ჩხოროწყუ

ნოღა ჩხოროწყუ წიმინდე გერგიშ ნოჭახნაკუ “უბადოს ორჯგინჷ ჯგირქია„ წიმინდე გერგიშ ნოჭახნაკუ “უბადოს ორჯგინჷ ჯგირქია„ ქიანა  საქორთუოსაქორთუო რეგიონი სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანისამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანი მუნიციპალიტეტი ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი კოორდ. 42.522222,42.12916742°31′20″ ოორ. გ. 42°07′45″ ელ. გ. ნოღა 2018  წანაშე ცენტრიშ სიმაღალა 180 მ მახორობა 3141 კოჩი (2014) ერუანული აკოდგინალუა ქორთუეფი 99,5 % ბორჯიშ ორტყაფუ UTC+4 ტელ. კოდი +995 417 ოფოსტე ინდექსი 5000 ჩხოროწყუ ჩხოროწყუ

ჩხოროწყუ — ნოღა საქორთუოს, სამარგალო-ჟიმოლენ შონეშ აკანს, ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ადმინისტრაციული ცენტრი. იდვალუაფუ წყარმალუ ხობწყარს, სანაკიშ რკინაშშარაშ სადგჷმშე 39 კილომეტრის. ნოღაშ სტატუსი უღუ 2018 წანაშე. ოხორანს 3141 კოჩი (2014). ნოღას ადმინისტრაციული, კულტურაშ, განათლებაშ დო ჭყანთხილუაშ დაწესებულებეფი, ჭიჭე საწარმოეფი.

ტოპონიმიკა

• გარახა, განობა. გარახას რე სუმი ჯიხაშ აკნაციმეფი, ცენტრალური ჯიხა ოთხკუნთხუამი პირამიდაშ ფორმაშ ჸორში რე. გიოხე, თის მუში დორხველი ოზე ხოლო უღუდჷ, სოდეთ ბჟაეიოლშე ხოლო ართი ოთხკუნთხუამი ჯიხა გინოდგვე. 1. თე ჯიხა-გალუანს მეჸუნდჷ ორდო რომაალი სარდალიშ ჯარიშ შარა, უკული - ყურსალეფიშ, ტყვეეფიშ მაჸიდეეფიშ შარა. თინა თურქობაშ აწმარენჯო ლჷმაშ ბორჯის ჯგირო გამანგარებული ჯიხაზურგა ჸოფე. თე ჯიხას დუდმითოფორაფილი კათა ბრელხანს წჷმოძინელო ნოლჷმებუე ნტერწკჷმა. თეს ნათურქუს ხოლო ნოძახუენა. გარახა ჸოფე გარამ ხურუა - ქჷრქეამი, კჷრდეამი ლეხერი. ჯვეშეფი თაშ ენონწყჷმუენა - გარამ ხაბო რე. თე ქჷრქეშ მუკონწყვილ პიჯის გედგჷ თე ჯიხეფი. თაქ ძირაფილი რე უჯვეშაში კრამიტეფი, ლაგვანეფი დო კოტოეფი. 2. თაქიანობა გოროხი ქუალეფით ჸოფე მოფაჩილი, თეშ გეშა გედვალჷ თაქიანობას - გარახა. ჯვეშო თე აბანს ნაჯაგუ ნოჯოხობუე. 3. გარახაშ გვალაშ ქჷნდჷრს ჯვეშო გალუანი გინნოვე, თე გალავანს ინოკიდილი ჸოფე თი სუმი ჯიხა, ნამუეფით თურქეფიშ ბორჯის ეუგაფუნა. თურქეფიშ შიშით კათა თე ჯიხას მითნოფორაფუე დუდის.
• ოხვამე კარი, თაქ ჯვეშო ოხვამე გინოდგვე, უკული ოხვამე აკურღვაფუნა. თაქ ჯვეშო ოშაყარუ ჸოფე, ჯარალუა ნოჩქვენა.
• ნოხორიი, აბანი.
• გაკებული, თე აბანი გაკებული ჸოფე ქუათკირით. ნტერწკმა ლჷმაშ ბორჯის თე აბანს გინნოკილუენა.
• ჯოღორ ღალი, ღალი.
• გუჯაში ნოხორი, აბანი.
• ჯგემარიონი (ჯგემარიამი), უჯვეშაში ნაოხვამუ.
• ნაოსხაპუ, აბანი. თაქ დიდ ჯა გინოჩვე. თაქ ოშაყარუ ჸოფე.
• დობერა, აბანი.
• ჩეშონა, თაქ ჩეშონური ბინეხი ჸოფე მაღლარს. თაქ ნოვე ჩეჭიფეში ხოლო.
• ხოჯიშ თოლი, აბანი. თაქი ხოჯიშ თოლიშ ჯიშიშ ჸურძენი ნოჩვე, ფართო ტიანამი დო უჩა ფერიშ.
• პანეშონა, თაქ ნოჩვე პანეშონაშ ჯიშიშ ბინეხი.
• ნადუქანუ, აბანი.
• ჯვეში შარა, შარა.
• წყურგილი, წყუშ რგილი წყარი, უჯვეშაშ ბორჯიშე ჸოფე ჩინებული, მუჭოთ წყონდა წყარი, ჭვემეფიშ ბორჯის ხოლო ვანოლანდღუე.
• ყალიჩეფიშ საოდიარო, აბანი. ყალიჩეფიშ ორინჯეფიშ ოდიარე აბანი.
• საოდიარო, აბანი.
• სორდიაში საოდიარო, აბანი.
• ჩეღალი, ღალი.
• გოდაცურონი, თაქ ჯვეშო ნოჩვე დაცურიშ ჯიშიშ ბინეხი.
• ნაჯაგუ, აბანი. გჷნაჭირი დო შიშნაძირეფი აბანი ჸოფე, ჯაგუნავეფიშ ნოხორი.
• ნათურქუ ჯიხა, ჯიხა. ართ-ართი ჯიხა გარახაშ სუმი ჯიხაშე. თაქ ყარაული - ჯეიბური გეჸოფე. ჯიხაშ დუდსუ კათას ხინკეფი ჸოფუ შაყარელი დო მუჟამს ნტერი მალეშჷნი, დაჩხირს დუნორზამუე დო თაშ გინნოჩამუენა ართიანს ნტერიშ მუშაცჷმაშ ამბეს.
• შქედიჸვანა, (ოორუეშ ჸვანა), აბანი.
• ჩეშონური, თაქი ნოჩვე ჩეშონურიშ ჯიშიშ ბინეხი, ჯგირი ღვინი ნოჩქვე.
• ყალიჩეფიშ სუკი, ყალიჩეფიშ გვარიშ სუკი.
• პატონსქუაში ნაჸვანუ, აბანი.
• დობერა, ბინეხი ნოჩვე თაქი.
• სასორდიო, სორდიეფიშ გვარიშ განობა.
• საბებიო, ბებიეფიშ გვარიშ განობა.
• საქებურიო, ქებურიეფიშ გვარიშ განობა. გარახას ჯვეში ბორჯიშე მოჸუნაფილი, ნოხორუენა მამფორიეფი, ბებიეფი, სორდიეფი, ქებურიეფი, კვირკველიეფი, პაპასქირეფი, ფირცხალავეფი, ვეკუეფი, პაპავეფი.
• თუდონი გარახა, ჯვეშეფიშ გინოჩამათ, თაქ ჯვეშ ბორჯის ზუღა ჸოფე დო თაქ ჸოფე გემიშ მიკასქუაფალი რკინშ ბარჯგი.
• ხომა კირდე, აბანი. ჯვეშეფიშ გინნაჩემით, ჯვეშო თე კჷრდე ჸოფე ონიშოლი, თაქი რკინაშ ბარჯგი ჸოფე კიდალას მიკოჭკადილი, ხომა-ხვამარდი შანენს ხომალდის. თაქი ჯვეშო ზუღა ჸოფე, თე კჷრდეწკმა ონიშოლი (ნავსადგური).
• ქუაჸუდე, კარსტული ქვაბი. ჸუდეშ ფორმაშა ჸოფე გუთოქიილი დო გიოხე ჯვეში კირით გამანგარებაშ შანეფი.
• კირნატახა, ჯვეშო კირშო ქუალეფს ნოტახუენა.
• შაქროშ ხაბლა, (შაქროშ ქუალონი), აბანი.
• ნაკლასუ, ჯვეშო ჯაში შენობა გინოდგვე, სოდეთ ჸოფე ართკლასამი ოგურაფუ.
• ნაოხვამუ, ჯვეშო ოხვამე გინოდგვე.
• სავეკუო, ვეკუეფიშ გვარიშ განობა. ასე თაქ ვეკუეფი ვახორანა.
• ლეპაპე, პაპავეფიშ გვარიშ განობა.
• გუჯუში გენაჸვილა, აბანი.
• ოთუნთე, აბანი.
• ნოხორიი, აბანი.
• არახამიაში ნაჸვანუ, აბანი.
• პალიაშ ღალი, ღალი.
• ლეფირცხალე, ფირცხელავეფიშ გვარიშ განობა.
• ბუმე, აბ.
• ჩხოროწყუ. გინოჩამათ, თაქი ჩხორო წყუშ წყარიშ ეშნოვე, ართი ჩხე ჸოფე, ჯიმუამი, მჟავე. ბრუო ჸოფე რგილი წყუშ წყარი. თაქ ჯვეშო მეორინჯეეფს კარეეფი ქიგუდგუმუნა, ქუდოხორელენა დო ჩხოროწყუ ქიგუდვალნა თე აბანშა.
• მოიდანახე, თე ჯოხოდვალაშ აბანი სუმი რე თაქი. დიდარი, სქვამი აბანი ჸოფე. ვაჭარეფს ქუმურთუმუნა, მოწონებუნა "მოი და ნახე, რა ლამაზიაო." თაქი დუქანეფი ქიგუდგუმუნა.
• ნაჯარგვალუ, ჯარგვალი გინოდგვე წოხლე, აბ.
• ლეჯიქე, ჯიქიეფი ნოხორუენა.
• ჩეჯა, აბანი ოჩხომურიშ პიჯის.
• კიკური, აბანი ოჩხომურიშ პიჯის. პაპასქირეფიშ განობა.
• პაპასქირიში ნოხორი, ნოხორი აბანი.
• კურკუზა, აბანი. 1959 წანას თაქი როდონაიეფიშ ოზეს ხონუას გეშაციუ ბრინჯაოშ ანჯარეფქ (იარაღეფქ). ნორთიქ აკოციუ, ნორთი თხილერი რდჷ ჩხოროწყუშ ოშქარ სკოლას.
• ქვაბი, ფოქვი გარახას.
• ქვაბი, ფოქვი ლეფირცხელავეშ განობას. თეშ პიჯი კირით რე ეკიდილი დო იჩიებუნა, მუში მაჟია ბოლო დოშაყეშა გიშურსია, თეს ხოლო ნათურქუს უძახჷნა. თექ ნაძირეფი რე კეცეფი, კოტოეფი დო შხვა ნივთეფი. თის ნარინს ხოლო უძახჷნა.
• ტოტიაში ნოხორი, აბ. სხუნუეფიშ ხეშუულობაშ პერიოდის ჩაიშ ქარხანა გედგჷდჷ.
• ხამე, აბ.
• ყალიჩონა, კარსტული ფოქვი, ჸალეფით. მაართა ტალანიშ სიგინძა 5 მეტრაშ უმოსი რე. თაქ ნაძირეფი რე კერამიკული მოღეეფი, ქუაშ ანჯარეფი. ქვაბიშ წოხლე რე ენეოლითური ბორჯიშ მოღეეფი: ბრინჯაოშ ანჯარეფი, ომანჯურეფი, ქუაშ ანჟარეფი დო შხვა. წოხლე იჩუალუაფუდუ ჭოღაშ ოშქარი სკოლაშ ოზეს, ამდღა თხილერი რე ჩხოროწყუშ მუზეუმიშ ფონდის.

გჷმორინაფილი წყუ

• ჩხოროწყუს რაიონის ტოპონიმიკის კატალოგი, გივი ელიავა, გივი ფარულავა, გრიგოლ შენგელია, ხს. 54-61; 1983 წანა.