კოლონიალიზმი
კოლონიალიზმი — ეკონომიკურო დაღარას გოვითარაფილი ქიანეფიშ ჩაგრებაშ დო იმპერიალისტური ქიანეფშო თინეფიშ დოჸუნალაშ პოლიტიკა.[1] კოლონიეფი დუდმაართაშე წჷმარინუანდეს სავაჭარო, ოდიხაშოხანდე, ომეორინჯე დო ოურდუმე-ოდიხაშოხანდე ტიპიშ ოხორუეფს, ნამუთ აკმოქიმინუნდეს უთარაშო ანტიკურ ეპოქას ნამუდგაინ ქიანაშ მახორუეფიშ მასობური მიგრაციაშ შარათ. თე კოლონიეფი, მუჭოთ წესი, მეტროპოლიეფიშე ზოხორინელი რდეს, ვარდა თინეფიშ ახორობა კინე თიჯგურა დგომარობას რდჷ, მუჭოთ მეტროპოლიეფს. მუშობურ კოლონიურ პოლიტიკას ატარენდეს დიო ხოლორომი დო შხვა ჭკორმუმაპალაფარი სახენწჷფოეფი, ნამუთ ღანკო ისახუნდეს დოჸუნელი ქიანეფიშ გოხირუას დო ჭკორეფიშ ხეშა დინოჸოთამას. ფეოდალიზმიშ ეპოქას XV ოშწანურაშახ კოლონიური პოლიტიკა ვარდჷ დიდო გოვითარაფილი, თიშ გეშა, ნამჷ-და ნატურალური მეურნობა ვაკმოქიმინუნდჷ ომაგე სავაჭარო-ეკონომიკურ პიჯალეფს.
შანულამი მასშტაბიშ კოლონიური ეჭოფუეფქ დიჭყჷ დიო ხოლო კაპიტალიშ მაართაფონი შაყარუაშ ეპოქას, დიდი გეოგრაფიული მეგორაფეფიშ ბორჯის. მაართა კოლონიური იმპერიეფქ — ესპანეთიშე დო პორტუგალიაშე აკიქიმინჷ დიდი გეოგრაფიული მეგორაფეფიშ ნოქურნოქურო. XVI ოშწანურაშ ბოლოს დო XVII ოშწანურაშ დაჭყაფუშ, მუჭოთ შხუ კოლონიური სახენწჷფონ თეშ აწიკინჷ ჰოლანდიაქ, ნამუქჷთ XVII ოშწანურაშ შქა წანეფს გეჭოფჷ პორტუგალიური კოლონიეფიშ უმენტაშობა ბჟაეიოლს. ნიდერლანდიშ კოლონიურ ჰეგემონიაქ აკარღჷ ინგლისიქ ინგლის-ჰოლანდიაშ ლჷმეფიშ უკული.
XVI ოშწანურაშ ბოლოს დო XVIII ოშწანურაშ დაჭყაფუს, კოლონიური ეჭოფუეფიშ შარას ქჷგიოდირთჷ საფრანგეთიქ. კაპიტალიშ მაართაფონი შაყარუაშ ეპოქას კოლონიურ პოლიტიკას ატარენდეს სპეციალურო აკოქიმინელი შხუ სავაჭარო კომპანიეფი. კოლონიური პოლიტიკა რდჷ ქვერსემი მოგებაშ წყუ, კინე თიმ ბორჯის შხვადოშხვა გვარობაშ ჟიგოლინას იღვენუანდჷ მეტროპოლიეფშა.
მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშ გორჩქინას კოლონიეფიშ დო გოლინაშ სფეროეფიშ გინორთალაშო ლჷმაშ მაართახარისხამი შანულობა უღუდჷ. გერჯგინელ გერმანიაქ ედომუშამო მიოდინუ მუში კოლონიეფი. კოლონიური სისტემაშ კრიზისიშ ახალი ეტაპიქ გინწყჷ მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ პერიოდის დო გიშაკერძაფილო ლჷმაშ უკულიან პერიოდის.
1956-1965 წანეფს, აფრიკას სახენწჷფო სუვერენიტეტი მიპალუ 33 ქიანაქ.[2] ისტორიულო კოლონიალიზმი ევროპაშ სახენწჷფოეფიშ ჯოხოწკჷმა რე მერსხილი დო ედომუშამი დოსქილადირი მოსოფელი, აზიაშ მუსხირენი დო აფრიკაშ ჟირი (ეთიოპია დო ლიბერია) ქიანეფიშ მოხ, შხვადოშხვა ბორჯის ევროპაშ ქიანეფიშ კოლონია ედჷ.
თარი კოლონიური სახენწჷფოეფი რდეს: პორტუგალია, ესპანეთი, ნიდერლანდი, გიშაკერძაფილო - გოართოიანაფილი ომაფე დო საფრანგეთი, კოლონიეფი უღუდეს თაშნეშე ბელგიას, გერმანიას, იტალიას, ააშს დო იაპონიას. ასე შილებე ირაგადუას, ნამჷ-და კოლონიალიზმი მუჭოთ სისტემა ვაარსენებს.[3]
თშნეშე ქოძირით
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
შეგილებუნა ქოძირათ მედიაფაილეფი თემაშე „კოლონიალიზმი“ ვიკიოწკარუეს.- კოლონიალიზმი – ენციკლოპედია ბრიტანიკა (ინგლისური)
სქოლიო
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ↑ კოლონიალიზმი – ურცხო ზიტყვეფიშ ლექსიკონი
- ↑
- ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 5, ხს. 587-588, ქართი, 1980 წანა.
- ↑ კოლონიალიზმი – ომენოღალე გონათუაშ ლექსიკონი