ეთიოპია

ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა
ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა ; ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk; ეთიოპია
	ჰიმნი: Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya;
ნანანოღა; (დო უდიდაში ნოღა)	ადის-აბება; 9°01′ ოორ. გ. 38°44′ ელ. გ. /
ოფიციალური ნინა(ეფი)	ამჰარული
თარობა	საპარლამენტო რესპუბლიკა
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2014 ფასებათ
აგი (2013)	0.435[ (დაბალი) (173-ა)
ვალუტა	ეთიოპური ბირი (ETB)
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+3
ქიანაშ კოდი	ETH
Internet TLD	.et
ოტელეფონე კოდი	+251

ეთიოპია (ეთიოპიურო:ኢትዮጵያ), ედომუშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა — ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა (ამჰ. የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ [je.iːtjoːṗṗjaː feːdeːralaːwiː diːmoːkraːsiːjaːwiː riːpebliːk]), კინოხ თაშნეშე რჩქინელი რდჷ მუჭოთ აბისინია — სქირონათ გოხურგელ სახენწჷფო აფრიკას, სომალიშ ჩქონს (თაშნეშე ჯოხო აფრიკაშ ქა). 90 076 012 ადამიერი მახორობათ, ეთიოპია აფრიკას მაჟირა სახენწჷფო რე თე მაძირაფალით, ნიგერიაშ უკული^[1] ფართობიშ მეჯინათ - (1,104,300 კმ²) მავითა. ქიანაშ ნანანოღა - ადის-აბება. ოორუეშე უხურგანს ერიტრეა, ბჟადალშე - სუდანი დო ობჟათე სუდანი, ბჟაეიოლშე - ჯიბუტი დო სომალი დო ობჟათეშე - კენია.

ეთიოპია — ართ-ართ უჯვეშაში ქირსიანული ქიანა დო ართ-ართი უჯვეშაში სახენწჷფო რე მოსოფელს.

ეთიოპია — რანწკი საირქიანო ორგანიზაციეფიშ ბრელ ხანიშ მაკათური რე: ქიანა ერეფიშ ლიგაშ მაკათური რდჷ დო ართ-ართ მაართა გოეროშ მაკათური ქიანა რე. თაშნეშე, ეთიოპია აფრიკაშ რსხუშ დჷმარსხუაფალ-მაკათური რე, ოკათჷ საირქიანო ორგანიზაცია აკრ-შ ქიანეფს. ლიბერიაწკჷმა ართო დღას ვარდჷ კოლონია.

ჯოხოდვალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ოფიციალური: ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა.
ერუანული: Ityopiya, Yeityop'iya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik.
ეტიმოლოგია: ჯოხო მოურს ლათინურ „Aethiopia“-შე (ზიტყვაშ ჯინჯი ბერძენული რე: aithein „გოჭუალა“ დო ops „სახე“) დო შანენს „უჩეფიშ, გინოჭვილეფიშ ქიანას“. იგივე აბისინია, ჯვეშქორთულო “აბაშეთი”. თე ჯოხოს არაბული გოჭყაფა უღჷ: „ჰაბაშ“ შანენს „ესვარილს“, რმუთ ქიანაშ მახორობაშ ეთნიკურ სიჭარჭულიეს მიოშანუანს.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ეთიოპია იდვალუაფუ ბჟაეიოლ აფრიკას. ქიანაშ მახურგე ქიანეფი რე: სუდანი, ერიტრეა, ჯიბუტი, სომალი, კენია. ქიანაშ ფართობი: 1,104,300 კმ².

რელიეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ეთიოპია არძოშე მაღალგვალამი რეგიონი რე აფრიკაშ კონტინენტის. ტერიტორიაშ შანულამ ნორთი უკებჷ ეთიოპიაშ გვალონას, ნამუთ გოძჷ ოორუეშე ობჟათე ეთიოპიშა. გვალონაშ არძოშე მაღალ ნორთი იდვალუაფუ ქიანაშ ოორუეს. თაქ იდვალუაფუ ქიანაშ უმაღალაში კონკა რას-დაშანი (4620 მ) დო ტალო (4413 მ). ბჟაეიოლშე, აფარიშ რეგიონს იდვალუაფუ არძოშე დაბალი კონკა აფრიკას. თაშნეშე, ეთიოპიაშ შანულამი ნორთი უკებ ვაკეეფს, თინეფშე არძოშე დიდი ქიანაშ ბჟაეიოოლს იდვალუაფუ.

კლიმატი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ეთიოპიაშ ედომუშამი ტერიტორია იდვალუაფუ სუბეკვატორულ დო ტროპიკულ კლიმატურ ორტყაფუს, მარა თი ფაქტი, ნამჷ-და ქიანაშ ტერიტორიაშ დიდ ნორთი იდვალაუფუ ეთიოპიაშ გვალონას, ეთმენწყუნს ლიბუ დო ლამე კლიმატის ეთიოპიას. ტემპერატურა ედომუშამი წანმოწანაშ გოძვენას ოშქაშეთ რე +25 °C +30 °C დო გჷნმურს ნოლექეფიშ ობაღებელი მუდანობა. მარა პიჯიშო რე ბჟაეიოლ ნორთის, თექ სინჩხე დო სქირე ტიოზიშ კლიმატი რე.

წყარიშ რესურსეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

წყარმალუეფიშ დიდი ნორთი ეთიოპიაშ ბჟადალშე ორხველჷ ნილოსიშ ღანჩოს. თაჸურეშე არძოშე დიდი რე აბბაი კინე ცაშფერი ნილოსი. თაქ რე არძოშე დიდი ტობა ეთიოპიას ტანა. ბჟაეიოლს მერკეთ წყარხვეიანი წყარმალუეფი რე, მუთ მერსხილი რე სქირე კლიმატიწკჷმა. ქიანაშ უდიდაში წყარმალუ რე ჯუბა.

ფლორა დო ფაუნა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ობჟათე-ბჟადალ ეთიოპიას იდვალუაფუ არძოშე დიდი ეკვატორული ტყალეფიშ მასივი, ფლორა დო ფაუნაშ უდიდაში მიარეფერუამობათ. XVIII ოშწანურას ქიანაშ დოხოლაფირო გვერდი ტერიტორია უკებუდჷ ტყალეფს, მარა მახორობაშ ძინაშ დპ ოფუტე მეურნობაშ გოვითარაფაშ შედეგო ტყაშ ფართობიქ შანულამო დირკჷ. ტყაშ ფართობიშ დარკებაწკჷმა ართო ჩხოლარეფქ ხოლო დირკჷ. ეთიოპიას თეჟამო შეილებუნა ქოძირათ მუნჭყვეფი, ავაზა, ნჯილო, მელა, ნიანგეფი, ჟირაფეფი, ბეჰემოთი დო ქია. ეთიოპიაშ ოორუე რეგიონს ხე იშვიათი ჩხოლარეფი - ანტილოპა ნიალა დო ეთიოპიური თხა.