ტეხასი

ააშ-იშ შტატი
ტეხასი
ინგლ. State of Texas
შილა გერბი მეტჯოხო: „ხვალეხე მურიცხიშ შტატი“ დევიზი: „მაჸალობა“ ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფიშ რუკა ტეხასი
ნანანოღა	ოსტინი
უკაბეტაში ნოღა	ჰიუსტონი
შხვა კაბეტი ნოღა	სან-ანტონიო, დალასი, ოსტინი, ფორტ-უერთი, ელ-პასო
ფართობი	2-ა ააშ-ს
• საართო	695,662 კმ²
• სიგანა	1,244 კმ
• სიგჷრძა	1,289 კმ
• წყარი %	19,075 კმ2 (2.7%)
• განედი	25°50'
• გრძედი	93°31'
მახორობა	2-ა ააშ-ს
• მახორობა გვალო	30,503,301 (2023)
• მეჭედალა	42.9/კმ2 ადმ/კმ² 26
სიმაღალა
• უმაღალაში ჭურჭული	2 667,4 მეტრი
• ოშქაშე სიმაღალა	520 მეტრი
• უდაბალაში ჭურჭული	0 მეტრი
შტატო გჷნორთაშ თარიღი	29 ქირსეთუთა, 1845 (რანწკო: 28)
გუბერნატორი	გრეგ ებოტი (რპ)
ლეიტენანტ-გუბერნატორი	დენ პატრიკი (რპ)
კანონმადვალუ ხეშუულება
• ჟილენი პალატა
• გიმენი პალატა
ააშ-იშ სენატორეფი	ჯონ კორნინი (რპ) ტედ კრუზი (რპ)
კონგრესიშ დელეგატეფი	დელეგატეფი
ბორჯიშ ორტყაფუ
აბრევიტურა	TX
ვებ-ხასჷლა	[texas.gov texas.gov]

ტეხასი (Texas, Tx - ტექსეს) — ააშ-იშ შტატი, ობჟათე-ბჟადალიშ ცენტრალურ რეგიონს. ჯოხოქ გიადჷ ინდიარეფიშ თურიშ მეჯინათ. ჰიუსტონი სიკაბეტათ პირველი ნოღა რე ტეხასის დო სიკაბეტათ მაანთხა ააშ-ს. დალასიშ მეტროპოლიტი სიკაბეტათ პირველი რე ტეხასის, მაანთხა ააშ-ს. ფართობიშ 10%-იშ ნარკი ტიოზი რე. შტატიშ ეკონომიკურ წჷმოძინეფქ დიჭყჷ 20-ა ოშწანურაშე, მუჟანსჷთ ნაფთობიშ ნოზირქ იჸუ მეგორაფილქ, ნამუქჷთ გიმიჭანჷ ეკონომიკური გოვითარაფა შტატის. ანდა უნივერსიტეტიშ გონწყჷმაქ ტეხასი დარსხჷ, მუჭოთ რეგანული ეკონომიკაშ დო მაღალი ტექნოლოგიური ინდუსტრიაშ შტატი.

ტეხასიშ ართოიანი დინოხოლენი პროდუქტი აკმადგინანს 1,224 ტრილიონ დოლარს დო მაჟირა რე კალიფორნიაშ უკული. ართოიანი დინოხოლენი პროდუქტი ართ შურ მახორუშა 36,484 ააშ დოლარი. 2010 წანაშ მუნაჩამეფით ტეხასის იბუძოლუ ფორჩუნ 500-იშ 57 კომპანია. ჩინებული კომპანიეფი ტეხასის: Halliburton, Texas Instrumentals, ExxonMobile.

ტეხასის დვალირი დალას-ფორტ-უერთიშ აეროპორტი საირქიანო გინოხარგუათ მაჟირა რე ააშ-ს დო მოსოფელის მაანთხა.

ტეხასის იბუძოლჷ მეხოლაფათ 1000 ონიშოლი, ნამჷთ გინოზინდილი რე 1600 კილომეტრის ტეხასიშ წყარპიჯის, პორტეფს დოსაქვარაფილი ჸუნა მეხოლაფათ 1 მილიონი ტეხასარი.

ისტორია

• 1682 – ესპანარეფიშ დახორინალი.
• 1821-1836 – მექსიკაშ ნორთი.
• 1836-1845 – დუდიშული რესპუბლიკა (აკა შტატი რე, ნამჷთ დუდიშული რდჷ).
• 1836 – ლჷმა მექსიკაწკჷმა.
• 1845 – ანექსირაფილქ იჸუ ააშ-შე.
• 1861-1870 – კონფედერაციაშ მაკათური.

ჯინჯიერი მუნაჩამეფი

• ფართობი – 678 ვითოში.
• მახორობა – 25,145 ვითოში, თინეფ შქას 3 მლნ მექსიკარი რე (ჩეკანამი 71,4 % , აფროამერიკალი 11,5 %, ლათინოამერიკალი 35,9 %).
• ნოღაშ მახორობა – 79,6 %.
• მუშობურობეფი – მა-2 შტატი რე მახორობათ, მა-2 ტერიტორიათ, 1-თა ნავთობიშ, გაზიშ, ბამბაშ, ორზაშ წარმებათ.
• ჩინებული ადამიერეფი – ჯორჯ ბუში, ბადი ჰოლი, სემ ჰიუსტონი, ლინდონ ჯონსონი, ჯენის ჯოპლინი, ტინა ტერნერი.

უდიდაში ნოღეფი

ტეხასიშ უდიდაში ნოღეფი რე: ოსტინი (ნანანოღა), 541 ვითოში, ჰიუსტონი, (ნანანოღა 1837-39 დო 1842-45 წანეფს, 1.744 ვითოში, დალასი, 1.053 ვითოში, სან-ანტონიო, 1.068 ვითოში, ელ-პასო, 600 ავითოში.

• 
  ჰიუსტონი
• 
  სან-ანტონიო
• 
  დალასი
• 
  ოსტინი
• 
  ფორტ-უერთი
• 
  ელ-პასო

ნინეფი

10 უდიდაში ნინა ტეხასის, ინგლისურიშ გალე

ნინა	მაჩიებელი პროცენტულო (2010-წანაშ მეჯინათ)
ესპანური	29.21%
ვიეტნამური	0.75%
ჩინური	0.56%
გერმანული	0.33%
ტაგალური	0.29%
ფრანგული	0.25%
კორეული დო ურდუ	0.24%
ჰინდი	0.23%
არაბული	0.21%
ნოგერო-კონგოლეზიური ნინეფი	0.15%

ჯინჯიერი რელიგიური კონფესიეფი

ლაიკვუდ-ჩიორჩი ამერიკაშ უდიდაში ოხვამერი

რელიგია
რომაული კათოლიციზმი	28%
ბაპტიზმი	21%
ურელიგიე	11%
მეთოდიზმი	8%
ქრისტიანი-შხვა	7%
ლუთერანობა	3%
ჟარნეჩდოვითიანელობა	3%
პრესვიტერიანობა	2%
ვარი-კონფესიონალური	2%
მორმონეფი	2%
ეპისკოპალური ოხვამერი	1%
მუსლიმანი	1%
იეჰოვაშ მოწამეეფი	1%
ღორონთიშ შაყარუა	1%
ღორონთიშ ოხვამერი	1%
შხვა	2%

ლიტერატურა

• Chipman, Donald E. (1992). Spanish Texas, 1519–1821. Austin, Texas: University of Texas Press. ISBN 0-292-77659-4. 
• Davis, William C. (2006). Lone Star Rising. College Station, TX: Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-532-5.  originally published 2004 by New York: Free Press
• Edmondson, J.R. (2000). The Alamo Story-From History to Current Conflicts. Republic of Texas Press. ISBN 1-55622-678-0. 

რესურსეფი ინტერნეტის

• ტეხასი ვებ-ხასჷლას Open Directory Project
• The Texas State History Museum
• The Handbook of Texas Online
• Texas Register
• South and West Texas: A National Register of Historic Places Travel Itinerary