ოდესა

ვიკიპედიაშე
ნოღა
ოდესა
უკრ. Одеса
ნოღა ოდესაშ ფოტოკოლაჟი
ნოღა ოდესაშ ფოტოკოლაჟი
ნოღა ოდესაშ ფოტოკოლაჟი
შილა გერბი
შილა გერბი
ქიანა უკრაინაშ შილა უკრაინა
ოლქი ოდესა
ოლქი ოდესა
კოორდ. 46°26′00″ ოორ. გ. 30°47′00″ ელ. გ. / 
დინოხოლენი დორთუალა 4 რაიონი
მერი გენადი ტრუხანოვი
დირსხუ XV ოშწანურა
მაართა შინუა 1415
ორდოიანი ჯოხოეფი ჰაჯიბეი
ნოღა 1794  წანაშე
ფართობი 162.42 კმ²
ცენტრიშ სიმაღალა 20
ოფიციალური ნინა უკრაინული
მახორობა 1 013 292 კოჩი (2019)
მეჭედალა 6229 კოჩი/კმ²
ბორჯიშ ორტყაფუ UTC+2, ზარხულს UTC+3
ტელ. კოდი +380 48 (2)
ოფოსტე ინდექსი 65000—65480
ოფიციალური ვებ-ხასჷლა www.omr.gov.ua/

250

ოდესა

ოდესა (უკრ. Одеса) — ნოღა ობჟათე-ბჟადალ უკრაინას. უშანულამაში ონიშოლი უჩა ზუღას დო ოდესაშ ოლქიშ დო ოდესაშ რაიონიშ ადმინისტრაციული ცენტრი. ნოღაშ მახორობა 2019 წანაშ მუნაჩემეფით რდჷ 1 013 292 ადამიერი.

ოდესა ტიბუ წყარს იდვალუაფუ, მორო თიშ ოურდუმე შანულობა ძალამ გოხურგელი რე. თურქეთიშით დარდანელიშ საროტის დო ბოსფორს კონტროლიშ მიშაღალაქ ნატოს საშუალება მეჩჷ ოდესაშე სქირონაშქა ზუღაშა მიმოულა გუხურგუდუკო. ნოღას ჟირი შანულამი ონიშლი უღუ: კინე მუ ოდესა დო იუჟნი (ოერეფოშქაშე შანულობაშ ნაფთობ ტერმინალი), ნამუთ ნოღაშ გალეგანობას იდვალუაფჷ. ხოლო ართი შანულამი ონიშოლი, ილიჩევსკი, კინ თი ოლქის იდვალუაფუ, ოდესაშ ობჟათე-ბჟადალშე. ართობურობას თე სუმი ონიშლი დო ორკინაშარე სისტემა შანულამ ოტრანსპორტე ნოსქვის წჷმარინუანს. ოდესაშ ნაფთობ დო ქიმიურ-გინმამუშებელი ქარხანეფი რუსეთიშ დო ევროპაშ რშვილეფწკჷმა სტრატეგიული შანულობაშ ოლინეფით რე მერსხილი.

ოდესა სიდიდათ მახუთა ნოღა რე უკრაინას დო თაშნეშე თიში არძაშე შანულამი ოვაჭარე ცენტრი რე. მა-19 ოშწანურას ოდესა რდჷ იმპერიული რუსეთიშ მასუმა ნოღა მოსკოვიშ დო სანქტ-პეტერბურგიშ უკული. ნოღაშ ისტორიულ არქიტექტურას უმოსო სქირონაშქა მეჯინა უღჷ ვინდარო რუსული, ფრანგული დო იტალიური მიმაულობეფიშ გოლინათ. ოდესაშო ირო რდჷ დჷმახასიათაფალი დუდიშულიი ნება დო იუმორი, შილებე თიში ორენიშ დო მულტიკულტურიზმიშ ჭყოლოფუათ.

ისტორია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

1792 წანაშახ ოდესა თათარულ ოფუტეს წჷმარინუანდჷ დო ჰაჯიბეი ჯოხოდჷ. ოდესაშ დუდმაართა ჯოხოშ შხვა ვარიანტეფით რე ჩინებული: კაჩიბეი, აჯიბეი, კოცუბეევი, კაჩუკლენოვი. ნოღას ოდესა გიადჷ თიშ გეშა, ნამჷ-და ჩილათირო მიოჩქჷდეს, ითამ ჰაჯიბეიშ აბანს ჯვეშბერძენული კოლონია ოდესოსი რსებენდჷნ. სინანდულეს ოდესოსი ვარნაშ აბანს იდვალუდჷ. ოდესას ნოღაშ სტატუსიქ 1794 წანას მიაჩჷ.

ხერსონიშ კლიმატიშ ურგებუობას დარწუმებული ადმირალქ ოსიპ დერიბასიქ ჰაჯიბეიშ აბანს ნოღაშ აკოგაფაშ იდეა ეკატერინე II-ს მიარზჷ. თე ნოღაშ დორსხუაფა რუსეთის ახოლენდჷ ოსმალეთიშ იმპერიაწკჷმა, ვოლინიშ დო პოდოლიშ მახორუეფს — დიდ უმოსობას არზენდჷ. თინეფი ვახვილუდესკო იიდჷ ბუგიშ გინულა ზუღაშა მიორსხყუაფალო.

1803 წეანას, ოდესას ოთხოშახ ჸუდე დო 7-8 ვითოშშახ მახორუ რდჷ, ნოღაშ მიშნაველი 5 მლნ მანათშახ ეკმიშჷ. 1803 წანას, ოდესაშ მამართალო ქეგიორინეს არმან ემანუელ დიუ პლესი რიშელიე. თიქ ქიმკინჭჷ კათა ოდესას დახოროფალო, მანწყჷ ირომოქიმინჯე ფოსტა დო კარანტინი, ოვაჭარე პალატა, ბირჟა, ოსქილადეეფი დო გიმნაზიეფი. ვით წანმოწანაშა ნოღაშ მახორობაქ შანულამო გიძინჷ. 1814 წანაშო, ოდესას 2600 ჸუდე დო 35 ვითოში მახორუ რდჷ, ნოღაშ მიშნაველქ 45 მლნ მანათის გინაჩირთჷ. 1820 წანაშო, ოდესაშ 40 ვითოშიანი მახორობა მიარეეთნიკური რდჷ. ნოღაშ მახორობაშ ხვალე ნაანთხალი რდჷ რუსეფი, დოსქილადირს აკმადგინანდეს ფრანგეფი, იტალიარეფი, ავსტრიალეფი, გერმანალეფი, პოლონარეფი, სომეხეფი, ბულგარალეფი, სერბეფი, ბერძენეფი, ალბანარეფი, ყარაიტეფი.

ოდესა 1819-1858 წანეფს, დუდიშული ონიშოლი (პორტო ფრანკო) რდჷ. სხუნუეფიშ პერიოდის სსრრ-იშ უშანულამაში ოვაჭარაე ონიშლო დო ოურდუმე ონიშე ბაზთ გჷნირთჷ. 2000 წანაშ 1 ღურთუთას, ოდესაშ ოვაჭარე ონიშოლიშ კარანტინიშ ეკარინალი დუდიშულ ონიშლო დო დუდიშულ ოვაჭარე ზონათ გჷმიცხადჷ 25 წანაშ ხანით.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ოდესაშ გოხოლუას მადვალი ტერიტორიაშ დიხა, ხერსონიშა მიმალი რზაშ წყარპიჯიშ ღოზიშ მოხ, უმენტაშო ჸოფიერი რე. ჰეერი ჩიჟიერი რე, მარა ნოღა მერკებული რე ტყალეფს დო უჯიმოლი წყარს.

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სქოლიო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]