ნიგერია: გინორთი გინოჯინეფს შქას
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
გოგა გოგუა (სხუნუა | ნახანდი) ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე |
გოგა გოგუა (სხუნუა | ნახანდი) ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე |
||
ღოზი 55: | ღოზი 55: | ||
}} |
}} |
||
'''ნიგერია''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Nigeria</span>), '''ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Federal Republic of Nigeria</span>) — სახელმწიფო ბჟადალ აფრიკას. ნიგერიაშ თანჯეფი გოჸუნსჷ: ბჟადალშე — ბენინის, ოორუეშე — ნიგერს, ოორუე-ბჟაეიოლშე — ჩადის დო ბჟაეიოლშე — კამერუნს. მახორობათ მაართა დო დიხაშ ფართობით მა-14 ადგილი |
'''ნიგერია''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Nigeria</span>), '''ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]]<span contenteditable="false"> </span><span lang="en" contenteditable="false">Federal Republic of Nigeria</span>) — სახელმწიფო ბჟადალ აფრიკას. ნიგერიაშ თანჯეფი გოჸუნსჷ: ბჟადალშე — ბენინის, ოორუეშე — ნიგერს, ოორუე-ბჟაეიოლშე — ჩადის დო ბჟაეიოლშე — კამერუნს. მახორობათ მაართა დო დიხაშ ფართობით მა-14 ადგილი უკინებჷ აფრიკაშ კონტინენტის. ნანანოღა რე — აბუჯა. თიში ზუღაპიჯი გოჸუნსჷ [[ატლანტიშ ოკიანე|ატლანტის ოკიანეს]] , ნამუთ გვინეაშ ჸუჯით რე წჷმორჩქინელი. |
||
== ჯოხოდვალა == |
== ჯოხოდვალა == |
||
* '''ოფიციალური''': ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა. |
* '''ოფიციალური''': ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა. |
||
* '''ინგლისური''': Federal Republic of Nigeria. |
* '''ინგლისური''': Federal Republic of Nigeria. |
||
* '''ეტიმოლოგია''': წყარმალუ ნიგერიშ მეჯინათ. თაქიანეფიშ ნინაშა Ni Gir, “წყარმალუ გირი”. გჷშარჩქინალიე, მუჭო Niger ლათინურო “უჩას” ნიშნენსჷ. |
* '''ეტიმოლოგია''': წყარმალუ [[ნიგერი (წყარმალუ)|ნიგერიშ]] მეჯინათ. თაქიანეფიშ ნინაშა Ni Gir, “წყარმალუ გირი”. გჷშარჩქინალიე, მუჭო Niger ლათინურო “უჩას” ნიშნენსჷ. |
||
* '''ქვეყნის კოდი''': NG. |
* '''ქვეყნის კოდი''': NG. |
||
== გეოგრაფია == |
== გეოგრაფია == |
||
ქიანა იდვალუაფუ ბჟადალ აფრიკას. მახურგე ქიანეფი რე: ნიგერი, [[ჩადი]], [[კამერუნი]], [[ბენინი]]. |
ქიანა იდვალუაფუ ბჟადალ აფრიკას. მახურგე ქიანეფი რე: [[ნიგერი]], [[ჩადი]], [[კამერუნი]], [[ბენინი]]. |
||
* '''ფართობი''': 924.000 კვ.კმ. |
* '''ფართობი''': 924.000 კვ.კმ. |
||
* '''ბუნება''': უმაღალაში კონკა - ფოგელ-პიკი 2.042; წყარმალუეფი (კმ) – ნიგერი 1.170 (ართო 4.184), ბენუე 800 (ართო 1.400 კმ); ტობა (კვ.კმ) - ჩადი 3.800 (ართო 16.300); კლიმატი - ეკვატორული, ტროპიკული. |
* '''ბუნება''': უმაღალაში კონკა - [[ფოგელ-პიკი]] 2.042; წყარმალუეფი (კმ) – [[ნიგერი (წყარმალუ)|ნიგერი]] 1.170 (ართო 4.184), [[ბენუე]] 800 (ართო 1.400 კმ); ტობა (კვ.კმ) - [[ჩადი (ტობა)|ჩადი]] 3.800 (ართო 16.300); კლიმატი - ეკვატორული, ტროპიკული. |
||
* '''ბუნებრივი რესურსეფი''': ბუნებრივი აირი, ნავთობი, კალა, რკინაშ მადანი, ქვანახშირი, კირქვა, ტყვია, თუთია. |
* '''ბუნებრივი რესურსეფი''': ბუნებრივი აირი, ნავთობი, კალა, რკინაშ მადანი, ქვანახშირი, კირქვა, ტყვია, თუთია. |
||
ღოზი 88: | ღოზი 88: | ||
== ისტორია == |
== ისტორია == |
||
1914 წანას გეგნირთჷ <nowiki/>[[გოართოიანაფილი ომაფე|ბრიტანეთიშ]] კოლონიათ. 1960 წანას გაგმაცხადჷ დუდიშჷლობა, ნამუს მაჸუნჷ კონფლიქტეფქ შხვადოშხვა ეთნიკურ ბუნეფს შკას. 1967-70 ანეფს ქიანაშ ბჟაეიოლ ნაწილქ დუდი გაგმაცხადჷ |
1914 წანას გეგნირთჷ <nowiki/>[[გოართოიანაფილი ომაფე|ბრიტანეთიშ]] კოლონიათ. [[1960]] წანას გაგმაცხადჷ დუდიშჷლობა, ნამუს მაჸუნჷ კონფლიქტეფქ შხვადოშხვა ეთნიკურ ბუნეფს შკას. 1967-70 ანეფს ქიანაშ ბჟაეიოლ ნაწილქ დუდი გაგმაცხადჷ [[ბიაფრიშ რესპუბლიკათ]]. ასე ქიანას მართენსჷ სამხედრო ხელისუფლება. |
||
== მონძალა == |
== მონძალა == |
||
სუკურის კულტურული პეიზაჟეფი. |
[[სუკურის კულტურული პეიზაჟეფი]]. |
||
== რესურსეფი ინტერნეტის == |
== რესურსეფი ინტერნეტის == |
09:47, 19 გჷმათუთა 2015-იშ ვერსია
ნიგერია (ინგლ. Nigeria), ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა (ინგლ. Federal Republic of Nigeria) — სახელმწიფო ბჟადალ აფრიკას. ნიგერიაშ თანჯეფი გოჸუნსჷ: ბჟადალშე — ბენინის, ოორუეშე — ნიგერს, ოორუე-ბჟაეიოლშე — ჩადის დო ბჟაეიოლშე — კამერუნს. მახორობათ მაართა დო დიხაშ ფართობით მა-14 ადგილი უკინებჷ აფრიკაშ კონტინენტის. ნანანოღა რე — აბუჯა. თიში ზუღაპიჯი გოჸუნსჷ ატლანტის ოკიანეს , ნამუთ გვინეაშ ჸუჯით რე წჷმორჩქინელი.
ჯოხოდვალა
- ოფიციალური: ნიგერიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა.
- ინგლისური: Federal Republic of Nigeria.
- ეტიმოლოგია: წყარმალუ ნიგერიშ მეჯინათ. თაქიანეფიშ ნინაშა Ni Gir, “წყარმალუ გირი”. გჷშარჩქინალიე, მუჭო Niger ლათინურო “უჩას” ნიშნენსჷ.
- ქვეყნის კოდი: NG.
გეოგრაფია
ქიანა იდვალუაფუ ბჟადალ აფრიკას. მახურგე ქიანეფი რე: ნიგერი, ჩადი, კამერუნი, ბენინი.
- ფართობი: 924.000 კვ.კმ.
- ბუნება: უმაღალაში კონკა - ფოგელ-პიკი 2.042; წყარმალუეფი (კმ) – ნიგერი 1.170 (ართო 4.184), ბენუე 800 (ართო 1.400 კმ); ტობა (კვ.კმ) - ჩადი 3.800 (ართო 16.300); კლიმატი - ეკვატორული, ტროპიკული.
- ბუნებრივი რესურსეფი: ბუნებრივი აირი, ნავთობი, კალა, რკინაშ მადანი, ქვანახშირი, კირქვა, ტყვია, თუთია.
სახენწჷფო
- სახენწჷფო სისტემა: ფედერაციული რესპუბლიკა.
- სახენწჷფოშ მანჯღვერი: პრეზიდენტი Olusegun OBASANJO (1999).
- ოკანონდუმადვალე ორგანო: ჟირპალატიანი პარლამენტი (107+346 მაკათური).
- ადმინისტრაციული დორთუალა: ქიანა ირთჷ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულო - 36 შტატი (state) დო ფედერალური ნანანოღა (federal capital territory).
დემოგრაფია
- მახორობა: 133,9 მლნ (2003), თინეფ შკას 21% იორუბა, 29% ჰაუსა დო ფულანი, 18% იგბო, 12% ფულბე.
- ნინეფი: ინგლისური, ჰაუსა, იორუბა, იგბო, ფულანი.
- რელიგია: ისლამი 46%, ქირსიანობა 32%, ანიმიზმი 20%.
- ნოღეფი (ათ.) : აბუჯა (400), ლაგოსი (8.350; აგლომ. 9.530), კანო (3.330; აგლომ. 3.617), იბადანი (3.140; აგლომ. 3.755), კადუნა (1.510), პორტ-ჰარკურტი (1.093), ბენინი (1.082).
ეკონომიკა
- ერუანული პროდუქტი: მოცულობა - 33 მლრდ $; 1 ადამიერშა - 280 $; სტრუქტურა (%) - ოფუტეშ მეურნეობა 33, მრეწველობა 42, მომსახურება 25.
- ექსპორტი: ნავთობი, კაკაო, პალმაშ ზეთი,კაუჩუკი, ბამბე.
- ბიუჯეტი: 3,400 მლნ $.
- ვალუტა: ნაირა (NGN).
ისტორია
1914 წანას გეგნირთჷ ბრიტანეთიშ კოლონიათ. 1960 წანას გაგმაცხადჷ დუდიშჷლობა, ნამუს მაჸუნჷ კონფლიქტეფქ შხვადოშხვა ეთნიკურ ბუნეფს შკას. 1967-70 ანეფს ქიანაშ ბჟაეიოლ ნაწილქ დუდი გაგმაცხადჷ ბიაფრიშ რესპუბლიკათ. ასე ქიანას მართენსჷ სამხედრო ხელისუფლება.
მონძალა
რესურსეფი ინტერნეტის