ჰენრი ტაუბე
| ჰენრი ტაუბე | |
| ინგლ. Henry Taube | |
.jpg) | |
| დაბადებაშ თარიღი: | |
|---|---|
| დაბადებაშ აბანი: | |
| ღურაშ თარიღი: |
გერგობათუთა 16, 2005 (89 წანერი) |
| ღურაშ აბანი: |
პალო-ალტო, კალიფორნია, ააშ |
| მენოღალობა: | |
| ომენცარე სფერო: | |
| სამუშაშ აბანი : |
კორნელიშ უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი: | |
| ომენცარე ხემანჯღვერი: |
ჯონ სპინკსი |
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი: |
მენცარობაშ ერუანული მენდალი (1976) |
ჰენრი ტაუბე (ინგლ. Henry Taube; დ. 30 გერგობათუთა, 1915, ნიუდორფი, სასკაჩევანი, კანადა — ღ. 16 გერგობათუთა, 2005, პალო-ალტო, კალიფორნია, ააშ) — კანადას დაბადებული ამერიკალი ქიმიკოსი, ელექტრონ-ტრანსფერული რეაქციეფიშ მექანიზმიშ მენცარული რკვიებაშ გეშა გინოჩეს ნობელიშ პრემია ქიმიაშ დარგის 1983 წანას.
ბიოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
ჰენრი ტაუბე გურაფულენდჷ ლუთერიშ სკოლას, ნოღა რეჯაინას, სასკაჩევანს. სკოლაშ უკულ გურაფა გაგინძორჷ სასკაჩევანიშ უნივერსიტეტის, სოდეთ მიპალუ მენცარობაშ ბაკალავრიშ ხარისხი 1935 წანას დო მაგისტრიშ ხარისხი 1937 წანას. სასკაჩევანიშ უნივერსიტეტიშ გურაფაშ ბორჯის, ტაუბეშ ხემანჯღვერი რდჷ ქიმიკოსი, პროფესორი ჯონ უილიამ სპინკსი. სასკაჩევანიშ უნივერსიტეტის ტაუბე გურაფულენდჷ გერჰარდ ჰერცბერგიწკჷმა ართო, ნამუქჷთ მიპალუ ნობელიშ პრემია ქიმიაშ დარგის 1971 წანას. ჰენრი ტაუბექ სასკაჩევანიშ უნივერსიტეტიშ უკულ, გურაფა გაგინძორჷ კალიფორნიაშ უნივერსიტეტის (ბერკლი), სოდეთ თხილუ ოდოქტორე დისერტაცია 1940 წანას, უილიამ ბრეიშ ხემანჯღვერობათ. გურაფაშ თებაშ უკულ, ტაუბექ ამერიკას ქუდოსკიდჷ დო მუშობა ქიდიჭყჷ კალიფორნიაშ უნივერსიტეტის, ქიმიაშ ინსტრუქტორო. ჸათე პერიოდის მუშენდჷ კორნელიშ უნივერსიტეტის ხოლო. მალას ტაუბექ ჩიკაგოშ უნივერსიტეტიშა გინილჷ სოდეთ რდჷ დიო ასისტენტ-პროფესორი, უკულ ასოცირებული პროფესორი დო 1946 წანაშე პროფესორი. 1956-1959 წანეფს ჰენრი ტაუბე რდჷ ჩიკაგოშ უნივერსიტეტიშ ქიმიაშ დეპარტამენტიშ დირექტორი. 1961 წანას ტაუბექ ჩიკაგოშ უნივერსიტეტი ქიდიტუ დო გეგნორთჷ სტენფორდიშ უნივერსიტეტიშა, სოდეთ იმუშუ 1986 წანაშა. 1986 წანაშე ტაუბე რდჷ სტენფორდიშ უნივერსიტეტიშ პროფესორი ემერიტუსი. 1950-1970 წანეფს ტაუბე მუშენდჷ ლოს-ალამოსიშ ერუანულ ლაბორატორიას ხოლო, კონსულტანტო. ჰენრი ტაუბე რდჷ შხვადოშხვა პრემიეფიშ დო ჯილდოეფიშ ლაურეატი. 1976 წანას, ტაუბეს ჯიმი კარტერქ გინოჩუ მენცარობაშ ერუანული მენდალი, 1983 წანას გინოჩეს ნობელიშ პრემია, 1985 წანას პრისტლიშ მენდალი. 1959 წანაშე ტაუბე რდჷ ამერიკაშ მენცარობაშ ერუანული აკადემიაშ მაკათური დო 1988 წანაშე რდჷ ლონდონიშ ომაფე ჯარალუაშ მაკათური. ტაუბე რდჷ სასკაჩევანიშ უნივერსიტეტიშ, ჩიკაგოშ უნივერსიტეტიშ, გუელფიშ უნივერსიტეტიშ, სეტონ-ჰოლიშ უნივერსიტეტიშ დო შხვა ომენცარე ინსტიტუტეფიშ საპატიო დოქტორი. ჰენრი ტაუბე რდჷ ართ-ართი, ნამუქჷთ ხე მაჭარჷ ჰუმანისტურ მანიფესტის, 2003 წანას. კალიფორნიაშ ტექნოლოგიაშ ინსტიტუტიშ პროფესორქ ჰარი გრეიქ თქუ ნამდა ჰენრი ტაუბე რდჷ კლასიკური კოჩი, ნამუშ როლი დო ლიდერობა ჩქი მიჸორდეს დო ბწანდეს. ტაუბექ ღურუ 2005 წანაშ 16 გერგობათუთას, 89 წანერქ, კალიფორნიაშ ნოღა პალო-ალტოს.