯის ასურეთიქ გინირთჷ დომინანტური სახენწჷფოთ ჯვეში არხო ბჟაეიოლს. თიქ გაფართინუ ასურეთიშ დომინაცია ანატოლიას დო სირიას, დო მიოჭირინუ სქირონაშქა ზუღაშ წყარპიჯიშახ.

რდჷ მაფა აშურ-რეშ-იში I-შ სქუა. ხვისტაშა ეშართჷ ჯვ. წ. 1115 წანას. ტიგლათფილესერი მუში დუც უძახუდჷ ოქიანუშ მაფას, მოსოფელიშ ოთხი კუნთხუშ მაფას. ხვისტაშა ეშულაშ უკულ მალას წიმიჭყჷ ოურდუმე კამპანიეფი. ჯვ. წ. 1112 წანას მანწყუ ლესქერობა მუშქეფიშ მეხჷ. უკულ ტიგლათფილესერქ გემშეჭკირჷ კომაგენეშა დო ბჟაეიოლი კაპადოკიაშა, დამარცხჷ ხეთეფი დო თინეფი გეგშარაჸუ ასურეთიშ პროვინცია სუბართუშე. გეჸვენჯი ოურდუმე კამპანიეფით ასურალეფქ ქიმიოჭირინეს გვალეფიშა, ვანიშ ტობაშ ობჟათეშე, უკულ თინეფქ მიკირთეს ბჟადალიშე დო ქიდიჸუნეს მალათია. მართუალაშ მახუთა წანას, ტიგლათფილესერქ გემშეჭკირჷ კომანაშა (კაპადოკია) დო ართი ჯიხაზურგას, ლინჯიშ ფირფიტეფს ქუმკაჭარჷ მუში გომორძგუეფიშ გეშა.

ართ-ართი მუკნაჭარას, სოდეთ ეჭარილიე ტიგლათფილესერიშ ლესქერობა ნაირიშ ქიანეფიშ მეხჷ, ტიგლათფილესერი იშინუანს დიაოხიშ მაფა სიენის.

ასურეთიშო სერიოზული საფრთხეს წჷმარინუანდეს არამეალეფი, ნამუეფიშ მეხჷ ბრელშა ილაშქუ ტიგლათფილესერქ, მარა თინეფქ ბოლოშა ვადამარცხებუ. ჸათე ბორჯიშო არამეალეფქ გეჭოფეს ნინევია ხოლო. ჯვ. წ. XI ოშწანურას, თინეფიშ მიშაჭკირუეფქ ძალამს დადაღარჷ ასურეთი. არამეალეფქ ლევანტიშ რეგიონს ქუდარსხუეს მუნეფიშ სახენწჷფოეფი ხოლო. თინეფქ გაფართინეს მუნეფიშ ტერიტორია ასურეთიშ ხარჯიშა დო ქიდეკინეს ხაბურიშ ლეხერი ხოლო.

ტიგლათფილესერ I-შ ინიციატივათ აკეთეს აშურიშ დო ჰადადიშ ოხვამეეფიშ რესტავრაცია. თაშნეშე, თიში ხემანჯღვერობათ ეიოგეს ბაღეფი დო პარკეფი, სოდეთ ჩანდჷ შხვა ქიანეფიშე მუნაღელი ჯალეფი დო ჩანარეფი. ტიგლათფილესერ I-ქ ღურჷ ჯვ. წ. 1076 წანას. უკულ ხვისტაშა ეშართჷ თიში სქუაქ აშარიდ-აპალ-ეკურიქ.

ლიტერატურა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]