უიღურეფი
უიღურეფი (უიღ:ئۇيغۇر; [1] ჩინ. 维) — ცენტრალური დო ბჟაეიოლ აზიას მახორუ თურქული ეთნოსი. ასეშო უიღურეფიშ უმანტაშობა ოხორანს ჩინეთის, სინძიანიშ პროვინციას. უიღურეფიშ დოხოლაფირო 80% ოხორანს სინძიანიშ ობჟათე ნორთის - ტარიმიშ რზენს.[2] უიღურეფი ჩინეთის სიძიანიშ მოხ ტაოიანს, ობჟათე-ცენტრალურ ჰუნანს ოხორანა.[3] ჩინეთიშ მოხ უიღურეფი თაშნეშე ოხორანა: ყაზახეთის, ყირგიზეთის დო უზბეკეთის. თაშნეშე მორჩილი დიასპორეფი რე: ავღანეთის, პაკისტანს, გერმანიას, ნიდერლანდეფს, რუსეთის, ააშ-ს დო თურქეთის.[4]
ეტიმოლოგია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ჯოხო უიღურიშ შანულობა უჩინებუ რე. არძაშე არხოს გერე ზიტყვა uyushmaq-წკჷმა, ნამუთ შანენს გოართოიანაფილ კათას. ორხონ-ენისეიშ ძეგლეფს უიღურეფი მოშინაფილი რე მუჭოთ uyɣur,[5] ნამუთ ჩინურს ტანიშ დინასტიაშ ანალეფშა გინორთჷ მუჭოთ -Huí Hé (回紇).[6] მოგვიანაფათ 788 - 809 წანეფს უიღურეფიშ მოთხირით ჯოხოდვალაქ დითირჷ Huí Hú (回鶻)-თი. ხუთი დინასტიაშ ისტორიას ტერმინი გოსხუნილი რე მუჭოთ „არწიშ ადორია“.[7]
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- Hessler, Peter. Oracle Bones: A Journey Through Time in China. New York: Harper Perennial, 2006.
- Hierman, Brent. "The Pacification of Xinjiang: Uighur Protest and the Chinese State, 1988-2002." Problems of Post-Communism, May/Jun2007, Vol. 54 Issue 3, pp 48–62
- Human Rights in China: China, Minority Exclusion, Marginalization and Rising Tensions, London, Minority Rights Group International, 2007
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]სქოლიო
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ↑ Mair, Victor (13 July 2009). A Little Primer of Xinjiang Proper Nouns. Language Log. კითხირიშ თარიღი: 30 July 2009.
- ↑ Dillon, Michael (2004). Xinjiang: China's Muslim far northwest. Routledge. ISBN 978-0-415-32051-1. p.24
- ↑ “Ethnic Uygurs in Hunan Live in Harmony with Han Chinese“, 29 December 2000.
- ↑ Ethno-Diplomacy: The Uyghur Hitch in Sino-Turkish Relations (PDF). კითხირიშ თარიღი: 2011-08-28.
- ↑ Lilla Russell-Smith (2005). Uygur Patronage In Dunhuang: Regional Art Centres On The Northern Silk Road. Brill, ხს. 33. ISBN 978-9004142411.
- ↑ Colin MacKerras, The Uighur Empire According to the T'ang Dynasty Histories, Australian National University, 1972, p. 224.
- ↑ 舊五代史 Jiu Wudai Shi, Chapter 138. Original text: 回鶻，其先匈奴之種也。後魏時，號爲鐵勒，亦名回紇。唐元和四年，本國可汗遣使上言，改爲回鶻，義取迴旋搏擊，如鶻之迅捷也。]