ზოხორინელი სახენწჷფოეფიშ წორომაჸალობა

Содружество Независимых Государств
ზოხორინელი სახენწჷფოეფიშ წორომაჸალობა

ზსწ-შ შილა
შტაბ-ორენჯი	მინსკი, ბელარუსი
მაკათური ქიანეფი	10 მაკათური ქიანა 1 ასოცირაფილი მაკათური
სამუშა ნინა	რუსული
ემაჸონაფალი მელამოსე	სერგეი ლებედევი
დირსხუ	21 ქირსეთუთა, 1991
ოფიციალური ვებხასჷლა	http://cis.minsk.by

ზოხორინელი სახენწჷფოეფიშ წორომაჸალობა, „ზსწ“ (რუს. Содружество Независимых Государств - СНГ) საირქიანო ორგანიზაცია, ვარა ალიანსი, აკმოდირთუ 10 ჸოფილი სხუნუეფიშ რესპუბლიკაშე: აზერბაიჯანი, ბელარუსი, თურქმენეთი, მოლდოვა, სომხეთი, რუსეთი, ტაჯიკეთი, უზბეკეთი, ყაზახეთი დო ყირგიზეთიშე. თურქმენეთიქ 2005 წანაშ 26 მარაშინათუთას რსულალობამ მაკათურობა ივარუ დო თეჟამო ასოცირაფილი მაკათური რე.

ზსწ-შ აკოქიმინუაქ სხუნუეფიშ რსხუშ აკოცჷმაწკჷმა ართო მოხვადჷ დო რუსეთიშ ლიდერეფიშ ნტკიცებათ თიში მეშანილობა სხუნუეფიშ რესპუბლიკეფც შქას ცივილური დათხიაშ ქიმინუა ოკო ჸოფედუკო. მორო მიარე დჷმაკვირებელიშ აზჷრით ზსწ -ს რუსეთშა მეშქაშალა ოკო მეუჩამუდჷკო ქეუსქილიდაფუაფუდჷკო გოლინა პოსტ-სხუნუეფიშ განშა. წორომაჸალობაშ დორსხუაფაშე ამდღარშახ თიში მაკათურეფქ მიარე ოართე აპიჯაფას მაჭარეს ხე ეკონომიკაშ, დუდთხილუაშ დო ოგალენე პოლიტიკაშ ინტეგრაცია დო კოოპერაციაშ გეშა. პოპულარული წჷმორინაშ უმკუჯინუო ზსწ კონფედერაცია ვა რე.

სხუნუეფიშ რსხუშ ჟირი ჸოფილი რესპუბლიკაქ 1997 წანაშე რუსეთ-ბელარუსიშ რსხუ ქჷდარსხის, კონფედერაციული გოართოიანაფათ.

მაკათურეფი

• მიმალი მაკათურეფი:
  • რუსეთი (1991)
  • ბელარუსი (1991)
  • უკრაინა (1991)
  • მოლდოვა (1991)
  • ყაზახეთი (1991)
  • აზერბაიჯანი (1991)
  • სომხეთი (1991)
  • ყირგიზეთი (1991)
  • უზბეკეთი (1991)
  • ტაჯიკეთი (1991)

• ჸოფილი მაკათურეფი/ასოცირაფილი მაკათურეფი:
  • თურქმენეთი (1991 დო გჷშართჷ 2005, თიშ უკული მუთ ასოცირაფილი მაკათურიე)
  • საქორთუო (1993, ფურთ. 2006 გჷშართჷ დუდთხილუაშ მინისტრეფიშ სხუნუშე, 2008-ს გჷმიცხადინჷ გჷშულაშ ზალამქ, 2009 წანაშ 18 მარაშინათუთას საქორთუოქ ოფიციალურო გაგშართჷ ზსწ-შე)

ისტორია

რუსეთიშ ფედერაცია, უკრაინა დო ბელორუსია გოეროს

სხუნუეფიშ რსხუშა მიშმალი რესპუბლიკფი ვართ დორხველაშო დინოხოლეშე მეჩამილი ოერეფოშქაშე პოლიტიკური სტატუსით დო ვართ ოგალანე, ანუ ოერეფოშქაშე პოლიტიკური სტატუსით ვა რდეს წორწოეფი (მორო სხუნუეფიშ კონსტიტუციათ თენა დეკლარირაფილი რდჷ). კერზოთ, ოერეფოშქაშე სტატუსიშ თოლწონუათ რუსეთიშ ფედერაციას, უკრაინას და ბელორუსიას - თვითან სხუნუეფიშ რსხუშით მეჩამილი აფუდეს შანულამო დიდი ჯგვინეფი. მუჟამცჷთ გოეროქ დირსხუ 1945 წანასჷნ სხუნუეფიშ რსხუქ - მუში წჷმმარინაფალობაშ მაქსიმიზაფა მუხვამილუაფუდუკონ - ოერეფოშქაშე ჯარალუა აძვილჷ დჷმარსხუაფალი მაკათურეფიშ სახეთ გეუჭოფუდესკონ დო გოეროშ დორსხუაფაშ ქარტიაშ ხემუმაჭარალეფო დოუშქუმალუდესკონ: რუსეთიშ ფერდერაციული რესპუბლიკა, ბელორუსია დო უკრაინა. 1958 წანაშე ნიუ იორკის ქჷდირსხუ ბელორუსიაშ ირონი წჷმმარინაფალობაქ. უკრაინა სხუნუეფიშ პერიოდის ჟირშა რდჷ გოეროშ უშქურანჯალაშ სხუნუშ მაკათური (1948-1949, 1984-1985).

ბალტიაშ რესპუბლიკეფი სსრრ-ს

თიშ უკული მუთ სხუნუეფიშ რსხუქ რიბენტროპ-მოლოტოვიშ პაქტიშ ოსქვებურო ქჷმახვამილუ ბალტიაშ რესპუბლიკეფიშ ოკუპირაფა დო ანექსიან, 1940 წანაშ 23 კვირკვეს ააშ-შ ხეშუულობაქ სიმპსონიშ დოქტრინა გოფაჩუ ბალტიაშ რესპუბლიკეფშათ: „ესტონეთიშ, ლატვიაშ დო ლიტვაშ სხუნუეფიშით ანექსიაშ დო სსრრ-ს დინოხუნაფაშ ვა ჩინებათ“.

ბალტიაშ რესპუბლიკეფიშ ანექსიაშ უსამართობაშ ჩინება სსრრ-შით 1989 24 ქირსეთუთას

1989 წანაშ 2 ქირსეთუთას კოკი მალტაწკჷმა მოხვადჷ აკოხვალამაქ სსრრ პრეზიდენტიშ მ.გორბაჩოვიშ დო ააშ პრეზიდენტიშ ჯ.ბუშიშ შქას. თე აკოხვალამას გჷნოჭყორდჷ „რგილი ლჷმაშ“ თებაქ დო თე ლჷმაშენ მერინაფეფიშ დორეგულირაფაქ (თინეფ შქას იგურხონარებუდჷ თაშნეშე ბალტიაშ რესპუბლიკეფიშ სსრრ-შით ოკუპაცია და ანექსიათ).

• სინქრონოლოგია: ოდო მალტაშ აკოხვალამაშე სუმი მარაშ უკული სხუნუეფიშ რსხუშ უჟინაშ სხუნუქ 1989 წანაშ 24 ქირსეთუთას ბალტიაშ რესპუბლიკეფიშ - ლიტვაშ, ლატვიაშ დო ესტონეთიშ ოკუპაცია დო ანექსია სხუნუეფიშ რსხუშით 1940 წანას უკანონეთ ქიჩინჷ დო გჷმაცხადჷ, ნამდა თექ სხუნუეფიშ კათეფიშ ზალამიშ დო კორინიშ მეხჷ დო უმოსით ხოლო - სხუნუეფიშ კანონეფიშ დარღვიათ მოხვადჷ. თეთ ფაქტიურო სხუნუეფიშ რსხუშ უჟინაშ სხუნუქ ბალტიაშ რესპუბლიკეფიშ გჷშულას სხუნუეფიშ რსხუშე ლეგიტიმური ოსხირი ქჷმეჩჷ.

ზსწ-შ დორსხუაფა ბალტიაშ რესპუბლიკეფიშ უმუშო

1991 წანაშ 8 ქირსეთუთას, სხუნუეფიშ რსხუშ თი რესპუბლიკეფიშ ლიდერეფქ, ნამუეფით გოეროშ დჷმარსხუაფალი მაკათურეფი რდეს ანუ რუსეთიშ, ბელორუსიაშ დო უკრაინაშ - აკიკათეს ბელორუსიას, ბელოვეჟის დო ხე მაჭარეს „ზოხორინელი სახენწჷფოეფიშ წორომაჸალობაშ (ზსწ)“ დორსხუაფაშ ხეკირილობას.

1991 წანაშ 21 ქირსეთუთას, ყაზახეთიშ ნანანოღას ალმა-ათას ეუწოშ დჷმარსხუაფალეფქ მიჭანეს არძო ჸოფილი სხუნუეფიშ რესპუბლიკეფიშ მადუდეეფი ბალტიაშ ქიანეფიშ მოხ მუჟამცჷთ თინეფქ ხე ქჷმაჭარეს ზსწ-ს კათაფის.

საქორთუო დო ზსწ

საქორთუოშ გჷშულა ზსწ-შე

2009 წანაშ 18 მარაშინათუთას საქორთუოქ ოფიციალურო გჷშელჷ ზსწ-შე. თეს უწორიანდჷ რუსეთიშით 2008 წანაშ მარაშინათუთაშ აკოანჯარაფილი ლჷმა საქორთუოწკჷმა. ობჟათე კავკაციაშ სახენწჷფოეფშე საქორთუო აკა რე ნამუთ ზსწ-შ მაკათური ვა რენ.

რესურსები ინტერნეტში

• საქორთუოშ პარლამენტი ხუჯის არზენც საქორთუოშ ზსწ-შე გჷშულას Archived 2008-08-14 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.

ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ.