უზბეკეთი

უზბეკეთიშ რესპუბლიკა
უზბეკეთიშ რესპუბლიკა O‘zbekiston Respublikasi; უზბეკეთი
	ჰიმნი: ; უზბეკ. O‘zbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi; "უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ ერუანული ჰიმნი"; ;
	უზბეკეთიშ ორენი
ნანანოღა; (დო უკაბეტაში ნოღა)	ტაშკენტი; 41°16′ ოორ. გ. 69°13′ ელ. გ. /
ოფიციალური ნინა(ეფი)	უზბეკური
რელიგია	94.78% ისლამი; 3.89% ვარელიგიურობა; 1.04% ქირსიანობა; 0.27% შხვა რელიგია; (2020)
თარობა	უნიტარული გვერდო საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2024 ფასებათ
აგი (2023)	0.740 (ოშქაშე) (107-ა)
ვალუტა	სუმი (UZS)
ქიანაშ კოდი	UZ
Internet TLD	.uz
ოტელეფონე კოდი	+998

უზბეკეთი (უზბ. O'zbekiston, უოზბეკისტონ ვარ-და უზბ. O'zbekiston Respublikasi, უოზბეკისტონ რესპუბლიკასი) — ჟირფათ ზუღაშ კარშა გიშალიშ უღვენი სახენწჷფო ცენტრალურ აზიას. გოხურგელი რე ხუთი ქიანათ: ოორუეშე უხურგანს ყაზახეთი, ოორუე-ბჟაეიოლშე — ყირგიზეთი, ობჟათე-ბჟაეიოლშე — ტაჯიკეთი, ობჟათეშე — ავღანეთი დო ობჟათე-ბჟადალშე — თურქმენეთი, ნამუშით თინა მოსოფელიშ ჟირფათ ზუღაშ კარშა გიშალიშ უღვენი ჟირი სახენწჷფოშე ართ-ართი რე (მაჟირა რე ლიხტენშტაინი). ქიანაშ მახორობაშ მუდანობა 37.6 მილიონშე უმოსი რე, ნამუშით ცენტრალურ აზიაშ არძაშე დოხორელი ქიანა რე. უზბეკეთი ოკათუ თურქული სახენწჷფოეფიშ ორგანიზაციას. უზბეკური რე ოფიციალური ნინა დო თიშა მახოროაბაშ უმენტაშობა რაგადანს, მუჟანსჷთ რუსული დო ტაჯიკური შანულამი უჭიჭაშობებიშ ნინეფი რე. ისლამი — დომინანტური რელიგია დო უზბეკეფიშ უმენტაშობა რე სუნიტი მუსლიმი.^[8]

თეხანური უზბეკეთიშ ტერიტორიას დოდასურებული წყუეფით პირველი მახორუეფი რდეს ბჟადალირანალი გეგიეფი — სკვითეფი, ნამუეფქჷთ ჯვ. წ. VIII–VIოშწანურეფს დარსხუეს ხორეზმიშ, ბაქტრიაშ დო სოგდიანაშ ომაფეეფი, თაშნეშე ჯვ. წ. III ოშწანურა — ახ. წ. VI ოშწანურას ფერღანა დო მარგიანე.^[9] ტერიტორია მიშმეშჷ აქემენიანეფიშ იმპერიაშ აკოდგინალაუშა, ბერძენულ-ბაქტრიული გამაგალაშ უკული — სასანიანეფიშ იმპერიაშა, VII ოშწანურას სპარსეთიშ მუსლიმეფიშით ხეშა ეშაჸოთამაშახ. ორდოიანი მუსლიმური ეშაჸოთამაქ დო გემაჸვენჯი სამანიდეფიშ იმპერიაქ მახორობაშ უმენტაში ნორთი ისლამშა მარჯულუ. თე ბორჯის აბრეშუმშ რზა]შ ჭყოლოფუათ ნოღეფქ გედინდარეს დო ისლამიშ ორქოშ ხანიშ ცენტრო გჷნირთეს. XIII ოშწანურას, მონღოლეფიშ მინოკათუათ მიჯალაგჷ აბანობური ხორეზმიშ დინასტიაქ, ნამუქჷთ მონღოლური კათეფიშ გოპატჷნაფა გჷმიჭანუ. 14 ოშწანურას, თემურლენგიქ ქჷდარსხუ თემურიდეფიშ იმპერია. თიში ნანანოღა რდჷ სამარყანდი, ნამუქჷთ ულუღ ბეგიშ გამაგალაშის გჷნირთუ მენცარობაშ ცენტრო, გაჭყჷ თემურიდეფიშ ეჸონუაშ ეპოქა. XVI ოშწანურას, თემურიდეფიშ დინასტიაშ ტერიტორიეფი ხეშა ქეშიჸოთეს ყივჩაღი შაიბანიდეფქ. ბჟაეიოილჸურეშე იმპერატორ ბაბურიშ ეჭოფუეფქ ინდოეთის გჷმიჭანუ მოღოლეფიშ კაბეტი იმპერიაშ დორსხუაფა. XIX ოშწანურას, ცენტრალური აზიაშ უმენტაში ნორთიქ თაშ-თაში გენშართჷ რუსეთიშ იმპერიაშ აკოდგინალუაშა, ტაშკენტიქ რუსეთიშ თურქესტანიშ პოლიტიკურ ცენტრო გჷნირთუ. 1924 წანას, ერუანული გიშახურგუაშ შედეგო დორსხუაფილქ იჸუ სსრრ-შ აკოდგინალაუშა მიშმალი უზბეკეთიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკაქ. 1991 წანას, უზბეკეთიქ ზოხორინალა გეგმაცხადჷ.

უზბეკეთი რე სეკულარული სახენწჷფო, გვერდო საპრეზიდენტო გამაგალაშ ფორმათ. უზბეკეთი დორთილი რე 12 რეგიონიო (ვილოიათო), ნოღა ტაშკენტი დო ართი ავტონომიური რესპუბლიკათ — ყარაყალპაკეთი. თეწკჷმა ვასათარობე ორგანიზაციეფი უზბეკეთის გუთმოთანჯჷნა, მუჭოთ „ავტორიტარული სახენწფოს გოხურგილი ომენოღალე ნებეფით“, პირველი პრეზიდნეტი ისლამ ქარიმოვიშ ღურაშ უკული, ქიანაშ მაჟირა პრეზიდენტი შავკათ მირზიიოევიშ გამაგალაშ ბორჯის შანულამირეფორმეფქ იმანჯჷ, ნამუეფიშ ჭყოლოფუათ მეძობელი ქიანეფწკჷმა: ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი დო ავღანეთწკჷმა უწაიათ გეუჯგუშუ.^[10]^[11]^[12]^[13]გოეროშ 2020 წანაშ ანგარიშის ეშანილი რე, ნამჷ-და გოეროშჸონეირი წუმოძინაშ ღანკეფიშ მეჭირინაფაშ ოკითხირეეფს შანულამი პროგრესი რე მეჭირინაფილჷნ.^[14]

ქიანაშ ეკონომიკა თაშ-თაში გინმურს საბაზარო ეკონომიკაშა, სოდე გალენური ოვაჭრე პოლიტიკა იმპორტიშ გინოთირუას გერსხუ. 2017 წანაშ ეკენიას, ქიანაშ ვალუტაქ ედომშამო კონვერტირებაფონო გჷნირთუ საბაზარო კურსით. უზბეკეთი ბამბეშ თარი მუმაჸონაფალი დო ექსპორტიორი რე. სხუნუეფიშ ბორჯიშ გიგანტური ელექტროენერგიაშ გჷმამუშებაშ ობიექტეფიშ დო რთაშობური გაზიშ ხვეიანი ოზირუეთ, უზბეკეთიქ ცენტრალურ აზიას ელექტროენერგიაშ უშხუაში გიშმაშქვეთ გჷნირთუ.^[15] 2018 წანაშე 2021 წანაშახ რესპუბლიკაქ მიღჷ BB− სუვერენული საკრედიტო რეიტინგი მუჭოთ Standard and Poor (S&P), თაშნეშე Fitch Ratings-შე.^[16] ბრუკინგსიშ ინსტიტუტიქ უზბეკეთი ეჭარჷ, მუჭოთ კაბეტი ლიკვიდური აქტივეფიშ, მაღალი ეკონომიკური ძინაშ, დაბალი სახენწჷფო ვალიშ დო ართი შური მახორუშა დაბალი ედპ-შ მოღვენი ქიანა.^[17] უზბეკეთი რე გეჸვენჯი ერეფოშქაშე ორგანიზაციეფიშ მაკათური: ზოხორინელი სახენწჷფოეფიშ წორომაჸალობა (ზსწ), გოერო დო შანხაიშ წოროხანდაშ ორგანიზაცია (SCO).

ჯოხოდვალა

ოფიციალური: უზბეკეთიშ რესპუბლიკა.
ერუანული: Ozbekiston Respublikasi.

ისტორია

თარი სტატია: უზბეკთიშ ისტორია.

უზბეკი კათაშ ისტორია მეჭედელო რე მიკორსხილი ცენტრალური აზიაშ შხვა თურქი კათეფიშ ისტორიაწკჷმა დო ასეიანი უზბეკეთიშ ხურგას გალე გინანჭუ. ასეიანი უზბეკეთიშ ტერიტორიას, მაართა სახენწჷფოეფიშ დორსხუაფა ჩქინ ერაშახ VIII—VII ოშწანურეფს ორხველჷ, მუჟანსით აკიხანდჷ თიჯგურა სახენწჷფოეფქ მუჭოთიე: ხორეზმი დო ბაქტირია. ასეიანი უზბეკეთიშ ტერიტორიაშ უჯვეშაში ნოღეფიე - ტაშკენტი, ბუხარა, სამარყანდი, ხივა, შაჰრიბსიაბზი, კარში, ტერმეზი დო მარგილანი.

ჩქინ ერაშახ 329—327 წწ. ალექსანდრე მაკედონარქ გეჭოფუ სოგდიანა დო ბაქტირია, ოსურო ქჷმიონჷ როქსანა, ბაქტირიაშ აკანური მართუშ ოსურსქუა.

ჩქინ ერაშახ IV ოშწანურას, ჯვეში ხორეზმიშ გოპეულუაქ დიჭყჷ. 305 წანა-შე 995 წანა-შახ, ხორეზმის მართჷნდჷ აფრიგიდეფიშ ხორეზმშაჰეფიშ დინასტია.

VI—VII ოო. ასეიანი უზბეკეთიშ ტერიტორიაშ ნორთი სოგდიანაშ დო ბაქტირიაშ აკოდგინალუაშა მიშმეშჷ, ნამუეფით ნომინალურო მიკობუნელი რდეს თიურქულ კაგანატის დო სასანიდურ იმპერიას.არაბეფიშე ეჭოფუაშ უკული არაბეფიშ ხალიფატიშ აკოდგინალუაშა მიშმეშჷ. ერუანულ-გჷმადუდიშულაფარ ყარაფიქ გაჭყჷ თიჯგურა აკანური დინასტიეფი, მუჭოთიე - ტახირიდი დო იაკუბიიონი. IX ოშწანურაშ მაჯია ნაანთხალშე, სამანიდეფქ ქუდარსხუეს სამანიდეფიშ ზოხორინელი სახენწჷფო, მოვაროუნახრიშ დო ხოროსონაშ ტერიტორიეფიშ აკოართიანაფათ. სამანიდეფიშ მართუაშ ბორჯის, ფორმირებულქ იჸუ სახენწჷფოშ მართუაშ (სამინისტრო) ოსხირეფქ, ნამუთ არსებენდჷ X ო. დაჭყაფუშა. თიმ ბორჯის გოპეულერი რდჷ თე რეგიონიშ მენცარობა, კულტურა დო პოეზია.

პოლიტიკური მონწყუალა

სახენწჷფობურობა

21 გჷმათუთა 1989 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ სახენწჷფო ნინაშენი კანონიშ მეღება
24 მელახი 1990 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ პრეზიდენტიშ პოსტიშ მიშაღალა
31 მარაშინათუთა 1991 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ სუვერენულ სახენწჷფოთ გჷმოცხადაფა
1 ეკენია 1991 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ ზოხორინალაშ დღა
18 გერგობათუთა 1991 წ. — სახენწჷფო შილაშ დანტკიცება
29 ქირსეთუთა 1991 წ. — ოარძოკათეთ გიშაგორილიე უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ მაართა პრეზიდენტი
2 მელახი 1992 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაქ გოეროშ აკოდგინალუაშა გემიშართჷ
2 კვირკვე 1992 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ სახენწჷფო შილაშ დანტკიცება
8 ქირსეთუთა 1992 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ კონსტიტუციაშ მეღება
10 ქირსეთუთა 1992 წ. — უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ სახენწჷფო ჰიმნიშ დანტკიცება
1 კვირკვე 1994 წ. — ერუანული ვალუტაშ მიშაღალა

უზბეკეთი, კონსტიტუციაშ მეჯინათ — სამართალებური დემოკრატიული სახენწჷფო რე. სახენწჷფოშ მადუდე — პრეზიდენტი. უზბეკეთიშ სახენწჷფო წუმმარინაფალი ორგანო რე - ოლიი მაჯლისი, ნამუთ ახორციელენს კანონდუმადვალე ხეშუულებას. უზბეკეთიშ ოლიი მაჯლისი აკმოდირთუ ჟირი პალატაშე — კანონდუმადვალე პალატა (გიმენი პალატა) დო სენატი (ჟიშენი პალატა) (უზბეკეთიშ რესპუბლიკაშ კონსტიტუცია, დ. 18, ხს. 76). უზბეკეთიშ ემაჸონაფალი ხეშუულებაშ ორგანო, ნამუთ უნჯღვერს ეკონომიკაშ, სოცილაურ დო შურიელი სფეროეფიშ, კანონეფიშ ეჸონაფაშ, მაჯლისიშ შხვა გინოჭყვიდირეფიშ, უზბეკეთიშ პრეზიდენტიშ ზოჯუეფიშ დო განკარგულებეფიშ ეფექტურ ფუნქციონირაფას რე - უზბეკეთიშ მინისტრეფიშ კაბინეტი

პოლიტიკური პარტიეფი

1991 წ. — უზბეკეთიშ ერუანულ-დემოკრატიული პარტია (უედპ) — უზბეკეთიშ კომპარტიაშ ყარაფი
1995 წ. — სოციალ-დემოკრატიული პარტია „ადოლატი“
1995 წ. — დემოკრატიული პარტია „მილიი ტიკლანიში“
2000 წ. — ერუანულ-დემოკრატიული პარტია „ფიდოკორლარი (2008 წ. დაჭყაფუს პოლიტიკურ პარტიეფქ „მილიი ტაკლანიში“ დო „ფიდოკორლარი აკიართეს ართ პარტიული ჯოხოშ გიმე - „მილიი ტიკლანიში“)
2003 წ. — უზბეკეთიშ ლიბერალურ-დემოკრატიული პარტია (ულდპ)
2008 წ. — ჯარალური გოართოიანაფა უზბეკეთიშ ეკოლოგიური ყარაფი

2004 წანაშ 26 ქირსეთუთაშ გიშაგორუეფიშ შედეგო, პარლამენტშა გენნორთეს ულდპ, უოდპ, „ფიდოკორლარი“, „ადოლატი“, „მილიი ტიკლანიში“.

2009 წანაშ 27 ქირსეთუთას იტარჷ პარლამენტიშ გიმენ პალატას; ართბორჯულო იტარჷ გიშაგორუეფქ აკანურ, რაიონულ დო ონოღე ოკათე სხუნუეფს.

გეოგრაფია

თარი სტატია: უზბეკეთიშ გეოგრაფია.

ქიანა იდვალუაფუ ცენტრალურ აზიას. უზბეკეთის უხურგანს გეჸვენჯი ქიანეფი: ყაზახეთი, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, ავღანეთი დო თურქმენეთი. ფართობი - 447 400 კვ.კმ. ტერიტორიაშ ხვალე 10%-იე ოფუტეშ მეურნობაშო გიმირინენ ფერი. თარი წყარმალუეფიე - სირდარია, ამუდარია დო ზარაფშანი. თაქ იდვალუაფუ არალიშ ზუღაშ ობჟათე ნორთი. მოსოფელს, უზბეკეთი რე ართართი თი ჟირი ქიანაშე (მაჟია ლიხტენშტაინიე), ნამუსჷთ ზუღაშა გიშალი ვაუღუ ვართ უშუალოთ დო ვართ მახურგე ქიანაშჸურე.

ხურგეფიშ სიგჷრძა — 6221 კმ.
გჷნძარობა: ოორუეშე ობჟათეშა 925 კმ, ბჟადალშე ბჟაეიოლშა 1400 კმ.

უმაღალაში აბანი ზუღაშ დონეშე: სიმაღალე 4643 მ (გისარიშ ქჷნდჷრი). უდაბალაში აბანი ზუღაშ დონეშე: მინბულაკიშ რზენი — −12,8 მ (ტიოზი ყიზილკუმი).

კლიმატი უცე კონტინენტალურიე. ოშქაშე ტემპერატურა: ღურთუთაშ — +4 °C-შე −8 °C-შახ, კვირკვეს — +22 °C-შე +32 °C-შახ.

უზბეკეთიშ ორთა მიარეფერუამიე, მარა ქიანაშ უმენტაში ტერიტორია ნორთობურო ორინეთ ვარე ჯგირი: ტიოზეფიშ, სტეპეფიშ დო გვალეფიშ გეშა. უზბეკეთიშ ნოღეფი, ნამუშ ელმოლს იხორუქიანაშ მახორობა, იდვალუაფუ წყარმალუეფიშ რზენეფს^[18].

სახენწჷფო

სახენწჷფო სისტემა - გოვითარაფონი დემოკრატია.
სახენწჷფოშ მადუდე - პრეზიდენტი ისლამ კარიმოვი (1990 წანაშე).
კანონდუმადვალუ ორგანო - ართპალატიამი პარლამენტი (250 მაკათური).

ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალა

თარი სტატია: უზბეკეთიშ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალა.

უზბეკეთიშ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალაშ რუკა

უზბეკეთი აკმოდირთუ ყარაყალპაკეთიშ რესპუბლიკაშე (ქძ. რუქას — 14), აკანეფშე (უზბ. - viloyat), ოფუტე ტიპიშ რაიონეფშე (უზბ. - tuman), ონოღე ტიპიშ რაიონეფშე, აკანური მიკობუნალაშ ნოღეფშე, რაიონულ მიკობუნალაშ ნოღეფშე, ოფუტეეფშე (კიშლაკეფშე დო აულეფშე). უზბეკეთიშ ნანანოღა — ნოღა ტაშკენტი (რუკას — 1), ცენტრალურ მიკობუნალაშ ნოღაშ სტატუსი უღუ. უზბეკეთიშ აკანეფი:

უზბეკეთიშ ნოღეფი, ნამუშ მახორობაშ მუდანობა 100 ვთშ. მხრ. მეტიე
ნოღა	მუდანობა<br/მახორობა ვთშ. ადმ. 1.01.2014-შო^[19]
ტაშკენტი	2 352,9
სამარყანდი	509,0
ნამანგანი	475,7
ანდიჟანი	403,9
ნუკუსი	295,2
ბუხარა	272,5
ფერგანა	264,9
კარში	254,6
კოკანდი	233,5
მარგილანი	215,4
ანგენი	175,4
ჯიზაკი	163,2
ჩირჩიკი	149,4
ურგენჩი	137,3
ტერმეზი	136,2
ნავოი	134,1
ალმალიკი	121,1
შაჰრისიაბზე	100,3

მახორობა

თარი სტატია: უზბეკეთიშ მახორობა.

2014 წანაშ 1 ღურთუთაშ მუნაჩამეფით, უზბეკეთიშ მახორობა რე -30 მილიონშე მეტი ადმ., თაჸურეშე 51 % — ონოღე მახორობა რე დო 49 % — ოფუტე.

დემოგრაფია

მახორობა - 25.981.000 (2003), თენეფს შქას 80% უზბეკი, 5,5% რუსი, 5% ტაჯიკი, 3% ყაზახი, 2,5% ყარაყალპაკი, 1,5% თათარი.
სახენწჷფო ნინა - უზბეკური. შხვა ნინეფი - რუსული, ტაჯიკური.
რელიგია - ისლამი.
ნანანოღა - ტაშკენტი (2.155 ვითოში).
დიდი ნოღეფი - სამარყანდი (375), ანდიჯანი (354), ნამანგანი (432), კოკანდი (136), ბუხარა (272), ნუკუსი (262), კარში (226), ფერღანა (220).

ეკონომიკა

უზბეკეთი დიდარიე მინერალური რესურსეფით - ორთაშობური გაზი, ნავთი, ქუანოშქერი, ორქო, ურანი, ვარჩხილი, ლინჯი, ტყვია და თუთია, ვოლფრამი, მოლიბდენი. ასე თე ქიანა, სიდიდათ ბამბეშ მა-3 ექსპორტიორიე მოსოფელს. თიშ საექსპორტო კალათის შანულამიე გაზი, ორქო, ქიმიკატეფი, ხოლო ოჭკომალი პროდუქტეფი, ლითონეფი, საფეიქრე ნაწარმი. ერუანული ვალუტა - სუმი (UZS);

უახალაში ისტორია

1991 წანას გეგმიცხადჷ უზბეკეთიშ ზოხორინალაქ. რე ზსწ-შ დო შხვა რეგიონული დო საფინანსე ორგანიზაციეფიშ მაკათური.

კულტურა

არქიტექტურა: იჩან-ყალა, ბუხარაშ დო შაჰრისიაბზიშ ისტორიული ცენტრეფი, სამარყანდი;
ლიტერატურა: უზბეკურ-ყაზახური ეპოსი - ალფამიში (XIX-XX ოო.).

სქოლიო

↑ Uzbekistan: Law "On Official Language". კითხირიშ თარიღი: 26 November 2022.
↑ Constitution of the Republic of Uzbekistan. კითხირიშ თარიღი: 1 September 2020.
↑ Territory of the republic of Uzbekistan. კითხირიშ თარიღი: 8 July 2025.
↑ Uzbekistan. Central Intelligence Agency (27 February 2023). კითხირიშ თარიღი: 24 February 2023.
↑ Demographic situation in the Republic of Uzbekistan - 9/11/2024. Statistics Agency of Uzbekistan. კითხირიშ თარიღი: 9 May 2024.
↑ ^6.0 ^6.1 World Economic Outlook Database, November 2023 Edition. (Uzbekistan). International Monetary Fund (10 November 2023). კითხირიშ თარიღი: 12 November 2023.
↑ Human Development Report 2023/24 (en). United Nations Development Programme (13 March 2024). კითხირიშ თარიღი: 9 May 2024.
↑ "Chapter 1: Religious Affiliation". The World's Muslims: Unity and Diversity. Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 9 August 2012. Retrieved 4 September 2013.
↑ Pereltsvaig, Asya (25 February 2011). Uzbek, the penguin of Turkic languages. კითხირიშ თარიღი: 26 November 2022.
↑ "Eurasia's Latest Economic Reboot Can Be Found in Uzbekistan".
↑ Lillis, Joanna. “Are decades of political repression making way for an 'Uzbek spring'?“, 3 October 2017. კითხირიშ თარიღი: 19 November 2017.
↑ “Uzbekistan: A Quiet Revolution Taking Place – Analysis“, Eurasia Review, 8 December 2017. კითხირიშ თარიღი: 8 December 2017.
↑ “The growing ties between Afghanistan and Uzbekistan – CSRS En“, CSRS En, 28 January 2017. კითხირიშ თარიღი: 25 December 2017.
↑ Uzbekistan. UN Department of Economic and Social Affairs. კითხირიშ თარიღი: 8 July 2021.
↑ Uzbekistan | Energy 2018. GLI – Global Legal Insights. კითხირიშ თარიღი: 2 December 2017.
↑ Uzbekistan Sovereign credit ratings - data, chart (en). TheGlobalEconomy.com. კითხირიშ თარიღი: 8 July 2021.
↑ Pajank, Daniel. “Uzbekistan's star appears in the credit rating universe“, Brookings Institution, 23 January 2019. კითხირიშ თარიღი: 30 December 2019.
↑ შენგენიშ ვიზა Archived 2010-10-22 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
↑ Статистический буклет “О населении языком цифр”

[law-1] Uzbekistan: Law "On Official Language". კითხირიშ თარიღი: 26 November 2022.

[2] Constitution of the Republic of Uzbekistan. კითხირიშ თარიღი: 1 September 2020.

[3] Territory of the republic of Uzbekistan. კითხირიშ თარიღი: 8 July 2025.

[factbook-4] Uzbekistan. Central Intelligence Agency (27 February 2023). კითხირიშ თარიღი: 24 February 2023.

[UzbekStat2024-5] Demographic situation in the Republic of Uzbekistan - 9/11/2024. Statistics Agency of Uzbekistan. კითხირიშ თარიღი: 9 May 2024.

[IMFWEO.UZ-6] 6.0 ^6.1 World Economic Outlook Database, November 2023 Edition. (Uzbekistan). International Monetary Fund (10 November 2023). კითხირიშ თარიღი: 12 November 2023.

[UNHDR-7] Human Development Report 2023/24 (en). United Nations Development Programme (13 March 2024). კითხირიშ თარიღი: 9 May 2024.

[8] "Chapter 1: Religious Affiliation". The World's Muslims: Unity and Diversity. Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 9 August 2012. Retrieved 4 September 2013.

[9] Pereltsvaig, Asya (25 February 2011). Uzbek, the penguin of Turkic languages. კითხირიშ თარიღი: 26 November 2022.

[10] "Eurasia's Latest Economic Reboot Can Be Found in Uzbekistan".

[Lillis2017-11] Lillis, Joanna. “Are decades of political repression making way for an 'Uzbek spring'?“, 3 October 2017. კითხირიშ თარიღი: 19 November 2017.

[12] “Uzbekistan: A Quiet Revolution Taking Place – Analysis“, Eurasia Review, 8 December 2017. კითხირიშ თარიღი: 8 December 2017.

[13] “The growing ties between Afghanistan and Uzbekistan – CSRS En“, CSRS En, 28 January 2017. კითხირიშ თარიღი: 25 December 2017.

[14] Uzbekistan. UN Department of Economic and Social Affairs. კითხირიშ თარიღი: 8 July 2021.

[15] Uzbekistan | Energy 2018. GLI – Global Legal Insights. კითხირიშ თარიღი: 2 December 2017.

[16] Uzbekistan Sovereign credit ratings - data, chart (en). TheGlobalEconomy.com. კითხირიშ თარიღი: 8 July 2021.

[17] Pajank, Daniel. “Uzbekistan's star appears in the credit rating universe“, Brookings Institution, 23 January 2019. კითხირიშ თარიღი: 30 December 2019.

[18] შენგენიშ ვიზა Archived 2010-10-22 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.

[19] Статистический буклет “О населении языком цифр”

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]