ჯორჯ გორდონ ბაირონი

ჯორჯ გორდონ ბაირონი
დაბადებაშ თარიღი:	22 ღურთუთა, 1788
დაბადებაშ აბანი:	ლონდონი
ღურაშ თარიღი:	19 პირელი, 1824
ღურაშ აბანი:	მისოლუნგი, საბერძნეთი
ერუანობა:	ინგლისარი
საქვარუა:	პოეტი

ჯორჯ ნოელ გორდონ ბაირონი (ინგლ. George Noel Gordon Byron; 22 ღურთუთა, 1788, ლონდონი – 19 პირელი, 1824), მისოლუნგი, საბერძნეთი), ინგლისარი პოეტი.

ბიოგრაფია

დებადჷ გოღარიბაფილი დიდგვარამი არისტოკრატიშ ფანიას. გურაფულენდჷ ჰაროუშ არისტოკრატიულ სკოლას, კემბრიჯიშ უნივერსიტეტის. ბაირონიშ ლერსეფიშ მაართა კათელქ "მოჩომილაფაშ საათეფი" 1807 წანას გჷშართჷ. სატირას "ინგლისარი ბარდეფი დო შოტლანდიარი მასხუნალეფი" (1809) გაგმოლანძღჷ ინგლისიშ რომანტიკოსეფიშ რეაქციული ტენდენციეფი. 1811 გჷმაბჟინუ პოემა "ჩაილდ ჰაროლდიშ შარალუაშ" მაართა ჟირი ცქვაფა. თე პერიოდის ორხველჷ ბაირონიშ ხანკუნტა, მარა პროგრესიული ოპარლამენტე ღვაწაფა. 1812-1814 წანეფიშ ლირიკას რჩქინდუ ავტორიშ ჯოგინი ლონდონიშ არისტოკტატიული წირეეფიშ მეხჷ; ინგლისიშ მაღალ ჯარალუაწკჷმა ორდოშე დოჭყაფილ კონფლიქტიქ 1815-1816 ფანიური დრამათ ხოლო აკიკვაჭჷ. ბაირონქ შვეიცარიაშა მიდართჷ, სოდეთ დემაჸალჷ პოეტის პერსი ბიში შელის, ნამუთ მუში ოდაბადეშე რდჷ თაშნეშე. 1817 წანაშე იტალიაშა გინილჷ დო 1820-1821 უოშქარეთ ოხოლუდჷ იტალიარ კათაშ ლჷმას ავსტრიალეფიშ პატჷნალაშ მეხჷ. 1823 ერუანულ-გჷმადუდიშულაფარ ლჷმას მუშ თიაშ მიშაღალარო იშარჷ საბერძნეთიშა, სოდეთ მალას გლახათ გინირთჷ დო დოღურჷ.

აკოქიმინჯალა

Byron, 1830

ბაირონიშ დიდი პოპულარობაქ "ჩაილდ ჰაროლდიშ" გჷმობჟინაფათ დიჭყჷ. პოემაშ გერგეზიქ, მენდწულირ ახალნორდი არისტოკრატიქ, მალას გინირთჷ სინანდულეშ მეხჷ არყებული პიჯიშ სინონიმო. პოემას გიშმაძახანს პროტესტი რინელი სოციალური სიტუაციაშ მეხჷ; საფრანგეთიშ გუმანათლებერ იდეეფიშ ჟინჭირათ ბაირონი სოციალური უგუნწყუობაშ დო ერუანული დარუაშ ბაძაძეფს ზნეშ დოლაფას დო ურჩქინჯობაშ დინოხ გორუნს. პოემაშ თემატიკური, კომპოზ. (დღარიშ ფორმა, ლირიკულ გინორთაფეფი), პოეტიკური სიახალეფი ჯგირო ომანგჷდჷ აკნარსხიშ კვაჭილ წოროხანური პრობლემატიკას.

ბაირონქ მუშ ირიშმაკათაფუ მელანქოლიური გენწყილობათ თაშნე გედვალირი "მოსოფელიშ ჯაბიშ" გუმმახანტალი პოეტო გინირთჷ. ბაირონიშ ტრაგიკულ მოსოფელიშ გინაფაქ უმოს სიტომბათ გიმირჩქინჷ დუდი 1813-1816 აკოქიმინელ ბჟაეიოლურ პოემეფიშ ციკლის ("გიაური", "აბიდოსარი სანოსო", "კორსარი", "ლარა", "კორინთიშა ქართაშ გოლუაფა", "პარიზინა"). თე ტიპური რომანტიკული პოემეფიშ გერგეზეფი ასახიერენა აბსტრაქტულ პროტესტის ისტორიაშ სინანდულეშ მეხჷ. თინეფი რჩქვანილობური აბრაგეფი, ჸურსალეფი, ჯარალუაშე მოკვათილი ადამიერეფი რენა - ძალიერეფი, დუდპეკი, დო ოღურალო გინოდვალირეფი. პოემეფიშ სიუჟეტი ეგზოტიკური ბჟაეიოლიშ ფონს ივითარებუ.

დრამატულიე ბაირონიშ ლერსეფიშ ციკლი "ურიული მელოდიეფი" (1814-1815), ნამუეფსჷთ შურობუმუშ დინაფაშ ჭუაწკჷმა ართო გჷმოხანტილიე ადამიერიშ ნძალაშ დო გომორძგუაშ რწუმა. შვეიცარიას ჭარილ ლერსეფს დო პოემეფს ეხანტლი რე ბაირონიშ დინოხოლენი აწმარენჯული გენწყილობეფი - მენდიშ უღვენობა დო, თე შვანც, დუდიშალაშო ლჷმაშ ჸუმენი; აწმარენჯული რე თაშნეშე ფილოსოფიურ-დრამატული პოემა "მანფრედი" (1817), ნამუშ გერგეზი ინდივიდუალისტი რე, ზოხო გერინელი რე, რწუმებაშ, ნძალანებაშ დო დიდებაშ მოვარიე რე; თაშნეშე თის წანს ადამიერული არზიშ ნძალა, ნამუთ იმორჩილენს ორთაშ შურეფს. თე პოემა ფაუსტური იდეაშ რომანტიკული ინტერპრეტაცია რე. ათეშნერი შურიერზამილობაშ რე მისტერია "კაენი" (1821); ბიბლიური გერგეზი გიმოჸონაფილი რე უშურიგებუ მოარყეთ, ნამუთ ღორონთის ეარყებუ დო ადამიერიშ ბედინერობაშ მიოჭირინაფალო ჸოფიერიშ ვარებაშ დო ლჷმაშ შარას გიშმეგორუნს. 1817-შე ბაირონიშ აკოქიმინჯალას იტომბარებუ ინტერესი სოციალური პრობლემეფიშ მეხჷ ("ტასოშ ჩიული", 1817; "მაზერა", 1818; "ჩაილდ ჰაროლდიშ" ჟირი ეკონია ცქვაფა, 1816-1817); პოლიტიკური მოტივეფითი რე გონძღილირი ტრაგედიეფი "მაჩინო ფალიერო, ვენეციაშ დოჟი", "სარდანაპალი", "ჟირი ფოსკარი" (სუმხოლო1821); ბაირონიშ მონძალას ქვერსემი აბანი უკინებჷ პოლიტიკური დო ლიტერატურული დინახალენი არზიშ მაკათაფუ სატირას ("ბეპო", 1818; "ირლანდიარი ავატარა", 1821; "სამსჯავროშ ძირაფა", 1822 დო შხვა).

ბაირონიშ აკოქიმინჯალათ ევოლუციას შანულამი შანსჷმეტი რე უგუთებუ რომანი ლერსო "დონ ჟუანი" (დიჭყჷ 1818 წანას), ნამუსჷთ ეხანტილი რე ინდივიდუალისტი პიჯიშ არყება მოსოფელიშ სოციალური სისტემაშ მეხჷ, თიში პესიმისტური მოსოფელიშ გინაფა. თე რომანსჷთ ლჷმაშ რომანტიკულ პათოსის ათირუ პიჯიშ სოციალური შანულობაშ აღიარება, მუმალიშ რწუმა, სოდეთ მორჩქჷ ბაირონიშ აკოქიმინჯალაშ მეთოდიშ გოვითარაფა რომანტიზმიშე რეალიზმიშა.

ბაირონი რომანტიზმიშ პროგრესული ფსუაშ უდიდაში წჷმმარინაფალი რე დო, თეწკჷმა, ხანტილური ზიტყვაშ დიდი ორსანტი და ნოვატორი. XIX ოშწანურაშ მიარე ქიანაშ ლიტერატურას ბაირონიშ პოეზიაქ გაჭყჷ მუშობური მიმალობა, ნამუსჷთ ბაირონიზმიქ გიადჷ. თის შხვადოშხვა ქიანეფს გიშმეჭანუანდჷ კონკრეტული ისტორიული პირობეფი; შხვადოშხვა ჭარუეფიშ აკოქიმინჯალა ოსქვებურო გჷმოხანტჷნდჷ ბაირონიშ პოეზიაშო დამახასიათაფალ შხვადოშხვა განს. სამანგათ ინგლისის ჩარტისტულ პოეზიაქ გეჭოფჷ ბაირონიშ რევოლუციური პათოსი, საფრანგეთის ვიქტორ ჰიუგოქ - ბაირონიშ დუდიშალაშ იდეალი, ა. დე ვინიქ - ხვალახობაშ გენწყილობა. ბაირონიშ პოლიტიკური იდეალეფი აკირზიის იტალიარი პოეტეფქ უ. ფოსკოლოქ, ს. პელიკოქ, ჯ. ლეოპარდიქ, გერმანალი ჰ. ჰაინექ დო უნგრალი შ. პეტეფიქ. რუსეთის ბაირონიშ მეარყე გენწყილობას მეჸუნდეს კ. რილეევი, ალექსანდრე პუშკინი, გჷშაკერძაფილო მიხეილ ლერმონტოვი. საქორთუოს ბაირონს უმოჯგირუანს ბნიკოლოზ ბარათაშვილი მუში რომანტიკულ-ლირიკული გენწყილობათ დო პათეტიკური ინტონაციათ.

ბაირონიშ თანგუაქ საქორთუოს XIX ოშწანურაშე დიჭყჷ. თიშ მაართა ქორთუ მათანგალეფ შქას რდეს ილია ჭავჭავაძე დო აკაი წერეთელი.

ლიტერატურა

• გ. გაჩეჩილაძე, ქსე, ტ. 2, ხს. 157, ქართი, 1977

რესურსეფი ინტერნეტის

• ბაირონიშ ნამთინე ნახანდეფიშ ნათანგა ქორთულ ნინაშა^{[ღურელი რსხილი]}