რომიშ იმპერია
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| დევიზი Senatus Populusque Romanus (ლათ.: რომიშ კათა დო სენატი) | |||||||
| |||||||
| ნანანოღა | რომი; მოგვიანაფათ თაშნეშე მილანი, რავენა დო კონსტანტინოპოლი | ||||||
| ნინა | ლათინური, ბერძენული | ||||||
| რელიგია | ჯვეში რომიშ რელიგია; ქირსიანობა (380 წანაშე) | ||||||
| ფარაშ ართური | რომაული მონეტა | ||||||
| ფართობი | 2750000 | ||||||
| მახორობა | 56800000 | ||||||
| იმპერატორეფი | |||||||
| - ჯვ.წ. 27–14 წ. | ოქტავიანე ავგუსტუსი | ||||||
| - 284–305 | დიოკლეტიანე | ||||||
| - 306–337 | კონსტანტინე I დიდი | ||||||
| - 379–395 | თეოდოსიუს I | ||||||
| - 379–395 | რომულუს ავგუსტულუსი | ||||||
| მონძეეფი | |||||||
| ბჟადალი რომიშ იმპერია → | |||||||
რომიშ იმპერია (ლათ. Imperium Romanum) — გიჭყჷ რომიშ რესპუბლიკას უჟინაში ხემანჭუალაშ ართი პიჯიშ ხეშა ეშაჸოთამაშ შედეგო. მაართა იმპერატორო ოქტავიანე ავგუსტუსი იკოროცხჷ, მარა იმპერიას ოსხირი დიო ხოლო თიში წიმოხონეფქ გუჭყეს. რომიშ რესპუბლიკაშ ნწყუალა ირნერო მეწურაფილი რდჷ, ხემანჭუალა ზოხოიანი პიჯიშ ხეშა ვეშაჸოთამედუკო, მარა გაიუს მარიუსიშით მანჯაფილ ოურდუმე რეფორმაქ თეშ გეშა დასაბაღი პიჯალა გაჭყჷ.
სულაშ დო მარიუსიშ შქას დოჭყაფილი ომენოღალე ლჷმაშ უკული, რომქ ხოლო ანდა ომენოღალე კონფლიქტი გინიღჷ. იულიუს კეისარქ — დიჭყჷ იმპერიაშ გოჭყაფაშ არძა წჷმიპიჯალა. თინა მაართა რდჷ, მისჷთ ხეშა ეშუჸოლჷ უჟინაში ხემანჭუალაქ, მარა თის დიო ხოლო ჸუნდჷ ჭყანიერი ოპოზიცია რესპუბლიკური იდეალეფიშ მათხილე სენატორეფს შქას, თეწკჷმა ართო ჯარალუა მორალურო ვა რდჷ ზათი თინა მეუღებუდუკო, მჭოთ უჟინაშ ხემანჭუობაშ აკა მაჸონაფალი. პროცესიქ გეთუ ბრუტუსიშ დო კასიუსიშ აკორაგადი, ნამუშ შედეგოთ კეისარი სენატის დოჸვილეს. თეშ უმკუჯინალო, კეისარიშ ჯოხოს მიაცჷ უჟინაში ხემანჭუალაშ შანულობაქ, თე ზიტყვა თე შანულობათ ანდა ნინაშა გემშართჷ, სამანგათ გერმანულო kaiser დო რუსულო царь.
კეისარიშ ჸვილუაშ უკული, ჯვ. წ. 44 წანას, რომს ომენოღალეაწორინეფიშ ახალ რეღმაქ გორჩქინდჷ, ნამუქჷთ ჯვ. წ. 27 წანა ოქტავიუსიშ ანტონიუსშა გომორძგუათ გეთჷ. თე ბორჯიშო ოქტავიუსის უკვე ვადასქიდჷ რესპუბლიკური ოპოზიციაქ, ნამუშ შედეგო თიმ წანას სენატიქ თის უჟინაში ხემანჭუალა მეჩჷ.
რესპუბლიკაშ იმპერიათ გჷნოქიმინუაშ ხოლო ართი წჷმიპიჯალა რდჷ რომიშ სახენწჷფოშ გოძინა პუნიკური ლჷმეფიშ, ბალკანეთიშ დო მორჩილი აზიაშ ნორთიშ დოჸუნალაშ შედეგო. დემი სახენწჷფოშ ომართალო რესპუბლიკაშ სახენწჷფო ნწყუალა ურგებელი რდჷ.
ჯვ. წ. I ოშწანურას, რომიშ იმპერია გოფაჩლი რდჷ ასეიანი პორტუგალიაშ, ესპანეთიშ, იტალიაშ, საბერძნეთიშ, ოორუე მაკედონიაშ, თურქეთიშ, სირიაშ, ისრაელიშ, ტუნისიშ დო ოორუე ალჟირიშ ტერიტორიეფს. რომიშ პოლიტიკური გოლინა — ხოლო უმოსი ტერიტორიეფშა იფაჩუდჷ. თე დოჸუნალობეფს კეისარქ მოუღჷ გალია (თეხანური საფრანგეთი), პონტოშ ომაფე (თურქეთი) დო ბრიტანეთი, ოქტავიანექ — ეგვიპტე. თეშნერო, რომიშ იმპერია ჯვეში წანეფიშეჭარუაშ დალიას იკათუანდჷ ედომუშამი სქირონაშქაზუღაპიჯის დო ბჟადალ ევროპას. თეშ მოხ, რომს დოჸუნდჷ ნთელი რანწკი სახენწჷფოეფი, ნამუშ მაფეფს „რომაალი კათაშ მაჸალეშ დო მორსხუეშ“ ტიტული უღუდეს. თიმბორჯიანი ევროპას, ბჟადალ აზიას დო ოორუე აფრიკას ვა რდჷ ჭყანა, ნამუსჷთ შეულებუდჷ რომაულ ლეგიონეფს ქაწუდირთუკონ.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- პლუტარქე - პარალელური ბიოგრაფიეფი
- გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსი — 12 კეისარიშ რინა
- პუბლიუს კორნელიუს ტაციტუსი — ანალეფი
- რომიშ იმპერიაშ ისტორია (მინსკი 2000)
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ისტორიული რესურსეფი Archived 2021-02-25 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- რომიშ იმპერია
- ჯვეში რომი (რუს.)
- რომაალეფიშ ისტორია — ირი წანა
| რომი | |
| რომიშ ომაფე | რომიშ რესპუბლიკა | რომიშ იმპერია | |