გერმანია

გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა
გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა გერმ. Bundesrepublik Deutschland; გერმანია
შილა
	ჰიმნი: გერმ. "Das Lied der Deutschen"; ("გერმანალეფიშ ბირა"); ;
	გერმანიაშ ორენი
ნანანოღა; (დო უკაბეტაში ნოღა)	ბერლინი; 52°31′ ოორ. გ. 13°23′ ელ. გ. /
თარობა	ფედერალური საპარლამენტო რესპუბლიკა
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2024 ფასებათ
აგი (2023)	0.959 (5-ა)
ვალუტა	ევრო (€) (EUR)
ბორჯიშ ორტყაფუ	+1
Internet TLD	.de
ოტელეფონე კოდი	+49

გერმანია,^{[კომ. 3]} ოფიციალურო გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა,^{[კომ. 4]} — სახენწჷფო ცენტრალური ევროპას. იდვალუაფუ ოორუეშე ბალტიაშ დო ოორუეშ ზუღაშ დო ობჟათეშე ალპეფს შქას. მახორობაშ ართამი მუდანობა — ვითაამშვი აკმადგინალ აკანს ოხორანს 84 მილიონშე უმოსი ადამიერი, ნამუშით ქიანა ევროპაშ რსხუშ არძაშე ანდაკათამი მაკათური რე; ქიანაშ ტერიტორიაშ ფართობი რე 357 596 კმ². ოორუეშე უხურგანს დანია, ბჟაეიოლშე — პოლონეთი დო ჩეხეთიშ რესპუბლიკა, ობჟათეშე — ავსტრია დო შვეიცარია, ბჟადალშე — საფრანგეთი, ლუქსემბურგი, ბელგია დო ნიდერლანდეფი. ნანანოღა დო უკაბეტაში ნოღა რე ბერლინი, შანულამი ფინანსური ცენტრი — მაინიშ ფრანკფურტი; არძაშე უკაბეტაში ურბანული ტერიტორია რე რური.

თეხანური გერმანიაშ ტერიტორიაშ დოხორუაქ დიჭყჷ თუდოლენი პალეოლითიშ ბორჯის, ნეოლითშე დოჭყაფილი თიშ ტერიტორიას ანდა თური ოხორანდჷ, თარო კელტეფი. ანტიკური ხანიშე შხვადოშხვა გერმანული თური ოხორანდჷ თეხანური გერმანიაშ ოორუეშე. რეგიონი ჯოხოთ გერმანია მიშინუაფუ ახ. წ. 100 წანაშ დოკუმენტეფს. 962 წანას, გერმანიაშ ომაფე საღორონთო რომიშ იმპერიაშ შანულამი ნორთის აკმადგინანდჷ. XVI ოშწანურას, გერმანიაშ ოორუე რეგიონეფქ პროტესტანტული რეფორმაციაშ ცენტრო გჷირთეს. ნაპოლეონიშ ლჷმეფიშ დო 1806 წანას, საღორონთო რომიშ იმპერიაშ აკოცჷმაშ უკული, 1815 წანას გიჭყჷ გერმანიაშ კონფედერაციაქ.

1866 წანაშ 18 მარაშინათუთას, ოორუე გერმანული კონფედერაციაშ ხეკულუაშ ხემოჭარუათ, დიჭყჷ გერმანიაშ ფორმალური აკოკათუაქ თეხანური ერუანული სახენწჷფოთ, ნამუშ შედეგო გიჭყჷ ოორუე გერმანიაშ კონფედერაციაქ პრუსიაშ გამაგალათ, ნამუქჷთ 1871 წანას გერმანიაშ იმპერიათ გჷნირთუ. პირველი მოსოფელიშ ლჷმაშ დო 1918–1919 წწ. რევოლუციაშ უკული, იმპერია დოთირჷ ვაიმარიშ რესპუბლიკაქ.1933 წანას, ხეშუულებაშა ნაცისტეფიშ მულაქ გჷმიჭანუ ტოტალიტარული დიქტატურა, მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმა დო ჰოლოკოსტი. 1949 წანას, ლჷმაშ დო მორსხუეეფიშით ოკუპაციაშ პერიოდის, გერმანიაქ გორთილქ იჸუ ჟირი გოხურგელი სუვერენიტეტიშ ზოხო სახენწჷფოთ: გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა ვარ-და ბჟადალი გერანია დო გერმანიაშ დემოკრატიული რესპუბლიკა ვარ-და ბჟაეიოლი გერმანია. ბერლინქ დე იურე ქეიტუ მუში სტატუსი “ოთხი სახენწჷფოშ აპიჯალათ“. 1951 წანას, გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა ევროპაშ სხუნუშ, ევროპაშ ეკონომიკური ჯარალუაშ დო ევროპაშ რსხუშ ართ-ართი დუმარსხუაფალი რდჷ, მუჟანსჷთ გერმანიაშ დემოკრატიული რესპუბლიკა — ბჟაეიოლიშ ბლოკიშ სოციალისტური სახენწჷფო დო ვარშავაშ პაქტიშ მაკათური. ბჟაეიოლი გერმანიას კომუნისტური თარობაშ დონთხაფაშ უკული, 1990 წანაშ 3 გჷმათუთას, ჸოფირი ბჟაეიოლგერმანული აკანეფქ გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკაშ აკოდგინალაუშა გენშართეს.

გერმანია რე წუმოძინელი ქიანა ჸონიერი ეკონომიკათ; ნომინალური ედპ-შ მეჯინათ, ევროპას არძაშე უკაბეტაში ეკონომიკა უღჷ. მუჭოთ რანწკი წარმებაშ, ომენცარე დო ტექნოლოგიური სექტორიშ მაჸვენჯი ნძალან, ქიანა მოსოფელს მასუმა აბანს იკენს იმპორტით დო ექსპორტით. მუშ მენმოღალეეფს დო შხვაშ თური მახორუეფს მიარზიენს სოციალური უნარღელჸუას, საარძო ჭყანთხილუაშ სისტემას დო უნასე საუნივერისტეტო გონათუას. გემანია ანდა ერეფოშქაშე ორგანიზაციაშ დო ფორუმიშ მაკათური რე. გერმანია იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტეფიშ მუდანობაშ მეჯინათ მასუმა ქიანა რე: 54, თინეფშე 51 რე კულტრული შანულობაში.

გეოგრაფია

მილარე ცენტრალური ევროპას. ოორუეშე უხურგჷნს დანია, ბჟაიოლიშე — პოლონეთი დო ჩეხეთი, ობჟათუშე ავსტრია დო შვეიცარია, ბჟადალშე — საფრანგეთი, ლუქსემბურგი, ბელგია დო ნიდერლანდეფი. გერმანია ფედერაციული ქიანა რე დო ვითოამშვი ფედერაციული დიხა უღუ (lande). თე დიხეფი რე (თიში ნანანოღეფით):

ბადენ-ვიურტემბერგი (შტუტგარტი)
ბავარია (მიუნხენი)
ბერლინი (ბერლინი)
ბრანდენბურგი (პოტსდამი)
ბრემენი (ბრემენი)
თიურინგია (ერფურტი)
მეკლენბურგ-წინა პომერანია (შვერინი)
რაინლანდ-პფალცი (მაინცი)
ზაარლანდი (ზაარბრიუკენი)
საქსონია (დრეზდენი)
საქსონია-ანჰალტი (მაგდებურგი)
შლეზვიგ-ჰოლშტაინი (კილი)
ჩრდილოეთ რაინ-ვესტფალია (დიუსელდორფი)
ქვემო საქსონია (ჰანოვერი)
ჰამბურგი (ჰამბურგი)
ჰესენი (ვისბადენი)

ისტორია

1961-1990 წანეფს არსებენდჷ ჟირი გერმანული რესპუბლიკა:

გერმანიაშ დემოკრატიული რესპუბლიკა. თე რესპუბლიკაშ ნანანოღა რდჷ ბერლინი.
გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა. ნანანოღა რდჷ ბონი.

1990 წანაშ უკული არსებენს გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა.

ქიანაშ ოფიციალური ჯოხოდვალა

მარგალურო: — გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა.
ოდაბადურო, გერმანულო: — Bundesrepublik Deutschland.

კომენტარეფი

↑ 1952 წანაშე 1990 წანაშახ, ედომუშამი "Das Lied der Deutschen" რდჷ ერუანული ჰიმნი, მარა ოფიციალურ ღონისძიებეფს ხვალე მასუმა კუპლეტი ირსულებუაფუდჷ. 1991 წანაშე, ხვალე მასუმა კუპლეტიქ გჷნირთუ ერუანული ჰიმნო.^[1]
↑ ბერლინი რე აკა კონსტიტუციური ნანანოღა დო ტარობაშ ჸოფაშ დეიურე აბანი, მარა გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკაშ ჸოფირი ობორჯე ნანანოღა ბონს უღჷ „ფედერალური ნოღაშ“ (გერმ. Bundesstadt) სტატუსი დო თექ იდვალუაფუ ამშვი სამინისტრო.^[2]
↑ გერმ. Deutschland, de
↑ გერმ. Bundesrepublik Deutschland, de^[5]

სქოლიო

↑ Repräsentation und Integration (de). Bundespräsidialamt. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 7 March 2016-ს. კითხირიშ თარიღი: 8 March 2016.
↑ The German Federal Government (23 January 2018). დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 30 April 2020-ს.
↑ Population by nationality and sex (quarterly figures). DESTATIS (27 February 2025).
↑ World Economic Outlook Database, October 2024 Edition. (Germany). International Monetary Fund (22 October 2024).
↑ (2005) Duden, Aussprachewörterbuch, 6th (de), Dudenverlag, 271, 53f ხს.. ISBN 978-3-411-04066-7.

[2] 1952 წანაშე 1990 წანაშახ, ედომუშამი "Das Lied der Deutschen" რდჷ ერუანული ჰიმნი, მარა ოფიციალურ ღონისძიებეფს ხვალე მასუმა კუპლეტი ირსულებუაფუდჷ. 1991 წანაშე, ხვალე მასუმა კუპლეტიქ გჷნირთუ ერუანული ჰიმნო.^[1]

[4] ბერლინი რე აკა კონსტიტუციური ნანანოღა დო ტარობაშ ჸოფაშ დეიურე აბანი, მარა გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკაშ ჸოფირი ობორჯე ნანანოღა ბონს უღჷ „ფედერალური ნოღაშ“ (გერმ. Bundesstadt) სტატუსი დო თექ იდვალუაფუ ამშვი სამინისტრო.^[2]

[7] გერმ. Deutschland, de

[9] გერმ. Bundesrepublik Deutschland, de^[5]

[PresidentsOffice-1] Repräsentation und Integration (de). Bundespräsidialamt. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 7 March 2016-ს. კითხირიშ თარიღი: 8 March 2016.

[3] The German Federal Government (23 January 2018). დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 30 April 2020-ს.

[5] Population by nationality and sex (quarterly figures). DESTATIS (27 February 2025).

[IMFWEO.DE-6] World Economic Outlook Database, October 2024 Edition. (Germany). International Monetary Fund (22 October 2024).

[8] (2005) Duden, Aussprachewörterbuch, 6th (de), Dudenverlag, 271, 53f ხს.. ISBN 978-3-411-04066-7.

[კომ. 1]

[კომ. 2]

[3]

[4]

[კომ. 3]

[კომ. 4]

[1]

[2]

[5]