ირანი
| ირანიშ ისლამური რესპუბლიკა | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| დევიზი: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی Esteqlâl, Âzâdi, Jomhuri-ye Eslâmi "ზოხორინალა, დუდიშულა, ისლამური რესპუბლიკა" (დე ფაქტო) |
||||||
| ჰიმნი: |
||||||
.svg) |
||||||
| ნანანოღა (დო უკაბეტაში ნოღა) | თეირანი / | |||||
| ოფიციალური ნინა(ეფი) | სპარსული | |||||
| რელიგია | შიიტური ისლამი | |||||
| თარობა | უნიტარული საპრეზიდენტე ისლამური რესპუბლიკა თეოკრატიაშ თუდო | |||||
| - | უჟინაში მადუდე | ალი ხამენეი | ||||
| - | პრეზიდენტი | მასუთ პეზეშკიანი | ||||
| - | ვიცე-პრეზიდენტი | მოჰამად მოხბერი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | გვალო | 1,648,195 კმ2 (17-ა) | ||||
| - | წყარი (%) | 1.63 | ||||
| მახორობა | ||||||
| - | 2022 ფასებათ | 86,758,304 (17-ა) | ||||
| - | მეჭედალა | 48 ად/კმ2 (162-ა) | ||||
| ედპ (ჸუპ) | 2023 ფასებათ | |||||
| - | გვალო | $1.692 ტრილიონი (22-ა) | ||||
| - | ართ მახორუშე | $19,548 (80-ა) | ||||
| აგი (2021) |  0.783 (70-ა) |
|||||
| ვალუტა | ირანული რიალი (IRR) |
|||||
| ბორჯიშ ორტყაფუ | +3:30 | |||||
| ქიანაშ კოდი | IR | |||||
| Internet TLD | .ir, ایران. | |||||
| ოტელეფონე კოდი | +98 | |||||
ირანიშ ისლამური რესპუბლიკა (სპარს. جمهوری اسلامی ایران — ჯომჰური-იე ესლომი-ე, ირანი (სპარს. ایران [ʔiˈɾɒn]) ვარდა სპარსეთი) — სახენწჷფო აზიაშ ობჟათე-ბჟადალუშე. ნანანოღა-თეირანი.
სახენწჷფოშ მანჯღვერი: შურიელი ლიდერი - აიათოლა საიდ ალი ხამენეი (Ayatollah Ali Hoseini-KHAMENEI, 1989), პრეზიდენტი - მაჰმუდ აჰმადი ნეჯადი(Mahmoud Ahmadinejad, 2005).
კანონიშდუმადვალუ ორგანო: ართპალატამი პარლამენტი - მეჯლისი (270 მაკათური)
მახორობა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]მახორობა: 68,3 მლნ (2003), თენეფშე სპარსალეფი - 51%, აზერბაიჯანალეფი - 24%, ქურთეფი - 7%, გილანარეფი დო მაზანდარანალეფი - 8%, არაბეფი - 3%, ლურეფი - 2%, ბელუჯეფი - 2%, ქორთუეფი - 0,01%)
ნინეფი დო რელიგია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ნინეფი: ფარსი (58%), თურქული ნინეფი (26), ქურთული (9), ლური, (2), ბელუჯური (1), არაბული (1).
- რელიგია: ისლამი.
ნოღეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ნოღეფი (ვითოში): თეირანი (7.894; აგლომ. 11.225), ისპაჰანი (1.378; აგლომ. 2.652), მეშჰედი (2.061), თავრიზი (1.213), შირაზი (1.176).
ობჟათე-ბჟადალუშე სამძღო უღუ აზერბაიჯანწკჷმა, სომხეთწკჷმა დო თურქეთწკჷმა, ბჟადალუშე სამძღო უღუ ერაყწკჷმა, ბჟაეიოლშე ავღანეთწკჷმა დო პაკისტანწკჷმა.
ადმინისტრაციული დორთუალა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ირანიშ ტერიტორია ირთუ ოსტანეფო (სპარს. استان — ostān; მიარ. — استانﻫﺎ — ostānhā), ოსტანეფი ირთუ შაჰრისტანეფო (სპარს. شهرستان), ირანიშ კაბეტი ნოღეფი რგებაფჷლენა სპეციალური ნებეფით. ასეშო ქიანა ირთუ 30 ოსტანო.
ისტორია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ირანი რე ართ-ართ უჯვეშაში სახენწჷფო მოსოფელს. მაართა პროტოირანული სახენწჷფო ელამი რდჷ დორსხუაფილი დარიუს I-იშ ბორჯის (550 — 486 წანეფი) ირანიშ სახენწჷფო გინოზინდილი რდჷ საბერძენოშე წყარმაალ ინდიშა. XVI ოშწანურაშე ირანიშ ოფიციალური რელიგია რე ისლამი.
1979 წანას ირანს მოხვად ისლამურ რევოლუციაქ აიათოლა ჰომეინიშ მანჯღვერობათ, გეუქვჷ მონარქიაქ დო ქჷდირსხუ ირანიშ ისლამურ რესპუბლიკაქ.
ეკონომიკა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ბჟადალ აზიას ირანიშ ეკონომიკას უკჷნებუ მაჟირა აბანი გოვითარაფათ.[1]
ირანი რე რეგიონიშ ართ-ართი არძაშე ტექნოლოგიურო გოვითარაფილი სახენწჷფო.
სქოლიო
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ↑ SIA - the world factbook. Archived 2018-10-06 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.