ანარკია

ნოღა
ანარკია
ქიანა	საქორთუო
აკანი	სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანი
მუნიციპალიტეტი	ზუგდიდიშ მუნიციპალიტეტი
კოორდ	42°23′37″ ორ. გ. 41°34′09″ ელ. გ.
მაართა შინაფა	1703
ნოღა	2011 წანაშე
ზუღაშ დონეშე	3 მ
მახორობა	1331 კოჩი 2014
ერუანული ; აკოდგინალუა	ქორთუეფი
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+4

ანარკია (ქორთ. ანაკლია; ლაზ. ანაკრა) — ნოღა^[1]^[2]^[3] დო ზუღაპიჯიშ კლიმატური კურორტი (სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანი) აფხაზეთიშ ადმინისტრაციული ონძღოწკჷმა. ნოღაშ სტატუსიქ მიაჩჷ 2011 წანაშ 22 მარაშინათუთას.

ნოღაშ ჯოხოშ ისტორია

ანარკიაშ ჯოხოდვალაწკჷმა რსხუაფათ რე მუსხირენ ნოთქველი: მენცარეფიშ ვარაუდით ანარკია ბერძენეფიშ ახალკიდილ ჸოფე დო თიშა კოლხეფც აბანობური გერგეზიშ ჯოხო — ჰერაკლია ქიგუდვალუნა. ოშწანურეფიშ განწხანს ჰერაკლიაქ ანარკიათ გეგნიკეთჷ. ოდო ართ-ართი ლეგენდაშ ალებათ ანარკიას „ალ-ნარკია“ ჯოხოდ, მუთ შანენც ნარკია აბანც.

გეოგრაფია, ორთა

ანარკია უჩა ზუღაშ დო ინგირწყარიშ აკაკათაფუწკჷმა იდვალუაფუ ზუღაშ დონეშე 3 მეტრაშ სიმაღალას. უხურგანა ოფუტეეფი დარჩელი დო განმუხური (ინგირწყარიშ მელე). ოჩხანეშე ანარკიას უხურგანს ჭურიაშ თხილერი ტერიტორია.

მახორუეფი

ნოღას ოხორანც 1331 ადამიერი.^[4] მახორუეფი რენა მარგალეფი დო ექიაქო შქა უკუნეფს ანარკიაშ ჯიხაშ მილნარინა ლაზეფი, მუსულმანი მარგალეფო შინელი კათა, მარგალეფწკჷმა ართო კოლხეფიშ გიმნარყი. ლაზეფი ასე გამარგალებურეფიენა, დო უმენტაშის გვარი ხოლო თირელი აფჷ, მარა აიშახ თენეფს უღუდეს გეჸვენჯი გვარეფი: მაჭახელოღლი, თიკანოღლი, ქვახულოღლი, რეიზოღლი, ოდაბაშოღლი დო თ.უ.

ისტორია

ანარკია მოღანკილიე XVIII ოშწანურაშ თურქულ რუკას დო კჷნე თე ოშწანურაშ მეწირილს, გეოგრაფ ნანსონიშით აკოდგინელ, ფრანგულ რუკას. თაშინ მუჭოთ ვორწყეთჷნ, ანარკია ჩქინო ხემიოჭირნაფუ ნაჭარა წყუეფც ხვალე XVII ოშწანურაშე იშინუაფუ, მარა, მუჭოთ რჩქჷნ, თიში ისტორია ბრელაშო უმოსი ჯვეშიე, რახან ანარკიაშ ელჷ-მოლუეფც აკ. ჭანტურიაშ დო აბესალომ ტუღუშიშით გჷთოგორილქ იჸუ უნიკალური არქეოლოგიური ობიექტიქ „დიხა-გუძუბაქ“, ნამუთ ჯვ. წ. II ვითოშწანურაშ ნახორინას წჷმჷმარინუანც, თაქინეშესიე ჯარგვალური ნოდგჷმეფიშ ნოსქილჷდეფით, ნამუსუთ, მუშ ბორჯის, ბრელი მაძირაფუ გაუსორებჷ. ანარკიას ძირეს ღუმუშ დონოშქერაფილი კაკალეფით, მუთ ოფუტეს 5000 წანაშ წოხოლე მახორუ კოლხეფიშ მაღალ დიხასაქვარუაშ კულტურაშა მითმიოწურუანც. მეგორაფილიე კერამიკაშ მინუშეფშათ, ნამუეფიშ შქას აფხვადუნა ხეთ ნაძერწა დო შილონამ ჭკუდით. გჷშაკერძაფილო შანულამიე უჯვეშაში ბუნაშ ბრონზეშ ბერგიშ გითაბუნალი დარჯაკეფი, მუთ თიშა მითმიოწურუანც, ნამდა თაქიანი კვირდეფი გოსოფური მოხელეეფი ორდეს.

ანარკია ართ-ართი უჯვეშაში მეჩხომეეფიშ ოფუტე დო ონიშოლით ჸოფე საქორთუოშ უჩაზუღაპიჯონც. თე ონიშოლი გოკიდილი რდჷ უჩა ზუღაშ დო ინგირწყარიშ აკაკათაფუწკჷმა. თრუმე ჯვეშო თინა ტრაპიზონწკჷმა და კონსტანტინოპოლწკჷმა ძალამი შანულამ ვაჭრუას აწარმენდჷ.

ანარკიას ოვაჭარე ხვამარდეფი კვირკვეს მუნაწიშ ეჭოფუაშ ბორჯის მოურდეს, გიმუღუდეს ჯიმუ, ჭკუდი, რკინეულობა, ანჯარი დო თირანდეს ბზაკალშა, თოფურშა, დარაიაშა, ხოჯიშ ტყებშა, კვინორიშ დო წვინარიშ ბოწოწიშა, ლაიტშა დო ცირა-ბოშეფშა, ნამუეფით აფხაზ დო მარგალ ჟინოჯეფს მოჸუნდეს დო თურქეფს მითმეჸიდენდეს.

თექ, სოდეთ ინგირწყარი უჩა ზუღას აკათუნ, თურქეფიშით დოკიდილი ჯიხა რე. თაჸურეშე მეჸუნდეს თანჯეფსგალე თურქეფს ჭკორი ქორთუ ცირა-ბოშეფი დო სტამბოლიშ ბაზარც გჷმოჩანდეს.

ფრანგი ვანჭარი დო მეშარე ჟან შარდენი, ნამუქჷთ საქორთუოშა 1672 წანას მორთჷნ, ანარკიას 9 დღას დოდირთჷ დო ნოღა (თიხანს ოფუტე) კილ-კილშა გეჭარუ:

„ნაონდღერს გენოფრთით ასტოფიშ წყარიშ აკართუშა. მარგალეფი თე წყარს ინგირწყარს უძახუნა... თექ გაფჩენდით დო 2 მენიშე გუტეთ ანარკიაშა... ანარკია ოფუტე რე ზუღაშე 2 მილს. თენა არძაშ უმოსი ჯოხოშინელი აკანიე სამარგალოს. თაქ 100 ჸუდეშახიე, თინეფი ართიანშე თიშ მაშორასიე, მაართაშე ეკონია ჸუდეშა 2 მილი ქიჸი. თე ოფუტეს ირო რენა ჭკორეფიშ მაჸიდე თურქეფი დო ნიშეფი, ნამუთ თინეფს მეჸუნანი. რაგადანა, თე ოფუტე რენია თი აკანს, სოდეთ ჯვეშო დიდი ნოღა ჸოფე, ჯოხოთ ჰერაკლეა...“

1702 წანას იმერეთიშ მადუდექ, ოდიშიშ დო გურიაშ თარეფქ თურქეფც მიოჯღუნალიშ ჯღუნა უვარეს, თეშ საგამათ თინეფქ 1703 წანას ანარკიაშა გამშეჭკირეს, დოლაშქეს დო დოკიდეს ჯაშ ჯიხა, ოდო ამდღარშახ მოჭირინაფილი ქუათ ნოგეფი ჯიხა, მუჭოთ ირკვიებუნ, 1731 წანასიე ეგაფილი ხოფაშე მონთირილი ქუალეფით დო სტამბოლშე გჷმაჸონაფილი კირით-ხუროეფიშით. ანარკიაშ თე ჯიხაქ, ოეკონიეთ, ხვალე 1856 წანას გედუდიშულუ ოსმალ ემაჭოფალეფშე.

ანარკია ოეკლესიე ცენტრით ჸოფე. ჯოვანო ჯულიანო დო ლუკა, ნამუეფქუთ 1630 წანას მითოლუეს საქორთუოშ ზუღაპიჯონინ, ჭარუნა ნამდა ანარკიას ოჭყოინდარე ოხვამე ჸოფე დო ანარკიალი ეპისკოპოსი ინალენდ. თეჟამო თე ოხვამე ვა რე სქჷლადირი, მორო ასე ანარკიას ოსქვანს ჯვეშ ოსხირშა, გურიწყული დო გურტიბუ კათაშით გეკიდილი ტაძარი, ნამუთ აბანობურეფიშ წიმინდე ოხვამალიე დო თინეფიშ ოპეკურც წჷმმარინუანც. ანარკიას მუსხირენ ოშწანურა რე მარგალეფწკჷმა ართო ოხორანა მაჰმადიანი ლაზეფი, ნამუეფით ამდღა თინეფწკჷმა ართო რენა ჭირც დო რხინც დო ქირსიანულ ადათ–წესეფც მეთხოზჷნა.

ფოტოგალერეა

წყარმალუ ინგირი
ანარკიაშ ხინჯი
ანარკიაშ ართ-ართი სასუმარო
ანარკიაშ ართ-ართი სასუმარო

ლიტერატურა

ჟან შარდენიშ შარალუა სპარსეთიშა დო ბჟაეიოლუშ შხვა ქიანეფშა (ჩინებეფი საქორთუოშ გეშა) გჷშმაშკუმალარობა „მეცნიერება“, ქართი, 1975 წანა
ზუგდიდიშ მუნიციპალიტეტიშ გამგეობაშ ვებ-ხასჷლა Archived 2013-04-11 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.

რესურსეფი ინტერნეტის

ანარკია anaklia.ge (ქორთული)

სქოლიო

↑ ანარკია – ახალი საკურორტო ნოღა Archived 2016-03-04 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. .
↑ ანარკია საკურორტო ნოღათ გინმირთუ^{[ღურელი რსხილი]}.
↑ ანარკიაქ ოკურორტე ნოღათ ოფიციალურო გინირთჷ.
↑ მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). კითხირიშ თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.

[1] ანარკია – ახალი საკურორტო ნოღა Archived 2016-03-04 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. .

[2] ანარკია საკურორტო ნოღათ გინმირთუ^{[ღურელი რსხილი]}.

[3] ანარკიაქ ოკურორტე ნოღათ ოფიციალურო გინირთჷ.

[აღწერა_2014-4] მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). კითხირიშ თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]