დიაშ ორთაშობური ალმაშარეეფი

ვიკიპედიაშე
გალილეიშ თუთეფი: იო, ევროპა, განიმედე, კალისტო

დიაშ ორთაშობური ალმაშარეეფი — ამდღარშო მეგორაფილი რე 67 დიდი თუ მორჩილი ცაშური რსხული, ნამუთ დიას გართანსინ.

ვაკოანჯარაფილი თოლით ნამთინი შხვა პლანეტაშ თუთა ვამოჩქჷ. ხოლო უმოსი უტელესკოპეთ შორიში გიგანტი პლანეტეფი - ურანი დო ნეპტურნი ხოლო უმუჭირინაფუ რე თოლიშო, თინეფიშ თუთეფი ვარინ. თეშ გეშა რე მერსხილი შხვა ”თუთეფიშ” მეგორაფა გალილეო გალილეიშ ჯოხოწკჷმა. დახე ოთხოში წანაშ უწოხოლე, თე იტალირ მენცარქ მუშითნაკათებუ ლექინი ჭოგრიტით ართო დიაშ ოთხი თუთას მიოგორუ. თინეფს გიოდვეს: იო, ევროპა, განიმედე დო კალისტო. იო დო ევროპა დოხოლაფირო ჩქინი თუთაშსხი რსხულეფი რე დო დოხოლაფირო კინ თი გოძვენას გართანა დიას, მუჭოთ თუთა - დიხაუჩას: იო - 420 ვითოშ, ევროპა - 671 ვითოშ კმ-ის (ქეშგოშინანთ, ნამჷ-და თუთაშე დიხაუჩაშა 384 400 კმ რე). საინტერესო რე დიაშ ელმოლს თინეფიშ გორთაფაშ პერიოდეფი, ანუ ”თუთეფი”: იოს ”თუთა” გვალო 1 დღა დო 18 სათი რე, ევროპაში - 3 დღა დო 13 სათი, (თუთაში — 1 თუთა 27 დღა რე!). რახანც ქობთქუათ, დიაშ დღა-სერი (ლირული რთაფაშ პერიოდი) ჟირ დო გვერდშა უმოსი კუნტა რე ჩქინ დღა-სერშე, თიში წანმოწანა — (ბჟაშა გორთაფაშ პერიოდი) 12 ჩქინობურ წანმოწანას ომანგჷ. დიაშ შხვა ალმაშარეეფი - განიმედე დო კალისტო თუთაშე დახე ჟირთისხი დიდეფი რენა, თინეფიშ ”თუთეფი” — ომანგეთ 7 დო 17 დღ რე.

დიაშ თუთეფი (ალმაშარეეფი)[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ნომერი ჯოხო
სურათი დიამეტრი (კმ) მასა (კგ) Большая полуось
(კმ)(3)
ორბიტული პერიოდი
(დ)(3)(4)
გერთაფა (°)(5) ექსცენტრულობა მეგორაფაშ თარიღი ბუნა
1 XVI მეტისი
60×40×34 ~3.6E+16 127 690(1) +7h 4m 29s(2) 0.06° 0.00002 1980 ამალთეა
2 XV ადრასტეა
20×16×14 ~2E+15 128 690(1) +7h 9m 30s(2) 0.03° 0.0015 1979
3 V ამალთეა
250×146×128 2.08E+18 181 366(1) +11h 57m 22.67s(2) 0.374° 0.0032 1892
4 XIV თება
116×98×84 ~4.3E+17 221 889(1) +16h 11m 17s(2) 1.076° 0.0175 1980
5 I იო
3660.0×3637.4×3630.6 8.9E+22 421 700(1) +1.769137786(2) 0.050° 0.0041 1610 გალილეიშ თუთეფი
6 II ევროპა
3121.6 4.8E+22 671 034(1) +3.551181041(2) 0.471° 0.0094 1610
7 III განიმედე
5262.4 1.5E+23 1 070 412(1) +7.15455296(2) 0.204° 0.0011 1610
8 IV კალისტო
4820.6 1.1E+23 1 882 709(1) +16.6890184(2) 0.205° 0.0074 1610
9 XVIII ფემისტო 8 6.9E+14 7 393 216 +129.87 45.762° 0.2115 1975/2000 ფემისტო
10 XIII ლედა 10 1.1E+16 11 187 781 +241.75 27.562° 0.1673 1974 ჰიმალია
11 VI გიმალია 170 6.7E+18 11 451 971 +250.37 30.486° 0.1513 1904
12 X ლისიტეა 36 6.3E+16 11 740 560 +259.89 27.006° 0.1322 1938
13 VII ელარა 86 8.7E+17 11 778 034 +261.14 29.691° 0.1948 1905
14 S/2000 J 11 4 9.0E+13 12 570 424 +287.93 27.584° 0.2058 2001
15 XLVI კარპო 3 4.5E+13 17 144 873 +458.62 56.001° 0.2735 2003 კარპო
16 S/2003 J 12 1 1.5E+12 17 739 539 -482.69 142.680° 0.4449 2003 ?
17 XXXIV ევპორი 2 1.5E+13 19 088 434 -538.78 144.694° 0.0960 2002 ანანკე
18 S/2003 J 3 2 1.5E+13 19 621 780 -561.52 146.363° 0.2507 2003
19 S/2003 J 18 2 1.5E+13 19 812 577 -569.73 147.401° 0.1569 2003
20 XLII ტელქსინო 2 1.5E+13 20 453 753 -597.61 151.292° 0.2684 2004
21 XXXIII ევანტი 3 4.5E+13 20 464 854 -598.09 143.409° 0.2000 2002
22 XLV ჰელიკი 4 9.0E+13 20 540 266 -601.40 154.586° 0.1374 2003
23 XXXV ორტოსი 2 1.5E+13 20 567 971 -602.62 142.366° 0.2433 2002
24 XXIV იოკასტე 5 1.9E+14 20 722 566 -609.43 147.248° 0.2874 2001
25 S/2003 J 16 2 1.5E+13 20 743 779 -610.36 150.769° 0.3184 2003
26 XXVII პრაქსიდიკე 7 4.3E+14 20 823 948 -613.90 144.205° 0.1840 2001
27 XXII ჰარპალიკი 4 1.2E+14 21 063 814 -624.54 147.223° 0.2440 2001
28 XL მნემი 2 1.5E+13 21 129 786 -627.48 149.732° 0.3169 2003
29 XXX ჰერმიპე 4 9.0E+13 21 182 086 -629.81 151.242° 0.2290 2002 ანანკე?
30 XXIX ტიონი 4 9.0E+13 21 405 570 -639.80 147.276° 0.2525 2002 ანანკე
31 XII ანანკი 28 3.0E+16 21 454 952 -642.02 151.564° 0.3445 1951
32 S/2003 J 17 2 1.5E+13 22 134 306 -672.75 162.490° 0.2379 2003 კარმი
33 XXXI აითნე 3 4.5E+13 22 285 161 -679.64 165.562° 0.3927 2002
34 XXXVII კალე 2 1.5E+13 22 409 207 -685.32 165.378° 0.2011 2002
35 XX ტაიგეტი 5 1.6E+14 22 438 648 -686.67 164.890° 0.3678 2001
36 S/2003 J 19 2 1.5E+13 22 709 061 -699.12 164.727° 0.1961 2003
37 XXI ჩალდენი 4 7.5E+13 22 713 444 -699.33 167.070° 0.2916 2001
38 S/2003 J 15 2 1.5E+13 22 720 999 -699.68 141.812° 0.0932 2003 ანანკე?
39 S/2003 J 10 2 1.5E+13 22 730 813 -700.13 163.813° 0.3438 2003 კარმი?
40 S/2003 J 23 2 1.5E+13 22 739 654 -700.54 148.849° 0.3930 2004 პასიფე
41 XXV ერინომი 3 4.5E+13 22 986 266 -711.96 163.737° 0.2552 2001 კარმი
42 XLI აოედი 4 9.0E+13 23 044 175 -714.66 160.482° 0.6011 2003 პასიფე
43 XLIV კალიხორი 2 1.5E+13 23 111 823 -717.81 164.605° 0.2041 2003 კარმი?
44 XXIII კალიკი 5 1.9E+14 23 180 773 -721.02 165.505° 0.2139 2001 კარმი
45 XI კარმე 46 1.3E+17 23 197 992 -721.82 165.047° 0.2342 1938
46 XVII კალირო 9 8.7E+14 23 214 986 -722.62 139.849° 0.2582 2000 პასიფე
47 XXXII ეურიდომე 3 4.5E+13 23 230 858 -723.36 149.324° 0.3769 2002 პასიფე?
48 XXXVIII პაზიტი 2 1.5E+13 23 307 318 -726.93 165.759° 0.3288 2002 კარმი
49 XLVIII კილენი 2 1.5E+13 23 396 269 -731.10 140.148° 0.4115 2003 პასიფე
50 XLVII ეუკელადე 4 9.0E+13 23 483 694 -735.20 163.996° 0.2828 2003 კარმი
51 S/2003 J 4 2 1.5E+13 23 570 790 -739.29 147.175° 0.3003 2003 პასიფე
52 VIII პასიფი 60 3.0E+17 23 609 042 -741.09 141.803° 0.3743 1908
53 XXXIX ჰეგემონი 3 4.5E+13 23 702 511 -745.50 152.506° 0.4077 2003
54 XLIII არხი 3 4.5E+13 23 717 051 -746.19 164.587° 0.1492 2002 კარმი
55 XXVI ისონო 4 7.5E+13 23 800 647 -750.13 165.127° 0.1775 2001
56 S/2003 J 9 1 1.5E+12 23 857 808 -752.84 164.980° 0.2761 2003
57 S/2003 J 5 4 9.0E+13 23 973 926 -758.34 165.549° 0.3070 2003
58 IX სინოპი 38 7.5E+16 24 057 865 -762.33 153.778° 0.2750 1914 პასიფე
59 XXXVI სპონდი 2 1.5E+13 24 252 627 -771.60 154.372° 0.4431 2002
60 XXVIII ავტონოა 4 9.0E+13 24 264 445 -772.17 151.058° 0.3690 2002
61 XLIX კოპა 2 1.5E+13 23 345 093 -776.02 137.371° 0.1951 2003
62 XIX მეგაკლიტე 5 2.1E+14 24 687 239 -792.44 150.398° 0.3077 2001
63 S/2003 J 2 2 1.5E+13 30 290 846 -1077.02 153.521° 0.1882 2003 ?