ასამიშ შტატი

ვიკიპედიაშე
ასამი
ასამ. অসম
ბენგ. আসাম
გერბი
ქიანა ინდოეთიშ შილა ინდოეთი
ჰიმნი: জয় আই অসম (იხარი დიდა ასამი)
სტატუსი შტატი
მიშმურს 27 ოლქი
ადმინ. ცენტრი დისპური
შხუ ნოღა გუვაჰატი
შხუ ნოღეფი სილჩარი
დორსხუაფაშ თარიღი 1912
მადუდე გუბერნატორი:
პადმანაბჰა ბალაკრიშნა აჩარია
თარი მინისტრი:
ტარუნ გოგოი
ოფიც. ნინა ასამური
ინგლისური,
ბენგალური (ბარაკიშ ლეხერიშ 3 ოლქის),
ბოდო (ბოდოლანდიშ ტერიტორიული სხუნუშ 4 ოლქის)
მახორობა (2011)
31 169 272 (14-ა აბანი)
მეჭედალა 397,37 კოჩი/კმ²
კონფესია ინდუიზმი
ფართობი 78 438 კმ² (16-ა აბანი)
ასამი რუკას
ბორჯიშ ორტყაფუ +05:30
აბრევიატურა IN-AS
კოდი ISO 3166-2 IN-AS
ოფიციალური ვებ-ხასჷლა
ასამიშ შტატი

ასამი (ასამ. অসম, ბენგ. আসাম) — შტატი ინდოეთიშ ბჟაეიოლს. ნანანოღა — დისპური, უდიდაში ნოღა — გუვაჰატი. მახორობა — 31 169 272 ადამიერი (14-ა აბანი შტატეფს შქას; 2011 წ.). რეგიონი მოსოფელს რჩქინელი რე ასამური ჩაით.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ბრაჰმაპუტრაშ გინაჯინუ

შტატიშ ტერიტორიაშ ფართობი 78 438 კმ² (16-ა აბანი). შტატიშ თარი წყარმალუ — ბრაჰმაპუტრა, გვალაში მახჷრჩე დო ჭორომიანი რე არუნაჩალ-პრადეშის, ასამშა მიშახჷრჩინიშ ბორჯის უმოსი პალური დო ფართე რე, წჷმოქიმინჷნს 80-100 კმ. ფართობიშ დო დოხოლ. 1000 კმ. სიგჷრძაშ ჭყარმალუშ ლეხერს (გინოწონუს). ნოღა გუვაჰატიშ არხოს მადვალუ კარი-ანგლონგიშ დო ოორუე კაჩარიშ ქჷნდჷრეფი მირჩქინუაფუ მუჭოთ მაართაგაჭყაფუ პლატო. შტატიშ ობჟათეშე გჷშმახჷრჩანს წყარმალუ ბარაკი, ნამუთ ნოჸელეფწკჷმა ართო აკმოქიმინჷნს 40-50 კმ. სიფართეშ ლეხერს (გინოწონუს). შტატის ნავთობიშ, გაზიშ დო ნოშქერიშ საბადოეფი, თაშნეშე თიჯგურა სასარგებელო დინოხურიშეფი მუჭოთიე: კვარციტი, სილიმანიტი, კაოლინიტი, ჭუბერი, დოლოშ შპატი. გეოლოგიურო ასამი იდვალუაფუ ინდოსტანიშ ფილაშ ბჟაეიოლი ხურგაწკჷმა, თი აკანს, სოდეთ ინდოსტანიშ ფილა მითმიარჩუ ევრაზიაშ ტექტონიკური ფილაშ თუდო. რეგიონს შხირასიე თიჯგურა სტიქიური უბადობეფი, მუჭომეფითიე წყარალა დო ვართფერი ნძალიერი დიხაშნწალუა. ნძალიერი დიხაშნწალუეფი იშვიათო მუთმოხვადო, არძაშე ნძალიერი დიხაშნწალუეფი რდჷ 1869, 1897 (8,1 ბალი რიხტერიშ სკალათ) დო 1950 წანეფს (8,6 ბალი).

მახორობა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

2011 წანაშ მუნაჩემეფით, შტატიშ მახორობა აკმადგინანს 31 169 272 ადამიერს. ჭარუა-კითხირიშ რჩქინაშ დონე — 76,3 % (შანულამო მაღალიე ოშქაშეინდური დონეშე), 2001 თე მაძირაფალი აკმადგინანდჷ - 63,3 %. XX ოშწანურაშ მაჟირა ნორთიშე, მახორობაშ მალასიანი ძინა რდჷ მეხვილერი, ურბანიზაციაშ დონე 12,9%-ის ონჭჷ.

შტატის ოხორანს 115 შხვადოშხვა ეთნიკური ბუნა, ნამუთ 45 ნინაშ უმოსშახ რაგადანს. არძაშ უმოსო გოფაჩილი ინდოარიული ნინეფი რე: ასამური (57,81 % მორაგადე) დო ბენგალური (21,67 %). თე ნინეფს ეკოჸუნს ტიბეტურ-ბირმული ნინა ბოდო (5,28 %). ჰინდიშა მორაგადეეფიშ მუდანობა აკმადგინანს - 4,62 %, მორჩილი ეთნიკურ ბუნეფს შქას გოფაჩილი რე, ავსტროაზიური დო ტიბეტურ-ბირმული ფანიაშ ნინეფი. ბენგალური ნინა გოფაჩილიე შტატიშ ობჟათე-ბჟაეიოლს (ბარაკიშ ლეხერი), თაშნეშე შტატიშ ბჟადალ ოლქეფს. სტანდარტული ბენგალური ნინაშ მოხ, თაშნეშე რე სილჰეტური ნინა ვარდა დიალექტი, ნამუთ გოფაჩილიე ბანგლადეშიშ ოორუე-ბჟაეიოლს ხოლო. შტატიშ არძა ოლქის ოხორანა ნეპალურ ნინაშა მორაგადეეფი.

მახორობაშ უმენტაში ნორთი ინდუიზმიშ მორწუმე რე (65 %-შე მეტი), გოფაჩუათ მაჟირა რელიგია რე — ისლამი (დოხოლ. მახორობაშ 31 %), მასუმა — ქირსიანობა (3,7 %). რე ბუდისტური, სიქხური დო ჯაინისტური მორჩილი ჯარალუეფი. ასამურ ტომეფს შქას გოფაჩილი რე ინდუიზმი (90,7 %) დო ქირსიანობა (8,8 %).

მახორობაშ მუდანობაშ დინამიკა:

  • 1951 — 8 029 000 ადმ.
  • 1961 — 10 837 000 ადმ.
  • 1971 — 14 625 000 ადმ.
  • 1981 — 18 041 000 ადმ.
  • 1991 — 22 414 000 ადმ.
  • 2001 — 26 656 000 ადმ.

უდიდაში ნოღეფი:


ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ასამიშ ოლქეფი

შტატშა მიშმურს გეჸვენჯი ოლქეფი:


1951 წანას ასამიშ აკოდგინალუაშა მიშმეშჷ გეჸვენჯი ოლქეფი: გოალპარა, კამრუპი, დარანგი, ნაგაონი, ლაკჰიმპური, სიბსაგარი, ოორუე კაჩარიშ გვალეფი (დირსხუ 1950 წანას), კაჩარი, გარიშ გვალეფი, კჰასიშ დო ჯაინტიაშ გოართოიანაფილი გვალეფი, მიზოშ გვალეფი, კოჰიმა დო ტუენსანგი. მოგვიანაფათ დირსხუ მოკოკუჩუნგიშ ოლქიქ, ტუენსანგიშ ოლქიშ ნორთიშე.

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]