ქისტეფი

ქისტეფი — საქორთუოს მახორუ ჩეჩენეფი. თარო ოხორანა საქორთუოს, პანკისიშ ლეხერს (ახმეტაშ მუნიციპალიტეტი). ქისტეფს მუნეფშა უჯოხონა „ქისტიე“ ვარდა „ვეჲ ნახ“. „ვეჲ ნახ“ ითანგუ მუჭოთ „ჩქინი კათა“. თე ჯოხოთ მიშინუანა ჩეჩენი, ინგუში დო ქისტი კათა მუნეფიშ დუდს შხვა გვალაშ კავკაციელეფშე გინორთელო. ქისტეფშო ორაგადე ნინა რე ჩეჩენური ნინაშ ქისტური დიალექტი.

მეჭედელო ურთიართენა ქორთველურ დო ვაინახურ ტომეფს შქას დიო ხოლო ანტიკური პერიოდშე იჭყაფუ. უჯვეშაშ ქორთულ წყუეფს, ვეინახეფი ნახჩეფო, ღლიღვეფო, ძურძუკეფო დო დურძუკეფო მიშინუანა. ოშწანურეფიშ გოძვენას ვეინახური ტომეფი ქორთუ მაფეეფიშ ელახ იბურჯუდეს. გიშაკერძაფილი ჸოროფა ქისტეფს თამარ მაფაშოთ უღუდეს. თამარიშ ჯოხოს გეთმიოდვანდეს ხინჯეფს დო შხვა ნოდგჷმეფს, ცირასქუეფს. ართ სქვამ პიოლშა თამარი უჯოხონა.

საქორთუოს ვაინახეფიშ ინოხორაფა პერიოდულო მუთმოხვადუდჷ, ნამუთ საბოლათ თინეფიშ ასიმილაციათ ითებუდჷ. ბოლო მასობური ინოხორაფაქ საქორთუოშ ტერიტორიას XIX ოშწანურაშ ეჩიან წანეფს მოხვადჷ. ქისტეფიშ ნორთი საქორთუშა ინოხორაფაშ პერიოდის ქირსიანი რდჷ, ნორთი მუსლიმი, მორო თარი ნორთი ტრადიციულ წრუმა-წჷმორინაფეფს მეჸუნდჷ. მორო 2000-იანი წანეფიშ უკული, ქისტეფს ედომუშამო ისლამქ გიფაჩჷ.

საქორთუოს, წყარმალუ ალაზანიშ ინწრო ლეხერს ართიანწკჷმა არხოს იდვალუაფუ ლეხერიშ ჟილეშე დოხორელი ქისტეფიშ ოფუტეეფი. თინეფქ კავკაციონიშ ქჷნდჷრიშ ოორუე კართეფშე გეგნორთეს დო აკმადგინანდეს ჩეჩენეფიშ გჷნართის. თინეფს უკებჷა წყ. ალაზანიშ მანგას მადვალი ოფუტეეფი: დუისი, ჯოყოლო, ბირკიანი, ომალო, დუმასტური, ჟიმოლენი ხალაწანი, შქა ხალაწანი, თუდოლენი ხალაწანი, წინუბანი, ძიბახევი, თაშნეშე ქორთუეფწკჷმა ოხორანა ქორეთის დო ყვარელწყალს.

2002 წანაშ მახორობაშ ეჭარუათ, საქორთუოს ოხორანს 7110 ქისტი.

ლიტერატურა

• ლ. მარგოშვილი, ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 10, ხს. 537, ქართი, 1986 წანა.

რესურსეფი ინტერნეტის

• ქისტეფი^{[ღურელი რსხილი]}
• ქისტური დიალექტი^{[ღურელი რსხილი]}