ეთიოპია

ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა
ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა ; ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk; ეთიოპია
	ჰიმნი: Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya;
ნანანოღა; (დო უდიდაში ნოღა)	ადის-აბება; 9°01′ ოორ. გ. 38°44′ ელ. გ. /
ოფიციალური ნინა(ეფი)	ამჰარული
თარობა	საპარლამენტო რესპუბლიკა
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2014 ფასებათ
აგი (2013)	0.435[ (დაბალი) (173-ა)
ვალუტა	ეთიოპური ბირი (ETB)
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+3
ქიანაშ კოდი	ETH
Internet TLD	.et
ოტელეფონე კოდი	+251

ეთიოპია (ეთიოპ. ኢትዮጵያ), ედომუშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა — ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა (ამჰ. የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ [je.iːtjoːṗṗjaː feːdeːralaːwiː diːmoːkraːsiːjaːwiː riːpebliːk]), კინოხ თაშნეშე რჩქინელი რდჷ მუჭოთ აბისინია — სქირონათ გოხურგელ სახენწჷფო აფრიკას, სომალიშ ჩქონს (თაშნეშე ჯოხო აფრიკაშ ქა). 90 076 012 ადამიერი მახორობათ, ეთიოპია აფრიკას მაჟირა სახენწჷფო რე თე მაძირაფალით, ნიგერიაშ უკული^[1] ფართობიშ მეჯინათ - (1,104,300 კმ²) მავითა. ქიანაშ ნანანოღა - ადის-აბება. ოორუეშე უხურგანს ერიტრეა, ბჟადალშე - სუდანი დო ობჟათე სუდანი, ბჟაეიოლშე - ჯიბუტი დო სომალი დო ობჟათეშე - კენია.

ეთიოპია — ართ-ართი უჯვეშაში ქირსიანული ქიანა დო ართ-ართი უჯვეშაში სახენწჷფო რე მოსოფელს.

ეთიოპია — რანწკი ოერეფოშქაშე ორგანიზაციეფიშ ბრელ ხანიშ მაკათური რე: ქიანა ერეფიშ ლიგაშ მაკათური რდჷ დო ართ-ართ მაართა გოეროშ მაკათური ქიანა რე. თაშნეშე, ეთიოპია აფრიკაშ რსხუშ დჷმარსხუაფალ-მაკათური რე, ოკათჷ ოერეფოშქაშე ორგანიზაცია აკრ-შ ქიანეფს. ლიბერიაწკჷმა ართო დღას ვარდჷ კოლონია.

ჯოხოდვალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ოფიციალური: ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა.
ერუანული: Ityopiya, Yeityop'iya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik.
ეტიმოლოგია: ჯოხო მოურს ლათინურ „Aethiopia“-შე (ზიტყვაშ ჯინჯი ბერძენული რე: aithein „გოჭუალა“ დო ops „სახე“) დო შანენს „უჩეფიშ, გინოჭვილეფიშ ქიანას“. იგივე აბისინია, ჯვეშქორთულო “აბაშეთი”. თე ჯოხოს არაბული გოჭყაფა უღჷ: „ჰაბაშ“ შანენს „ესვარილს“, ნამუთ ქიანაშ მახორობაშ ეთნიკურ სიჭარჭულეს მიოშანუანს.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ეთიოპია იდვალუაფჷ ბჟაეიოლ აფრიკას. ქიანაშ მახურგე ქიანეფი რე: სუდანი, ერიტრეა, ჯიბუტი, სომალი, კენია. ქიანაშ ფართობი: 1,104,300 კმ².

რელიეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ეთიოპია არძოშე მაღალგვალამი რეგიონი რე აფრიკაშ კონტინენტის. ტერიტორიაშ შანულამ ნორთი უკებჷ ეთიოპიაშ გვალონას, ნამუთ გოძჷ ოორუეშე ობჟათე ეთიოპიშა. გვალონაშ არძოშე მაღალი ნორთი იდვალუაფჷ ქიანაშ ოორუეს. თაქ იდვალუაფუ ქიანაშ უმაღალაში კონკა რას-დაშანი (4620 მ) დო ტალო (4413 მ). ბჟაეიოლშე, აფარიშ რეგიონს იდვალუაფჷ არძოშე დაბალი კონკა აფრიკას. თაშნეშე, ეთიოპიაშ შანულამი ნორთი უკებჷ რზენეფს, თინეფშე არძაშე კაბეტი ქიანაშ ბჟაეიოოლს იდვალუაფუ.

კლიმატი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ეთიოპიაშ ედომუშამი ტერიტორია იდვალუაფჷ სუბეკვატორულ დო ტროპიკულ კლიმატურ ორტყაფუს, მარა თი ფაქტი, ნამჷ-და ქიანაშ ტერიტორიაშ უმენტაში ნორთი იდვალაუფჷ ეთიოპიაშ გვალონას, ეთმენწყუნს ლიბუ დო ლამე კლიმატის ეთიოპიას. ტემპერატურა ედომუშამი წანმოწანაშ გოძვენას ოშქაშეთ რე +25 °C +30 °C დო გჷნმურს ნოლექეფიშ ობაღებელი მუდანობა. მარა პიჯიშო რე ბჟაეიოლ ნორთის, თექ სინჩხე დო სქირე ტიოზიშ კლიმატი რე.

წყარიშ რესურსეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

წყარმალუეფიშ კაბეტი ნორთი ეთიოპიაშ ბჟადალშე ორხველჷ ნილოსიშ ღანჩოს. თაჸურეშე უკაბეტაში რე აბბაი კჷნე ცაშფერი ნილოსი. თაქ რე არძაშე კაბეტი ტობა ეთიოპიას ტანა. ბჟაეიოლს მერკეთ წყარხვეიანი წყარმალუეფი რე, ნამუთ მერსხილი რე სქირე კლიმატიწკჷმა. ქიანაშ უკაბეტაში წყარმალუ რე ჯუბა.

ფლორა დო ფაუნა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ობჟათე-ბჟადალ ეთიოპიას იდვალუაფუ არძაშე კაბეტი ეკვატორული ტყალეფიშ მასივი, ფლორა დო ფაუნაშ უკაბეტაში ანდაფერუამობათ. XVIII ოშწანურას ქიანაშ დოხოლაფირო გვერდი ტერიტორია უკებუდჷ ტყალეფს, მარა მახორობაშ ძინაშ დო ოფუტე მეურნალაშ გოვითარაფაშ შედეგო ტყაშ ფართობიქ შანულამო დირკჷ. ტყაშ ფართობიშ დარკებაწკჷმა ართო ჩხოლარეფქ ხოლო დირკჷ. ეთიოპიას ასეშო შეილებჷნა ქოძირათ მუნჭყვეფი, ავაზა, ნჯილო, მელა, ნიანგეფი, ჟირაფეფი, ბეჰემოთი დო ქია. ეთიოპიაშ ოორუე რეგიონს ხე ოშა-გოშა ჩხოლარეფი - ანტილოპა ნიალა დო ეთიოპიური თხა.