ბიჰარი

**ბიჰარი**
ჰინ. बिहार
ინგლ. Bihar
	გერბი;
ქიანა	ინდოეთი
სტატუსი	შტატი
ადმინ. ცენტრი	პატნა
შხუ ნოღა	პატნა
შხუ ნოღეფი	გაია, ბჰაგალპური
მადუდე	გუბერნატორი:; კეშარი ნათჰ ტრიპატჰი; თარი მინისტრი:; ჯიტან რამ მანჯჰი
ოფიც. ნინეფი	ჰინდი, ანგიკა, ბჰოჯპური, მაგაჰი, მაიტჰილი
მახორობა (2011);	103 804 637 (3-ა აბანი)
მეჭედალა	1102,43 კოჩი/კმ²
ფართობი	94 163 კმ² (12-ა აბანი)
კოდი ISO 3166-2	IN-BR
	ოფიციალური ვებ-ხასჷლა
	ბიჰარი

ბიჰარი (ჰინ. बिहार; ინგლ. Bihar) — შტატი ინდოეთიშ ბჟაეიოლს. შტატიშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა — პატნა. შტატი უხურგანს ნეპალს (ოორუეშე) დო გეჸვენჯი ინდოეთიშ შტატეფს: ჯარხანდი (ობჟათეშე), უტარ-პრადეში (ბჟადალშე) დო ბჟადალი ბენგალი (ბჟაეიოლშე).

გეოგრაფია

შტატიშ ტერიტორიაშ ფართობი 94 164 კმ² (12-ა აბანი). ბიჰარი წჷმარინუანს დიდი ჸოფიერ დიხამ რზენს. წყარმალუ განგი შტატის გჷშურს ბჟადალშე ბჟაეიოლიშ მალობათ, დო გჷთმორთჷნს შტატის ჟირო. თაშნეშე ბიჰარს მეურს განგიშ მიარემუდანობაშ ნოჸელეფი, ნამუშეთ არძაშე დიდი რე კოსი, განდაკი, სონი, ბურჰი-განდაკი დო ბაგმატი. შტატიშ ტერიტორიაშ ჭიჭე ნორთის, შტატიშ ოორუეშ ელახის იჭყაფუ ჰიმალაეფიშ ლაკადეფი. ბიჰარიშ ობჟათეს გოფაჩილი რე ჩჰოტა-ნაგპურიშ პლატო, ნამუთ 2000 წანაშახ შტატიშ ტერიტორიაშ ნორთი რდჷ, ასე იდვალუადუ შტატი ჯარხანდიშ ტერიტორიას. შტატიშ ცენტრალურ ნორთის იდვალუაფუ მორჩილი სიმაღალაშ ქჷნდჷრეფი.

კლიმატი — ტროპიკული მუსონური. ძალამი რგილი ზოთონჯით დო ჩხე ზარხულით. წანმოწანაშ არძოშე ჩხე ბორჯი რე პირელშე შქა მანგიშა. კვირკვეშე ეკენიაშ ბოლოშა — მუსონეფიშ სეზონი.

ორთა

ბიჰარიშ სიმბოლოეფი
შტატიშ ჩხოლარი	გაური
შტატიშ ფურინჯი	ბენგალური ყავყაპი
შტატიშ ჯა	ხვამელი ფიკუსი
შტატიშ პიოლი	წვანჯამი ბაუჰინია

შტატიშ დოხოლაფირო 6 764 კმ² ტერიტორია ტყალეფითი რე ფორილი, ნამუთ აკმადგინანს ედომუშამი შტატიშ ფართობიშ 7,1 %. ჩანარობას წჷმორინელი რე ფურცელმაცჷმე ესვარილი ტროპიკული ტყალეფით, ჩანს ბამბუკი დო ქვერჩხონი. შტატიშ ფაუნაშ შქას გიშაკერძაფილო გჷშმერთუ განგიშ დელფინი, ნამუთ განგიშ დო ბრაჰმაპუტრაშ წყარმალუეფიშ სისტემას ხე. ამდღარღაშო, დელფინიშ თე გვარობა იფასებუაფჷ მუჭოთ ეშალაფაშ რზას გიმარენჯი გვარობა. შტატიშ ოლქი ბჟადალ ჩამპარანს იდვალუაფუ ნაციონალური პარკი ვალმიკი, ინდოეთიშ ართ-ართი ჸილოშ ტყაჩირი.

ისტორია

ალმახანური შტატი ბიჰარიშ ტერიტორიას, სოდეთ იდვალუაფუდეს უჯვეშაში სახენწჷფოეფი (მაგადჰა, კოშალა, ვაიშალი), ოხორანდჷ დო მოღალენდჷ ბუდა (სიდჰარტა გაუტამა).

უდიდაში ნოღეფი

პატნა — 1697 ვთშ. ადმ.
გაია — 385 ვთშ. ადმ.
ბჰაგალპური — ვთშ. ადმ.
მუზაფარპური — ვთშ. ადმ.
დარბჰანგა — 266 ვთშ. ადმ.^[1]

ადმინისტრაციული დორთუალა

თარი სტატია: ბიჰარიშ ოლქეფიშ ერკებული.

ბიჰარი ადმინისტრაციულო დორთილი რე 38 ოლქო.

ეკონომიკა

შტატიშ ეკონომიკა თარო ორიენტირაფილი რე ნინალაშ სფეროშა, თაშნეშე შანულამი ოფუტეშ მეურნობაშ ბაზა დო შხუ ოწარმებე სექტორი რე. 2008 წანას, ბიჰარიშ ეკონომიკაშ 35 % ოფუტეშ მეურნობაშა მიშჷ, 9 % - წარმებაშა დო 55 % - ნინალაშ სფეროშა^[2]. ორეწუე სექტორი ძალამი ხოხინით ივითარებუ ოშქაშეინდური მაძირაფალწკჷმა ელაზჷმაფათ. ინდოეთიშ არძო შტატეფს შქას, ბიჰარს არძოშე დაბალი ედპ უღჷ ართ შურ მახორუშო. 1999 —2008 წწ. ედპ-ქ მიძინჷ 5,1 %-ით, ნამუთ ოშქაშეინდურშე დაბალი რდჷ (7,3 %). ეკონია წანეფს შტატიშ ედპ-ს უმოსი მალასიანი ძინა უღუდჷ, 18 % - 2006 —2007 წწ.

შტატიშ შანულამი ოფუტეშ მეურნობაშ კულტურა რე — ორზა. თაშნეშე მოჸუნა: მანგო, გუავა, ლიჩი, ანანასი, პიოლამი კომბოსტო, ბამია, პატრიჟანეფი დო კომბოსტო. შტატიშო, ისტორიულო შანულამი ეკონომიკაშ სექტორი შანქარიშ დო ოჭკომალი ზეთიშ წარმება რდჷ.

ტრანსპორტი

ბიჰარს იდვალუაფუ 2 მოქიმინჯე აეროპორტი: Lok Nayak Jayaprakash პატნას დო Gaya Airport ნოღა გაიას. პატნაშ აეროპორტშე რეისეფი ისრულებუაფჷ დელიშა, მუმბაიშა, კალკუტაშა, ლაქნაუშა, ბანგალორშა, ჰაიდარაბადშა, ჩენაიშა, პუნაშა დო რანჩიშა. გაიაშ აეროპორტი — საირქიანო რე, რეისეფი ისრულებუაფჷ კოლომბოშა, სინგაპურშა, ბანგკოკიშა, პაროშა დო შხვ. შტატის რკინაშ შარაშ დო ოავტომობილე შარეფიშ ფართო რშვილი რე. თაშნეშე შანულამი ოტრანსპორტე შანულობა უღჷ განგის, ნამუთ ნთელ წანაშ განობას ონოშეთ ირგებე დო ნამუთ ბიჰარს მიორსხუანს ედომუშამი განგიშ ლეხერს.

მასმედია

არძოშე გოფაჩილ ჰინდურნინამ გაზეთეფშა მიშმურს "ჰინდუსტანი", "დაინიკ ჯაგრანი", "Aj Daily" დო "Prabhat Khabar", ნაციონალური ინგლისურნინამი გაზეთეფი: "The Times of India", "Hindustan Times" დო "The Economic Times", თაშნეშე მაკითხირეფი რე რაიონულ ნოღეფს. პოპულარული რე რანწკი ნაციონალური დო ოერეფოშქაშე სატელევიზიო არხეფი; არხეფი ბიჰარიშ გეშა: DD Bihar, Sahara Bihar დო ETV Bihar. ეკონია ბორჯის ქაძინჷ ხოლო 2 არხიქ ბჰოჯპურიშ ნინაშა: Mahuaa TV დო Purva TV. გონათაფილ ბიჰარალეფს შქას, თაშნეშე თი ბიჰარალეფი, ნამუთ ოხორანს ინდოეთიშ შხვადოშხვა ნოღას დო ხურგას გალე, პოპულარული რე თიჯგურა საინფორმაციო ინტერნეტ-პორტალეფი, მუჭომეფით რე Biharplus .

ოქიანუეფი

შტატის მიარე დგჷმილი რე, ნამუთ საინტერესო რე შხვადოშხვა რელიგიაშ მახვამერეფშო: ინდუისტეფშო, ჯაინისტეფშო, ბუდისტეფშო დო მუსულმანეფშო. თაშნეშე, ბიჰარს იდვალუაფუ მუსხირენი არქეოლოგიური ობიექტი დო ჯვეში ფორტი.

რესურსეფი ინტერნეტის

სქოლიო

↑ Literacy rate. Censusindia.gov.in. კითხირიშ თარიღი: 2009-10-15.
↑ Slide 1 (PDF). დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2008-09-10-ს. კითხირიშ თარიღი: 2009-10-15.

[1] Literacy rate. Censusindia.gov.in. კითხირიშ თარიღი: 2009-10-15.

[industries.bih.nic.in-2] Slide 1 (PDF). დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2008-09-10-ს. კითხირიშ თარიღი: 2009-10-15.

[1]

[2]