მორგენთაუშ გეგმა

გერმანიაშ ოორუე დო ობჟათე სახენწჷფოეფო, თაშნეშე ოერეფოშქაშე ზონათ დორთუალაშ გეგმა. ტუტაშფერო ეშანილი რე საფრანგეთშა, პოლონეთშა დო სსრრ-შა გინაჩამალი ტერიტორიეფი.

„მორგენთაუშ გეგმა“ (ინგლ. Morgenthau Plan), „გერმანიაშით მასუმა მოსოფელიშ ლჷმაშ გორჩქინაშ პრევენციაშ პროგრამა“ — გერმანიაშ ლჷმაშუკულიანი გჷნოქიმინუაშ პროგრამა, ნამუქჷთ წჷმორინაფილქ იჸუ ააშ-იშ ფინანსეფიშ მინისტრი ჰენრი მორგენთაუშით. „მორგენთაუშ გეგმა“ გერმანიაშ დორთუალას, შანულამი ოხერეჭუე რაიონეფიშ ოერეფოშქაშე კონტროლშა გინოჸონაფას, მონკა ოხერეჭუეფიშ ლიკვიდაციას, გერმანიაშ დემილიტარიზაციას დო აგრარულ ქიანათ გჷნორთინაფას ითოლიშწორენდჷ.

გეგმაშ ხაზირაფა დო რელიაზაციაშ ცადება

გეგმაქ წჷმორინაფილქ იჸუ 1944 წანაშ ეკენიას კვებეკიშ 2-ა კონფერენციას, ნამუსჷთ ოკათუდეს უინსტონ ჩერჩილი დო ფრანკლინ რუზველტი. კონფერენციას ხექ მიჭარინჷ მემორანდუმშა, ნამუშ მეჯინათ გერმანია უმენტაშო აგრარულ ქიანათ გჷნორთედჷკო ოკო. მასმედიაშო დეტალეფქ ჩინებულქ იჸუ, ნამუშ გეშა გეგმაქ ააშ-ის დო გოართოანაფილ ომაფეს კონწარი კრიტიკა გჷმიჭანჷ. თენა გჷმირინჷ გებელსიშ პროპაგანდაშ ომინისტრექ, ნამუქჷთ გჷმაცხადჷ, ნამჷ-და „ურია მორგენთაუს“ გერმანიაშ ქვერსემი კარტოფილიშ ჸვანათ გჷნორთინაფა ოკონია. გაზეთი „ფიოლკიშერ ბეობახტერქ“ გიშართჷ დუდჯოხოთ „რუზველტი დო ჩერჩილქ ურიული მაჸვილარი გეგმაშენ მირიგეს“ .

მორგენთაუშ გეგმაშ მაართა სახექ ვარაფილქ იჸუ, მარა ლჷმაშუკულიანი გერმანიას ამერიკულ ადმინისტრაციაქ ეკონომიკური გოვითარაფაშ გოხურგუაშ რანწკი ზჷმეფი მიღჷ, თინეფს შქას:

• ობანკე სისტემაშ დეცენტრალიზაცია, 11 ობანკე ოლქიშ გოჭყაფა დორხველი ცენრტალური ბანკეფით დო თინეფიშ ურთიართქიმინჯალაშ ვარება;
• ართოიანი ოწარმე სისტემაშ დეცენტრალიზაცია;
• ოხერეჭე დგჷმილეფიშ მონწყილობეფიშ დემონტაჟი;
• გალენური ვაჭარუაშ ვარება;
• იმპორტიშ გოხურგუა, ოზუღე ჩხომჭოფუაშ ვარება, მინერალური სასუქეფშო აზოტიშ წარმებაშ ვარება, 13 ქიმიური ქარხანაშ დემონტაჟი დო მოჯალაგუა;
• გერმანული ტყალეფიშ მოცენდირაფა (ვარდჷ გოხორციალაფირი მოხანდე ჭყანაშ დოდაღარაფაშ დო მორსხუე ჯარეფიშ პროტესტიშ გეშა);
• კონწარი ოგინაგაფე პოლიტიკა.

გეგმაშ კრიტიკა დო გოუქვაფა

დჷმაკვირაფალეფი ეთმეშანჷნდეს, ნამჷ-და თე ზჷმეფიშ შედეგო გერმანული მახორობაშ რინაშ დონექ კვათირო დირკჷ დო ლჷმაშუკულიანი შქირენაქ გიფაჩჷ.

1947 წანას, ააშ-იშ ჸოფილი პრეზიდენტი ჰერბერტ ჰუვერქ, დეინდუსტრიულ გერმანის რინაშ უკული, ჭარუნდჷ:

„ილუზიეფი, ნამჷ-და ანექსირაფილი ახალი გერმანიაშ აგრარულ სახენწჷფოთ გჷნორთინაფა შილებენ. უმუჭირინაფუ რე, სოიშახ ჩქი 25 მილიონ ადამიერს ვაგობჭყვიდუნთ ვარ-და ვეგჷნუოხორუანთჷნ.“

ორიგინალი ტექსტი (ინგლ.)  

„There is the illusion that the New Germany left after the annexations can be reduced to a 'pastoral state'. It cannot be done unless we exterminate or move 25,000,000 people out of it.“

ჰერბერტ ჰუვერი

1947 წანას, რგილი ლჷმაშ დოჭყაფათ მეღებულქ იჸუ მორგენთაუშ გეგმაშ აწმარენჯი, მარშალიშ ინდუსტრიულ გეგმაქ.

რესურსეფი ინტერნეტის

• The original Morgenthau Plan from 1944 (Roosevelt and Churchill signed its modified version)