ქირსიანობა

ჯეგე ნაჭარა
ქირსიანობა

ჯვეში აპიანი
ახალი აპიანი (სახარება)
ისტორია
მოშქვაფირეფიშ ეპოქა
ოხვამეშ თხოზინიშ პერიოდი
ქირსიანობაშ სახენწჷფო რელიგიათ გჷმოცხადაფა
საოხვამე აკორთუეფი
ხოლო...
მიმალობეფი
მართმადიდებელობა
კათოლიციზმი
მონოფიზიტობა
პროტესტანტიზმი
ხოლო...
ღორონთიშრაგადუა
ქირსე
ჯვარმოცუნაფა
ამაღალება
ანტიქირსე
ხოლო...
შხვადოშხვა
ქირსიანობა
პორტალი
დაფა: ქძ. • სხუნ. • რედ.

ქირსიანობა — ქირსეშ მონძღვარუა, სუმშე ართ-ართი მოსოფელიშ რელიგია ბუდიზმიწკჷმა დო ისლამწკჷმა ართო. თის სუმი ჯინჯიერი გეზა უღუ: კათოლიციზმი, პროტესტანტიზმი დო მართლმადიდებლობა. ოართე შანი, ნამუთ აკმაშქვანს ქირსიანობაშ შხვადოშხვა დენომინაციფსჷნ, რე რწუმა იესო ქირსეშ მეხჷ, მუჭოთ ღორონთკოჩიშ, მოსოფელიშ მარსხებელიშ, სუმელაშ მაჟირა პიჯიშ გუმასახიერაფალიშ. ქირსიანული გურაფაშ თარი წყუ რე ქირსიანობაშო წიმინდე წინგი — ბიბლია, გჷშაკერძაფილო თიში მაჟირა ნორთი — ახალი აპიანი. ქირსიანობა ისლამიწკჷმა დო იუდაიზმწკჷმა ართო ორხველჷ თ.გ. „აბრაამიშურ რელიგიეფს“.

ქირსიანობაშ გოჭყაფა

ქირსიანობაქ გიჭყჷ იუდაიზმიშ ინოხ ახ.წ. მაართა ოშწანურას რომიშ იმპერიაშ ბჟაეიოლ ნორთის — პალესტინას. ახალი მონძღვარუა ბერძნული დო ლათინური ნინეფიშ ჭყოლოფუათ ჰალა-ჰალათ იფაჩუდუ ქვერსემი რომიშ იმპერიას. გჷნოჩამაშ ალაფათ, თომა ქადაგენდ ინდოეთის დო სპარსეთის, ანდრია — კავკაციას დო ბალკანეთის, მარკოზი — ეგვიპტეს. ქირსიანობა გჷნოჩამაშ ალაფათ, პირველი ქირსიანეფიშ ხვალამა მონკა რდჷ, თინეფს თხოზჷდეს, გჷთმიაძიცანდეს, შხვადოშხვა ბრალდვალეფს მუწმურინუანდეს. პეტრე დო პავლე 64 წანას აწამეს რომს, მოჩქვაფილეფშე ეკონიათ ღურუ იოანექ. მოჩქვაფილეფი დოთჷრეს ოხვამეშ მუმალეფქ. ქირსიანული გჷნოჩამაშ ალაფათ თინეფსჷთ თხოზჷდეს, აწამენდეს, ჸვილუნდეს. ქირსიანობას მალალას გამკურჩქინდეს მათხილარეფქჷთ თითონ რომიშ იმპერიას. იმპერატორი კონსტანტინექ ჩინებული „სანწულიშ“ უკული ქირწუმჷ დო ნება ქიმეჩჷ ოხვამერნინალუაშ. თაშ ჭიე-ჭიეთ მეგორუნდჷ შარას ახალი ჰუმანური მონძღვარუა.

ქირსიანული ოხვამე შქა ოშწანურეფც

ოხვამეშ მონწყუალა დო იერარქია

IV ოშწანურას სახენწჷფო სარწუმებათ გჷმოცხადებული ქირსიანული ოხვამექ მუში მონწყუალა რომიშ იმპერიაშ ადმინისტრაციული დორთუალას მეუმანგუ. რომიშ იმპერია ირთუდ დოხოლაფირო 100 პროვინციათ, ირი პროვინცია — მუსხირენი ონოღე ოლქო. ქირსიანული ეკლესიაქ თე ოლქეფც ომედგაშეეფი მანწყუ, ნამუეფსჷთ პაპეფი ჯღვერენდეს. თინეფი მებუნაფილი რდეს ომენოღალური ოლქიშ ეპისკოპოსშა, დო ონოღე ოლქეფიშ ეპისკოპოსეფი — პროვინციაშ არქიეპისკოპოსშა (თარი ეპისკოპოშა). არქიეპისკოპოსეფშე უმოსი მაღალას გერდეს პატრიარქეფი. საპატრიარქო რდჷ ხუთი: რომიშ, ალექსანდრიაშ, ანტიოქიაშ, კონსტანტინოპოლიშ დო იერუსალიმიშ. მერჩქინელი რდჷ, ნამდა საპატრიარქოეფი იესო ქირსეშ მოჩქვაფილეფქ დარსხისჷნ. ქირსიანული ეკლესიაშ ართამობას გჷთმასახიერენედეს მოსოფელიშ საეკლესიო კათუეფი.

IV ოშწანურაშ ეკონიას, რომიშ იმპერიაშ ჟირო გორთუალაშ მოღალუთ, ბჟადალ რომიშ იმპერიას ქუმოხვადჷ რომიშ საპატრიარქოქ, დო დოსქილადირი ოთხიქ ბჟაეიოლუ რომიშ იმპერიას.

მონასტერი დო ბერი-მონაზონეფი

პაპობუაშ გჷშაკერძაფილ ბუნას აკმადგინანდეს ბერი-მონაზონეფი, ნამუეფუთ გჷმორთილო ოხორანდეს მონასტერეფს. ქირსიანული ბერ-მონაზონობაქ III ოშწანურას ეგვიპტეს გიჭყჷ. ბერ-მონაზონეფიშ დჷმარსხუაფალო იკოროცხუ წიმინდე ანტონი. გჷნოჩამათ, წიმინდე ანტონს გაგმეცხადჷ ანგელოზიქ, ნამუთ ალათირაფათ ხვამულენდ დო მუშენდ. ანგელოზიქ უწუ ანტონც, ნამდა თინა ხოლო მუშნერო ქჷმიქციებუდუდა, ჩხონაფას მიპალუანდჷ. ქირსიანეფი, ნამუეფსჷთ გჷნაგონი აფუდეს ანტონიშ გეშან, თიშ ხასჷლას იხორუდეს დო ქიმინჷნდეს ახალ ქირსიანული ბერ-მონაზონურ თემს — მონასტერც.

საქორთუოს მაართა მონასტერეფი ვახტანგ გორგასალქ დარსხუ V ოშწანურაშ მაჟირა გვერდის. ომონასტერე ქარანუაქ გჷშაკერძაფილო ფართე ხასიათი ეჭოფუ VI ოშწანურას, ასურალი მუმალეფიშ მოულაშ უკული.

ბჟადალუს ბერ-მონაზონობაშ დჷმარსხუაფალო იკოროცხუ წიმინდე ბენედიქტე, ნამუთ VI ოშწანურაშ მაართა გვერდის ოხორანდ. თიქ აკოქიმინჷ მაართა ომონასტერე წესდვალა. ბჟადალუს დიდი მონასტერეფც ოაბატოეფს უძახჷდეს, დო თინეფიშ ჯღვერეფც — აბატეფც. მუჭოთ ბჟაეიოლიშ, თეშ ბჟადალიშ მონასტერეფც მუნეფიშ მეურნობა უღუნა. მონასტერეფს ხვადუდ ხეშნაჭარეფიშ გინოჭარუა, ბრელი მონასტერწკჷმა ორდჷ სკოლა. ნამთინე მონასტერს მეთხოზჷდეს მენცარულ-თეოლოგიურ ქარანუას.

რომიშ პაპეფიშ გოფუშქუა

დუდშენო ხუთხოლო პატრიარქიშ ნება-მოვალობეფი ართნერი რდჷ დო რომიშ პაპის მუთუნნერი ჯგვინა ვა გარჩქუდჷ შხვა დოსქილადირი პატრიარქეფწკჷმა მეზიმაფათ. მუთ ოწაწჷ ზიტყვა „პაპისჷნ“, თე ჯოხოს ირი პატრიარქის უძახჷდეს მუმაშ, მონძღვარიშ გაგებათ უკულნეშიანი თე ტერმინი კონკრეტულო რომიშ პაპის დეკვირდჷ. რომიშ პაპეფიშით გჷშაკერძაფილ დგომარობაშ მოპალაფა ჟირი გარმებაქ გჷშეჭანუ. ჸოფილი ბჟადალუ რომიშ იმპერიაშ ტერიტორიას რომიშ პაპეფც მოცილეეფი ვა ჸუნდეს დო თინეფი ხვალახე პატრიარქეფი რდეს. თეწკჷმა ართო, 476 წანას ბჟადალ რომიშ იმპერიას მისპუ ოიმპერატორე ხეშუულობაქ, ნამუსჷთ შეულებუდ შანულამო გუკინებუდუკო რომიშ პატრიარქეფიშ ღარჯილნება. 755 ანას, ფრანკეფიშ მაფაშ პიპინ კუნტაშით რომიშ პაპიშ ოლქიშ დორსხუაფაქ, რომიშ პაპეფი, ნამუეფით ბჟადალ ევროპაშ უმაღალაში ოშურიელე პიჯეფი ორდესჷნ, ოერე ხეშუულობათ ხოლო გოქუნჷ.

ქირსიანული ქიაჩიშ გორთუალა

რომიშ პაპეფი ინჭუაფუდეს ბჟაეიოლ ქირსიანული ეკლესიაშ უნჩაშალაშო დო აკმანწყჷნდეს პაექრობას კონსტანტინოპოლიშ პატრიარქეფწკჷმა საღვთისმეყველო საკითხეფიშ მუკი-მუკი. 1054 წანას, რომიშ პაპიქ კონსტანტინოპოლშა მიდაჯღონჷ მუში ჸენჯეფი — ლეგატეფი. ლეგატეფქ წიმინდე სოფიაშ ოხვამეშ ბენონც ქჷდოდვეს ბერძნული ეკლესიაშ ჭყალაშ მაკათური სიგელი. ბერძნულ პაპობუაქ დოჭუ ჭარილი დო მუში ჸურე ჭყალა ქიმეუჩინჷ რომიშ პაპის. ათეშ გეშა, 1054 ანას, ბჟადალურ დო ბჟაეიოლურ ქირსიანულ ეკლესიაქ ოეკონიეთ გირთჷ. ბჟაეიოლურ ეკლესიას მართლმადიდებლურქ ქჷგიადუ, ბჟადალურს — კათოლიკურქ.

კათოლიკური ეკლესია თეჟამაც ცენტრალიზაფილიე დო ოინალჷ რომიშ პაპის,ოდო მართლმადიდებლური — დეცენტრალიზაფილიე ავტოკეფალური ეკლესიეფო. კათოლიკურ ეკლესიას პაპურნინალუა ხვალე ლათინური ნინაშა მიშჷ 1960-იანი წანეფიშ რეფორმეფშახ (ვატიკანიშ II კათუა), ოდო მართლმადიდებლურ ეკლესიეფც — ნაციონალურ ნინეფშა.

თეხანური ქირსიანობა

ქირსიანობა აკმოდირთუ სუმ ჟინჯიერ მიმალუობაშე: კათოლიციზმი, პროტესტანტიზმი დო მართლმადიდებლობა.

ქირსიანული გურაფა

ქირსიანული გურაფა იკათუანს გურაფას ღორონთიშ, იესო ქირსეშ, შურიწიმინდეშ, შურიშ ჩხონაფაშ, ოხვამეშ არშუშ დო ქიაჩიშ ეკერეცხიშგეშა დო მუდგაზმათჷრენი გერსხილიე ჯვეში აპიანიშ დავითის.

ქირეს გვალას ქადაგება იესოშ მონძღვარუაშ ბირთვის წჷმარინუანს. მუმა ღორონთიშ დავითწკჷმა ართო ქირსეშ გურაფა ქირსიანიშოთ წიმინდეფშე-წიმინდე რე. შურიწმინდეშ მილაჩამათ თის რსულჸოფილო მათე მოჩქვაფილი გჷნმობჩანა წიმინდე ჭარილც: მათე 5,1-48, მათე 6,1-34, მათე 7,1-29.

ქირსიანობა საქორთუოს

საქორთუოს მართლმადიდებელი ეკლესიაქ დირსხუ ქართლის ქირსიანობაშ სახენწჷფო რელიგიათ გჷმოცხადება ბორჯის — დოხოლაფირო 326 წანას. საქორთუოშ მართლმადიდებელი ეკლესია იერარქიულო საბერძნეთიშ ეკლესიას ოინალუდჷ. V ოშწანურას ვახტანგ გორგასალქ მცხეთაშ ჭყოინდარი დოთირუ ქართლიშ საკათალიკოსოთ დო კათალიკოსი ანტიოქიაშ პატრიარქიშე ზოხორინელო გინირთჷ. თაშნე, ვახტანგ გორგასალქ ქართლიშ ეკლესიას ავტოკეფალია ქუმუშუ. დოხოლაფირო IX-X ოშწანურეფც ბჟადალ საქორთუოშ ეკლესია — აფხაზეთიშ საკათალიკოსოქ გჷშართ კონსტანტინოპოლიშ პატრიარქიშ ნინალუაშე დო ქართლიშ საკათალიკოსოს ქიმიარსხუ.

XI ოშწანურაშე საქორთუოშ მართლმდიდებელი ეკლესიაშ უმაღალაში ჯღვერი კათალიკოს-პატრიარქიშ ტიტულს ატარენდჷ დო რანწკით მაამშვა რდჷ მოსოფელი პატრიარქეფს შქას. 1054 წანას საეკლესიო გჷმორთუალაშ უკული მართლმადიდებლუროქიანუს დოსქილადირი საქორთუოშ კათალიკოს-პატრიარქიქ მახუთა აბანშა გჷნილჷ ალექსანდრიაშ, ანტიოქიაშ, კონსტანტინოპოლიშ დო იერუსალიმიშ პატრიარქეფს შქას.

ივანე ჯავახიშვილიშ აზჷრით, ქირსიანობაშ ისტორია საქორთუო III ოშწანურაშ ელიაშე იჭყაფუ, ოდო ოფიციალური თარიღო ჩინებული 326 წანა სარწუმებაშ ოფიციალურო გჷმოცხადებას ოწაწჷ, მუდგაქჷთ არძო ქიანას უმოსი გვიანი ხვადუდ. ქირსიანობაშ გოფაჩუას საქორთუოს მოჩქვაფილი ანდრია მაართაჯოხდვალირც დო სიმონ კანანელს მიოჭარანა.

კათოლიკური ეკლესია საქორთუოს მოღალენს დიო ხოლო შქა ოშწანურეფშე, ოდო მაართა პროტესტანტული ეკლესიეფქ დირსხუ მა-19 ოშწანურას.

ოფიციალური ხასჷლეფი

მართლმადიდებლური ოხვამეეფი

კათოლიკური ეკლესია

ვატიკანი - ვატიკანიშ ოფიციალური ვებხასჷლა.

სომხური ომოჩქვაფილე ოხვამე