რობერტ კოხი
| ჰენრიხ ჰერმან რობერტ კოხი | |
| გერმ. Heinrich Hermann Robert Koch | |
 | |
| დაბადებაშ თარიღი: | |
|---|---|
| დაბადებაშ აბანი: |
კლაუსტალ-ცელერფელდი, ჰანოვერიშ ომაფე, გერმანიაშ კონფედერაცია |
| ღურაშ თარიღი: |
მესი 27, 1910 (66 წანერი) |
| ღურაშ აბანი: | |
| მენოღალობა: | |
| ომენცარე სფერო: | |
| სამუშაშ აბანი : | |
| ალმა-მატერი: | |
| ომენცარე ხემანჯღვერი: | |
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი: |
ომაფე საზოგადოებაშ მაკათური (1897) |
| ხეშმოჭარუა: |
|
ჰენრიხ ჰერმან რობერტ კოხი (გერმ. Heinrich Hermann Robert Koch; დ. 11 ქირსეთუთა, 1843, კლაუსტალ-ცელერფელდი, ჰანოვერიშ ომაფე, გერმანიაშ კონფედერაცია — ღ. 27 მესი, 1910, ბადენ-ბადენი, ბადენიშ დიდი ოჰერცოგე, გერმანიაშ იმპერია) — გერმანალი ექიმი დო მიკრობიოლოგი. გურაფულენდჷ ინფექციურ ლახალეფს: ტუბერკულოზის, ქოლერას, ჯილეხის, მალარიას. რდჷ ბაქტერიოლოგიაშ დო მიკრობიოლოგიაშ ართ-ართ დუმარსხუაფალი, შინელი რე მუჭოთ მიკრობიოლოგიაშ დო სამედიცინო ბაქტერიოლოგიაშ მუმა. 1905 წანას კოხის გინოჩეს ნობელიშ პრემია ფიზიოლოგიაშ დო მედიცინაშ დარგის.
ბიოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
რობერტ კოხიქ დებადჷ 1843 წანაშ 11 ქირსეთუთას. გურაფულენდჷ ორთაშობურ მენცარობეფს გეტინგენიშ უნივერსიტეტის. დიო გურაფულენდჷ მათემატიკას, ფიზიკას დო ბოტანიკას, უკულ მედიცინაშ ფაკულტეტშა გეგნორთჷ. გურაფაშ თებაშ უკული კოხი მუშენდჷ ჰამბურგიშ ჰოსპიტალს. საფრანგეთ-პრუსიაშ ლჷმაშ ბორჯის პრუსიაშ არმიას ქაკათჷ დო იმუშუ ქირურგო. ართ წანაშა არმიაშე გუტეს დო ქუდაჭყაფეს მუშობა პრუსიაშ პოზენიშ პროვინციაშ ართ-ართ ჰოსპიტალს, ექიმო. მუშ ფანიაქ ხოლო თაქ ქიდიხორჷ. დაბადებაშ დღას ოსურქ რობერტ კოხის მიკროსკოპი ქაჩუქჷ. კოხიქ მალას მუშ კერძო ლაბორატორია გონწყჷ დო ქიდიჭყჷ მენცარული კარიერა მიკრობიოლოგიას. ლაბორატორიას კოხი მიკრო-ორგანიზმეფს გურაფულენდჷ დო ბაქტერიეფს რდუნდჷ დო შხვადოშხვა პათოგენეფიშ იზოლაციას ორთუდჷ. მენცარული რკვიებაშ ბორჯის ძირუ დო დიგურუ ჯილეხიშ ბაქტერია Bacillus anthracis. 1879 წანას კოხიქ დიო ბრესლაუშა დო უკულ ბერლინშა გინილჷ. მალას კოხიქ ძირუ დო დიგურუ ტუბერკულოზიშ ბაქტერია. 1885 წანაშე რობერტ კოხი რე ბერლინიშ უნივერსიტეტიშ ადმინისტრატორი დო უკულ პროფესორი. რდჷ მედიცინაშ ფაკულტეტიშ ჰიგიენაშ ინსტიტუტიშ დირექტორი. 1891 წანაშე რდჷ პრუსიაშ ინფექციური ლახალეფიშ ომაფე ინსტიტუტიშ (ასეიან რობერტ კოხიშ ინსტიტუტი) დირექტორი. ტუბერკულინიშ სკანდალიშ უკულ კოხის პოსტეფქ დატებელქ აუ დო 1906 წანას მიდართჷ აფრიკაშა, სოდეთ ტრიპანოსომოზიშ კურნალობაშ მეთოდეფს ირკვიენდჷ.
მენცარული რკვიებეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
ჯილეხი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
რობერტ კოხიქ 1876 წანას ძირუ დო დიგურუ ჯილეხიშ ბაქტერია Bacillus anthracis. კოხიქ Bacillus anthracis-იშ ძირაფაშ გეშა, მენცარული რკვიება გჷმაბჟინუ ომენცარე სტატიას Die Ätiologie der Milzbrand-Krankheit, Begründet auf die Entwicklungsgeschichte des Bacillus Anthracis. კოხიქ დიგურუ სპორეფიშ ფორმაციაშ პროცესი ჯილეხიშ ბაქტერიას, ნამუსით სპეციალურ კონდიციეფს, შეულებუდჷ გინირთუკო ჯილეხიშ ლახალაშ მიზეზო. კოხიქ მუშ მენცარულ რკვიებათ ოძირუ, მუჭო შეულებუდჷ მიკროორგანიზმეფს სპეციფიკურ ლახალეფიშ გიმოჭანაფა.
ტუბერკულოზი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
რობერტ კოხიქ ტუბერკულოზიშ დოგურაფა 1880-იან წანეფს დიჭყჷ. ჸათე ბორჯის მენცარეფს ტუბერკულოზი გენეტიკურ ლახალათ მიორჩქუდეს, მარა კოხი ფიქრენდ ნამდა ტუბერკულოზიშ მიზეზი ბაქტერია რდჷ დო თინა ინფექციურ ლახალა რდჷ. 1882 წანას რობერტ კოხიქ გჷმაბჟინუ ომენცარე ნახანდი Die Ätiologie der Tuberkulosis , სოდეთ ანტკიცენდჷ ნამდა ტუბერკულოზიშ მიზეზი რდჷ ბაქტერია Mycobacterium tuberculosis.
ქოლერა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
რობერტ კოხი გურაფულენდჷ ქოლერაშ დო თიშ მიზეზეფს. ჸათე მისიათ, გერმანიაშ თარობაშ ხეშშენწყუალათ, დიო ეგვიპტეშა მიდართჷ დო უკულ ინდოეთიშა. კოხიქ ინდოეთის ძირუ ნამდა ქოლერათ ღურელ კათას, არძოს ბაქტერიული ინფექცია უღუდუ დო კათას ქოლერა წყარმალუ განგიშე ეშმაჸუნუდჷ. 1884 წანაშ 7 ღურთუთას რობერტ კოხიქ ქოლერაშ ბაქტერიაშ იზოლაცია აკეთჷ. კოხიქ მუშ მენცარული რკვიება გერმანულ ჟურნალს Deutsche Medizinische Wochenschrift-ის გჷმაბჟინუ.
ტუბერკულოზიშ კურნალობა დო ტუბერკულინი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
ტუბერკულოზიშ კურნალობაშო რობერტ კოხიქ გიმიგონჷ პრეპარატი - ტუბერკულინი, ნამუთ რდჷ ტუბერკულოზიშ მიკობაქტერიაშ პროტეინეფშა გერსხილი. რობერტ კოხიშ აზრით ჸათე პრეპარატით შილებედჷ ტუბერკულოზიშ ეფექტური კურნალობა, მარა ტუბერკულინქ ეფექტურქ ვეჸუ დო ჸათე ექსპერიმენტალურ მერინაქ რობერტ კოხიშ რეპუტაცია ხოლო გილალუ.
პერსონალური რინა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
რობერტ კოხიშ ოსური რდჷ ემა ჟოზეფინ ფრაცი. ჸუნდეს ართი სკუა. 1893 წანას ართიანს დეთხის. თიმ წანას რობერტ კოხიქ მაჟია ოსური ქიმიჸონჷ - მსახიობი ჰედვიგ ფრაიბერგი (1872–1945). რობერტ კოხიქ ღურუ 1910 წანაშ 27 მესის, 66 წანერქ, ნოღა ბადენ-ბადენს.
ჯილდოეფი დო პრემიეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- 1884: სანქტ-პეტერბურგიშ მენცარობაშ აკადემიაშ მაკათური
- 1897: ომაფე საზოგადოებაშ მაკათური
- 1903: საფრანგეთიშ მენცარობაშ აკადემიაშ მაკათური
- 1904: პრუსიაშ მენცარობაშ აკადემიაშ მაკათური
- 1905: ნობელიშ პრემია ფიზიოლოგიაშ დო მედიცინაშ დარგის
- 1906: Order Pour le Merite
ლიტერატურა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- Gradmann, Christoph (2009). Laboratory Disease: Robert Koch's Medical Bacteriology. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- MPIWG-Berlin, Robert Koch Biography and bibliography in the Virtual Laboratory of the Max Planck Institute for the History of Science
- Biography on the Science Museum web site Archived 2016-01-25 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- Musoptin.com, original microscope out of the laboratory Robert Koch used in Wollstein (1877)
- Musoptin.com, microscope objectives: as they were used by Robert Koch for his first photos of microorganisms (1877–1878)
- Robert Koch - ნახანდეფი პროექტ „გუტენბერგის“