ტამილნადუ

ტამილნადუ
ტამილ. தமிழ் நாடு
ინგლ. Tamil Nadu

გერბი
ქიანა	ინდოეთი
სტატუსი	შტატი
ადმინ. ცენტრი	ჩენაი
შხუ ნოღა	ჩენაი
შხუ ნოღეფი	მადურაი, კოიამპუტური, ტირუჩირაპალი
მადუდე	გუბერნატორი: კონიჯეტი როსაია თარი-მინისტრი: ო. პანირსელვამი
ოფიც. ნინა	ტამილური ნინა
მახორობა (2011)	72 138 958 (7-ა აბანი)
მეჭედალა	554,67 კოჩი/კმ²
ფართობი	130 058 კმ² (11-ა აბანი)
აბრევიატურა	IN-TN
კოდი ISO 3166-2	IN-TN
ოფიციალური ვებ-ხასჷლა

ტამილნადუ, ვარდა ტამილ-ნადუ, ტამილნადი (ტამილ. தமிழ் நாடு - tamiḻ nāṭu - ˈtʌmiʐˌnaːɖɯ; ინგლ. Tamil Nadu; ზტყვზტყვ. — „ტამილეფიშ ქიანა“) — შტატი ინდოეთიშ ობჟათეშე. შტატიშ მახორობა 72 138 958 ადამიერი (7-ა აბანი ინდოეთიშ შტატეფს შქას; 2011 წ.). შტატიშ ნანანოღა და უდიდაში ნოღა — ჩენაი (ჸოფირი მადრასი), ინდოეთიშ სიდიდათ მაანთახა ნოღა. შტატიშ შხვა დიდი ნოღეფი — მადურაი, კოაიმპუტური (კოიმბატური), ტირუჩირაპალი, კუდალორი, ტირუნელველი, სალემი.

გეოგრაფია

შტატი ტამილნადუშ რუკა

შტატიშ ფართობი 130 058 კმ² (11-ა აბანი). ტამილნადუ უხურგანს კარნატაკაშ, კერალაშ დო ანდჰრა-პრადეშიშ შტატეფს, თანეშე - მორსხუე ტერიტორიას პონდიშერი (პუდუჩერი). ბჟაეიოლშე ომძღჷ - ბენგალიშ ჸუჯი. შტტიშ შანულამი წყარმალუ — კავერი.

შტატიშ ბჟადალი, ობჟათე დო ოორუე-ბჟადალი — ქჷნდჷრამი რე. ტამილნადუ — ინდოეთიშ აკა შტატი რე, ნამუშ ტერიტორიას იდვალუაფუ მუჭოთ ბჟადალი, თეშ ბჟაეიოლი გჰატეფი. შტატიშ ბჟაეიოლი ნორთი — ჸოფიერი რზენი რე, ოორუე ნორთი წჷმორინელიე მუჭოთ რზენამი, თეშ ქჷნდჷრამი ტერიტორიეფით. ტამილნადუშ ცენტრალური რაიონეფი ძალამი სქირე რე დო მერკე ნოლექი გჷნმურს, ვინდარო შხვა რაიონეფს. ტამილნადუშ წყარპიჯიშ ღოზიშ სიგჷრძა 910 კმ რე. 2004 წანას, შტატიშ წყარპიჯიშ გოხოლუაშ რაიონეფს, მუჭოთ აზიაშ მეძობელ სახენწჷფოეფქ, შანულამო დეზარალეს, ინდოეთიშ ოკიანეს წჷმოქიმინელი ცუნამიშ გეშა. შტატის, თე მოლინეფიშ შედეგო 7 790 ადმ-შე უმოსიქ გოჭყორდჷ. რეგიონიშ კლიმატი მუკობუნელიე მუსონეფშა, ბრელი რაიონი გოლოფაშ თუდო რე. ნოლექიშ ოშქაშეწანმოწანური მუდანობა აკმადგინანს 945 მმ.-ს.

ეკონომიკა

Hyundai-იშ ქარხანა ჩენაიშ გოხოლუას

ტამილნადუ — ინდოეთიშ მაჟირა შტატი წარმებაშ სინძალიერეშჸურე (მაჰარაშტრაშ უკული). თაშნეშე, ართ-ართი ურბანიზაფილი შტატი რე (47 %, 2005 წანშ ფასებათ). ქიანაშ უმენტაში შტატეფშე გოშხეებათ, საწარმეეფი ძალამი წოროთ რე გოფაჩილი შტატიშ ნთელ ტერიტორიას. ტამილნადუ — ინდოეთიშ მაჟირა შტატი რე, IT-ინდუსტრიაშ გოვითარაფაშ დონეშჸურე (კარნატაკაშ უკული), კერზოთ, ჩენაი თე მაძირაფალით ხვალე ბანგალორს კჷნასქიდუ (ინდოეთიშ უშხუაში IT-პარკი, ბანგალორს, კარნატაკაშ შტატის იდვალუაფუ). თაშნეშე შანულამი გოვითარაფა ეჭოფჷ ბიოტექნოლოგიაქ (გჷშაკერძაფილო ჩენაის დო მადურაის). გოვითარაფილიე მანქანეფიშკოგაფა (შტატის გჷშმეშქუმალუაფუ ინდოეთიშ ავტომობილეფიშ 40%, უმენტაში ნორთი Hyundai-იშ კორპორაციაშ ქარხანას; 2008 წანაშე იწარმებუ უჩა მეტალურგია (ქარხანა სალემს), ენერგეტიკა (აეგ კალპაკამს, კუდანკულამიშ აეგ); ელექტროენერგიაშ შანულამი ნორთის, მეძობელი შტატეფს მითმიოჭირინუანს. ტრადიციულო, თარი როლს ლაჸაფენს ტექსტილური (გჷშაკერძაფილო ტრიკოტაჟი) წარმება, ნამუშ შანულამი ცენტრ ტირუპური რე (კოიამპუტურიშ არხოს).

გოვითარაფილი რე ტურიზმი; თარი ცენტრეფს შქასი რე — კანჩიპურამი, მამალაპურამი (მაჰაბალიპურამი), ტირუჩირაპალი, კანიაკუმარი დო რამეშვარამი. პლიაჟი მარინა ჩენაის — სიგჷრძათ მაჟირა აბანს რე მოსოფელს, ბანგლადეშიშ ნოღა კოქს-ბაზარიშ პლიაჟიშ უკული.

ოფუტეშ მეურნობა

ბრინჯიშ ჭალე, კანიაკუმარიიშ ოლქის

შტატიშ ეკონომიკას შანულამი როლი უკებჷ ოფუტეშ მეურნობას. ტამილნადუ, ინდოეთიშ ბრინჯიშ მოსალიჭჸურე მახუთა აბანს იკენს, თაქ მოჸუნა ედომუშამი ინდური ხილიშ დოხოლაფირო 10% დო ორტვინობაშ დოხოლაფირო 6%. წყარმალუ კავერიშ დელტა რჩქინელიე მუჭოთ „ობჟათე ინდოეთიშ ბრინჯიშ ფინჯალი“. ხილეფიშე დოხოლაფირო 87%, ნამუთ შტატის მოჸუნა, მანგოშა დო ბანანშა მოურს. შტატი — ბანანიშ დო პეულეფიშ უშხუაში მაწარმებელი რე, მაჟირა უშხუაში მაწარმებელი რე გეჸვენჯი ხილეფიშჸურე: მანგო, კაუჩუკი, არაქისი, ქოქოსი; ყავაშ მასუმა უშხუაში მაწარმებელი რე. შანულამი აბანი უკებჷ ჭაშანქარიშ წარმებას. გოვითარაფილიე მეჩხოლარობა, ტამილნადუ — ბჟაში ართ-ართი უშხუაში მაწარმებელი რე.

ტამილნადუ — მ. ს. სვამინატჰანიშ ჸუდე რე,თი მენცარიშ, ნამუსჷთ „ინდოეთიშ წვანე რევოლუციაშ მუმა“ ჯოხონ.

ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალა

ტამილნადუშ ოლქეფიа

ტამილნადუშ შტატიშა მიშმურს 32 ოლქი:

• არიალური — დირსხუ 2000 წანას
• ველურუ
• ვილუპურამი — დირსხუ 1993 წანას
• ვირუდუნაგარი — დირსხუ 1985 წანას
• დინდუკალი — დირსხუ 1985 წანას
• დჰარმაპური — დირსხუ 1965 წანას
• კანჩიპურამი
• კანიაკუმარი — დირსხუ 1956 წანას
• კარური — დირსხუ 1995 წანას
• კოიმბატური
• კრიშნაგირი — დირსხუ 2004 წანას
• კუდალორი
• მადურაი
• ნაგაპატინამი — დირსხუ 1997 წანას
• ნამაკალი — დირსხუ 1996 წანას
• ნილგირი

• პერამბალური — დირსხუ 1995 წანას
• პუდუკოტაი — დირსხუ 1974 წანას
• რამანატჰაპურამი
• სალემი
• ტანჯავური
• ტირუვალური — დირსხუ 1999 წანას
• ტირუვანამალაი — დირსხუ 1989 წანას
• ტირუვარური — დირსხუ 1997 წანას
• ტირუნეველი
• ტირუპური — დირსხუ 200 წანას
• ტირუჩირაპალი
• ტუტიკორინი — დირსხუ 1986 წანას
• თჰენი — დირსხუ 1996 წანას
• ჩენაი
• შივაგანგა — დირსხუ 1985 წანას
• იროდუ — დირსხუ 1979 წანას

ოქინაფუეფი

ვივეკანანდიშ მემორიალი

ტირუმალაი ნაიაკი მაჰალი, მადურაის

• ოხიდური ნოღა კანჩიპურამი, ვითოში ოხიდათ რჩქინელი ნოღა, ნამუშ უმენტაშობა ოშქაშეოშწანურაშ ინდური არქიტექტურაშ შედევრი რე.
• პალავური სახენწჷფოშ ნანანოღა მამალაპურამი (მაჰაბალიპურამი), ასეიანი ბორჯის სკულპტორეფიშ ნოღა რე.
• მადურაი — ართი შრი მენაქში სუნარეშვარი მანდირაშ ოხიდაშ ნოღა, ნამუთ აკიგჷ ღორონთი შივაშ დო თიშ ჩილიშ პარვატიშ პატიოცემელო.
• შრირანგამი — დიდი ოხიდური კომპლექსი, ღორონთი ვიშნუშ ჯოხონობაშ, ნამუშათ მიშმურს 6 გოპურამამი კიდალა (ჭიშკარ-მინალიშ ჟინი ჸორშეფით).
• კანიაკუმარი (კომორინიშ კოდე) — ინდოსტანიშ ობჟათე ძგოპი, აბანი, სოდეთ ართიანს აკმოსვარუნს ბენგალიშ ჸუჯი, არაბეთიშ ზუღა დო ინდოეთიშ ოკიანე.

რესურსეფი ინტერნეტის

• Tamil Nadu Portal on The Indian Analyst