დიაოხი

ათე სტატია რე ნორთი სერიაშე საქორთუოშ ისტორია
	;
უჯვეშაში ისტორია
	დიაოხიშ ომაფე
	კოლხეთიშ ომაფე
	იბერიაშ ომაფე
	ლაზიკა-ეგრისიშ ომაფე
ჯვეში დო ახალი ისტორიეფი
	ტაო-კლარჯეთიშ ომაფე
	აფხაზეთიშ ომაფე
	ჰერეთიშ ომაფე
	ქართლიშ ომაფე
	კახეთიშ ომაფე
	იმერეთიშ ომაფე
	ქართლ-კახეთიშ ომაფე
	სამცხე-საათაბაგო
	ართოიანი ქორთული სახენწჷფო
	რუსეთიშ იმპერიაშ აკოდგინალუას
უახალაში ისტორია
	საქორთუოშ დრ
	საქორთუოშ სსრ
	საქორთუოშ რესპუბლიკა
	საქორთუო
	საქორთუოშ პორტალი; ძ • ს • რ

	დიაოხიშ ომაფე ; ომაფე
	; დიაოხიშ ომაფე
ნანანოღა	ზუა
უდიდაში ნოღეფი	ზუა, შაშილუ
ნინა	ქართველური ნინეფი
დუდალაშ ფორმა	მონარქია
	ისტორია
- დორსხუაფა	ჯვ. წ. XII ოშწანურა
- აკოცჷმა	ჯვ. წ. VIII ოშწანურა

დიაოხი (თაშნეშე დაიაენი, ტაოხი) — ქართველური ტომეფიშ ჯვეშბჟაეიოლური ტიპიშ სახენწჷფობური გოართოიანაფა.

ობჟათეშე თიშ თანჯეფშა ამდღანერი ნოღა არზრუმიშ ელჷ-მოლუეფით მიშმეშჷ, ოორუეშე ჯავახეთი უხურგანდჷ, ოდო ოორუე-ბჟადალშე თიში გოლინა უჩა ზუღაშახ ოჭირინუანდჷ.

დიაოხიშ ომაფე aრსებენდჷ ჯვ. წ. XII-VIII ოშწანურეფს, თის ასურულ მუკნაჭარეფს დიაენი, ურარტულ წყუეფს დიაოხი ჯოხოდჷ. უმოსი გვიანი ჯვეში ბერძენეფი თე აბანეფიშ მახორუეფს ტაოხეფს უძახჷდეს. თე ჯოხოქ ქასქიდჷ ართ-ართი თაქიან ჯვეშ ქორთულ პროვინციას — ტაოს. დიაოხიშ ნანანოღათ იშინუაფუ ზუა. დიაოხიშ მაფეფშე ჩინებული რე:

სიენი — დოხოლ. ჯვ. წ. 1120 - ჯვ. წ. 1100 წწ.
ასია — დოხოლ. ჯვ. წ. 850 - ჯვ. წ. 825 წწ.
უტუფურსი — დოხოლ. ჯვ. წ. 810 - ჯვ. წ. 770 წწ.

სიენი დო ასია ოლჷმუდეს ასურეთიშ მაფეფს: ტიგლათფილესერ I-ს დო სალმანასარ III-ს, უტუფურსი ურარტუშ მაფეფს მენუას დო არგიშთი I-ს. ჯვ. წ. 755 წანაშო ურარტუშით დოდაღარაფილი დიაოხი აკიართჷ კოლხაშ ომაფექ. ჯვ. წ. VII ოშწანურაშ I გვერდიშე VI ოშწანურაშ 90-ამ წანეფშახ არსებენდჷ დიაოხიშ ტრადიციეფიშ მონძე სპერიშ ომაფე.

ისტორია

დიაოხიშ აწმარენჯობა ასურეთწკჷმა

დიაოხიქ ჯვ. წ. XII ოშწანურას დირსხუ. თე პერიოდის თინა აწმურედჷ ასურეთის, კერზოთ, ტიგლათფილესერ I-წკჷმა (1115 - 1077 ოშწანურეფს). თეს მოწმენს ჯვ. წ. 1112 წანათ დოთარიღაფილჷ მიკნაჭარა, სოდეთ ტიგლათფილესერ I იშინუანს „60 მაფაშ გოართოიანაფას“ (ნაირიშ ქიანეფს). ზუსტას თე გოართოიანაფას გიორჯგინჷ ასურეთიქ ჯვ. წ. 1112 წანას დო ოორუეშახ, ანუ უჩა ზუღაშახ ათხოზჷ.

დიაოხიშ აწმარენჯობა ურარტუწკჷმა

მართალი რე, ტიგლათფილესერიშ ღურაშ უკული ასურეთი იდაღარებუდჷ, მარა დიაოხის ახალი აწმარნჯი ურჩქინდუ ურარტუშ სახეთ. ურარტუ აწმურედჷ ხვალე დიაოხის ვარინ, ასურეთიშ ომაფეს ხოლო, თეშენი თაიშახ ართიანს ოლჷმუდეს დიაოხიშ მაფა სიენი დო ასურეთიშ მონარქი ტიგლათფილესერ I, ასე თინეფიშ ნოგორეფქ ასიაქ დო სალმანასარ III-ქ კოალიცია აკოქიმინეს დო ართობური ნძალეფით აწუდირთეს ურარტუს. ჯვ. წ. IX ოშწანურაშ ბოლოს დო VIII ოშწანურაშ დაჭყაფუს ურარტუქ გიორჯგინჷ ასურეთის დო დიაოხიქ ხვალეხეთ ქჷდოსქიდჷ ურარტუშ სააწმარენჯოს. დიაოხის დიო მენუაქ (810-786 წანეფი) გიორჯგინჷ დო გჷნაგაფალეფი ქოგიოდჷ, ნამუშეთ ჩქი თიშ ართ-ართ მიკნაჭარაშე ბგებულენთ, სოდეთ მენუა უტუფურსის იშინუანს, დიაოხშა — ნძალიერი ქიანა უჯოხო. უტუფურსი ოლჷმუდჷ მენუაშ სქუას - არგიშთის (786-764 წანეფი). თიქით გიორჯგინჷ დო გჷნაგაფალეფი ქოგიოდჷ.

დიაოხიშ აწმარენჯობა კოლხაწკჷმა

დოდაღარაფილ დიაოხიქ ასე კოლხაშ სააწმარენჯოთ ილჷმუ, ნამუთ ამდღანერი საქორთუოშ ტერიტორიას მადვალუ ორდოკლასობური სახენწჷფო რდჷ. კოლხას ვაგაჭირებჷ ძალამო დოდაღარაფილი დიაოხიშა რჯგინა. ჯვ. წ. VIII ოშწანურას დიაოხიშ ქიანაშ არსებობაქ მეჭყორდჷ, თინა კოლხეთიშ ომაფექ მოჯალაგუ. შინელ ფაქტის ადასურენს არგიშთი I-შ მონძეშ სარდურ II-შ მიკნაჭარა, ნამუთ თე ტერიტორიას ლაშქარუაშ ბორჯის ვაშინუანს დიაოხის, თიშ მიკნაჭარას ხვალე კოლხა იშინუაფუ.

თაშნეშე ქოძირით

რესურსეფი ინტერნეტის

დიაოხი Archived 2012-08-02 ვებ-ხასჷლას Archive.is
С. Д. Гоготидзе, Локализация «стран» Даиаэн-Диаоха. Archived 2011-05-14 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.