დინორეშა გინულა

არაბეფი

ვიკიპედიაშე
სტატიეფი თემატიკაშე
არაბეფი
კულტურა
ლიტერატუტა · ჭარალუა · კალიგრაფია · მუსიკა · ჯოხოეფი · საგესქუო · ესთეტიკა
ეთნოგრაფიული ბუნეფი დო ისტორიული ართობეფი
ალჟირალეფი · ბაჰრეინალეფი · ეგვიპტარეფი · იემენარეფი · ისრაელიშ არაბეფი · იორდნალეფი · ერაყალეფი · ირანალი არაბეფი · კატარალეფი · ქუვეითარეფი · ლიბიარეფი · მავრეფი · მაროკოალეფი · ომანარეფი · პალესტინარეფი · საუდარეფი · მორჩილაზიარი არაბეფი (ტაჯიკი არაბეფი) · სირიალეფი · სუდანარი არაბეფი · ტუნისარეფი · თურქი არაბეფი
დიასპორა
(მოჯგირე კათეფი)
ბაგარეფი · დრუზეფი · ურიეფი · კოპტეფი · შრი-ლანკარი მავრეფი · მალტარეფი · მარონიტეფი · მარისკეფი
ნინა
არაბული ნინეფი დო დიალექტეფი · კლასიკური არაბული · ოლიტერატურე ნინა · არაბული არაბული · ეგვიპტურ-სუდანური არაბული · ერაყული არაბული · მაღრიბული ნინა · სირიულ-პალესტინური არაბული · მორჩილაზიური არაბული
არაბული ქიანეფი
ალჟირი · ბაჰრეინი · ჯიბუტი · ეგვიპტე · ბჟადალი საჰარა · იემენი · იორდანია · ერაყი · კატარი · კომორი · ქუვეითი · ლიბანი · ლიბია · მავრიტანია · მაროკო · არაბეფიშ გოართოიანაფილი საამიროეფი · ომანი · პალესტინა · საუდიშ არაბეთი · სირია · სომალი · სუდანი · ტუნისი
რელიგია
ისლამი (სუნიზმიშიიზმი) · ქირსიანობა · მითოლოგია
შხვადოშხვა
პანარაბიზმი · არაბული ქიანეფიშ ლიგა · დოჸუნალობეფი · არაბიზაცია · ნაციონალიზმი

    

არაბეფიარაბულნინამი კათეფიშ (ალჟირალეფიშ, ეგვიპტარეფიშ, მაროკოალეფიშ დო შხვა.) მეტაართობა, ბჟადალ აზიაშ დო ოორუე აფრიკაშ არაბული ქიანეფიშ თარი მახორობა. არაბეფი რაგადანა არაბულ ნინაშა დო გჷმირინუანა არაბულ ჭარალუას. არაბეფიშ მუდანობა დოხოლაფირო 430—450 მილიონი ადამიერი რე. არაბეფიშ 90%-შე უმოსი ისლამიშ გემაჸვენჯი რე, ნორთი — ქირსიანობაში.

ისლამიშახიანი პერიოდი

[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
იმრუ ალ-ყაისიშ არაბული ეპიტაფია, „ამრაშ ქომოლსქუა, არძა არაბიშ მაფა“, ნამუთ ჭარილი რე ნაბატეური ჭარალუათ. ბაზალტი, ნამუთ ითარიღებუ 7 კისლულით, 223, კერზოთ ჩქ. წ. 328 წანაშ 7 ქირსეთუთა. მიოგორეს ნემარას, ჰაურანს (ობჟათე სირია).
არაბი ოსურეფიშ მუკაქუნალი, IV—VI ოო.
არაბი ქომოლკოჩეფიშ მუკაქუნალი, IV—VI ოო.

არაბეფიშ წიმოხონეფი არხო ბჟაეიოლიშ დო ოორუე აფრიკაშ ჯვეში კათეფი დო ტომეფი რენა. არაბეფიშ ისტორია მეჭედელო რე მერსხილი სემიტურნინამ კათეფიშ ისტორიაწკჷმა. მესოპოტამიური ისტორიული ნტკიცებულებეფიშ მეჯინათ, არაბეფქ შხვა სემიტურ კათეფშე გიშერთეს ორდოშიან ჩქ. ეე.-შ I ვითოშწანურას. თიმ ბორჯის ობჟათე არაბეთიშ არაბეფქ გაჭყეს მაფალუ ნორეფი დო ომაფეეფი (საბა დო შხვ.), არაბეთიშ ჩქონიშ ოორუე რეგიონეფი უმენტაშო გეგია-ბედუინეფით რდჷ დოხორელი. ჩქ. ეე-შახ 1 ვითოშწანურაშე ჩქ. წ. 1 ვითოშწანურაშახ ოორუე არაბეფით დოდორელ ტერიტორიეფს თიჯგურა სახენწჷფოეფი რსებენდჷ, მუჭოთ რე პალმირა (ტადმორი), ნაბატეა, ლიჰიანი, ღასანი დო ლახმი. ოორუე დო ობჟათე არაბეფი ართიან მითმიარსხუდესოვაჭარე რზეფით, ბჟადალი არაბეთიშე (ჰიჯაზი). თე რეგიონიშ მახორუეფი არაბულ ნინაშა რაგადანდეს დო მუნეფიშ გოჭყაფა მუიოჩქუდეს წჷმიმორაგადე იბრაჰიმიშეისმაელიშე ვარდა წჷმიმორაგადე ნუჰიშ მოთა — ნოქტანშე. მექაშ ოხიდას, ქააბას, ნამუთ მაართათ აკაგუ, მეხოლაფირო, იბრაქიმქჷნ, არაბი-პაგანისტეფი დუს უჩანუანდეს კაპუეფს.

V—VI ოშწანურეფშო, ოორუე დო ობჟათე არაბეფიშ ცივილიზაციეფქ ქჷდანთხეს.

მაშკვითა ოშწანურაშ დაჭყაფუს, მექარი ვაჭარი მუჰამედიქ ახალი რელიგიაშ (ისლამი) ქადაგობა დიჭყჷ დო გაჭყუ დორხველი ჯარალუა (უმმა). მუჰამედიშით დორსხუაფილი სახენწჷფოქ (ოხალიფე) ბიწორას გიფაჩუ დო ოში წანაში უკული ესპანეთშე ოორუე აფრიკაშით დო ობჟათე-ბჟადალი აზიაშით ინდოეთიშ ხურგეფშახ იდვალუაფუდჷ. არაბული დოჸუნალობეფიშ დოჭყაფაშე არაბეფიშ ეთნონიმქ გეგნიქიმინჷ არაბული ტომეფიშ მუშჯოხოდვალაშა, ნამუეფით შქაოშწანური არაბულ ერს აკმადგინანდეს. თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და ბედუინეფი დუდმაართაშე ხეს უნწყუნდეს ისლამიშ გოფაჩუასჷნ, უკულიანს ისლამს ავითარენდეს თარო ნოღაშ ჭკვერი კათეფი. არაბეფიშ მიგრაციაქ ვაარაბული ახალმორთელი ტომეფშა არაბულ ნინაშ გოფაჩუას უნწყუ ხე. არაბული ნინაქ თარ ნინათ გჷნირთჷ მაროკოშე ერაყიშა, ვა ხვალე მუსლიმეფშო, თაშნეშე ქირსიანეფშოთ დო იუდეველეფშოთ, ნამუეფქჷთ არაბული ნინა მუჭოთ მუნეფიშ თარი ნინათ მიღესჷნ. ჭიე-ჭიეთ ოორუე აფრიკაშ დო არხო ბჟაეიოლიშ მახორობა არაბეფო გჷნმირთუდჷ თე ზიტყვაშ ფართე გაგებათ.

ისლამიშ გოფაჩუაქ არაბეფს თინეშო ჯგირი რსხუეფიშ გოჭყაფას დუხუჯუ. ქირსიანეფწკჷმა, ურიეფწკჷმა, სპარესალეფწკჷმა დო შხვეფწკჷმა ართო არაბეფქ მოსოფელიშ ართ-ართი არძაშე უდიდაში დო ჩინებული ცივილიზაცია აკაგეს. VIII-XII ოშწანუეფიშ პერიოდის, ანდაღებული არაბული ლიტერატურაშ (პოეზიეფიშ დო პროზეფიშ სახეთ) მიარე მუდანობაშ ნაწარმეფქ, ხანტურულ ნაწარმეფქ, იურიდიულ კოდექსეფქ დო ფილოსოფიურ ტრაქტატეფქ აქიკიმინჷ. „ისლამიშ ორქოშ ხანიშ“ ბორჯის, დიდი პროგრესი გჷნიცადჷ მენცარობაქ, გიშაკერზაფილო, ასტრონომიას, მედიცინას, გეოგრაფიას, ისტორიას დო მათემატიკას.

არაბეფიშ ოხალიფე მუში ჸოფაშ მაართა ოშწანურეფს პოლიტიკურო გოართოიანაფილი რდჷ ხალიფაშ დუდალაშ გიმე. X ოშწანურას, არაბეფიშ ოხალიფეშ ფრაგმენტაციაქ დო დონთხაფაქ დიჭყჷ ჯვაროსნული ლექსერობეფიშით, არხო ბჟაეიოლშა მონღოლეფიშ დო თურქეფიშ მიშაჭკირუაშით.

თურქული პატჷნალა დო კოლონიალიზმი

[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

XVI ოშწანურას, ოსმალი თურქეფქ ქჷდიჸუნეს ედომუშამი არაბული ოქიანუ დო გორთეს პროვინციეფო (ვილაეთი). XIX ოშწანურას, ინგლისარეფქ დო ფრანგეფქ ოორუე აფრიკაშ დიდ ნორთშა მუნეფიშ ფაქტიური კონტროლი გემშეღეს.

მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშ ბორჯის, ინგლისარეფქ არაბეთის ანტითურქულ არყებას ორგანიზება გუკეთეს. ლჷმაშ უკული ზოხორინალაშ მეღებაშ იმენდით, არაბეფქ ინგლისარეფს სირიაშ დო პალესტინაშ ეჭოფუას მეხვარეს. XX ოშწანურაშ მაართა ნორთის, არაბეფქ ქიდიჭყეს ზოხორიალაშ დო გოართოიანაფეფიშ სანწალე მოთხირეფი. ევროპალეფი არაბეფს ოხვარუდეს მოდერნიზაციას, მარა თეწკჷმა ართო თინეფი მანჯენდეს ფრანგეფიშ დოხორინს ალჟირიშ საუჯგუშო დიხეფს დო ევროპალი ურიეფს პალესტინას ოხორუანდეს.

მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ უკული, არძა არაბული კათაქ, პალესტინარეფიშ მოხ, საბოლათ მიღეს ზოხორინალა. ალჟირალეფქ ზოხორინალა 1954-1962წწ. საფრანგეთწკჷმა ბრუოწანიანი ლჷმაშ უკული მიპალეს. 1991 წანაშე ისრაელიშ დო პალესტინაშ გოდუდიშულაფაშ ორგანიზაციაშ (პგო) შქას მიარე აპიჯალაქ მიშართჷ ქიმინჯალაშა, ნამუეფით ითოლიშწორენა მუმალი პალესტინაშ დუდიშმართუალშ ოართე ხასიათიშ ზჷმეფს.

არაბეფი სუმ თარ ბუნათ ირთუნა: გეგია-მეჩხოლარეეფი (ბედუინეფი), ოფუტარ-დიხამოსაქვარეეფი (ფელაჰეფი), ოფუტეშ დო ნოღაშ მახორუეფი, ნოღაშ მახორუეფი. თეშ მოხ, მუსხირენი მორჩილი არაბეფიშ ბუნა ხოლო რსებენს (სამანგათ, სუდანარი მეჩხოლარეეფი ბაგარრა), ნამუეფით მუსხირენი თუთაშ გოძვენას ოფუტეეფს დიხასაქვარუათ რენა დაკებული, წანაშ შხვა ბორჯის გილეგეგუნა მუნეფიშ ჩხოლარამო. არაბეფი, ნამუეფით წყარმალუეფიშ დელტაშ მანგას დო ჭითა, სქირონაშაქ დო შხვა ზუღეფიშ წყარპიჯიშ რაიონეფს ოხორანან, ცხომჭოფუათ რენა დაკებული.

არაბეფიშ უმენტაშობა — ოფუტარი-ფელაჰეფი, ნამუეფით დაკებული რენა დიხაშ ხონუათ, გეგია მეჩხოლარობათ დო მებაღობათ. წიმოხონ-ტომობური ორგანიზაციაშ ოსხირი — ლინიჯი, ნამუეფსჷთ ქომოლკოჩეფიშ ღოზით ოართე წიმოხონი ჸუნა. მუსხირენი ბუნა გოართოიანაფილი რე ტომო ლიდერრიშ დუდალათ.

ჩქ.ეე-შახ 2 ვითოშწანურაშ მაჟირა ნორთიშა, არაბულ ტომეფქ ქჷდიჭყეს ოჸოფე-კულტურული ტიპიშ გეგია-მეარქემეობა (ბედუინეფიშ). ბედუინეფიშ უმენტაშობა არაბეთიშ ჩქონს ოხორანს, იორდანიაშ ოტიოზე რაიონეფს, სირიას, ერაყის, თაშნეშე ეგვიპტეს დო ოორუე საჰარას. ბედუინეფიშ მეხოლაფირი მუდანობა რე 4-5 მილიონი ადამიერშახ. ბედუინიშ მეჯინა უმენტაშო რომანტიზაფილი რე თი ევროპალეფიშით დო შხვა არაბეფიშით, ნამუეფით კოროცხჷნა, ნამჷ-და „არძაშე წიმინდე“ არაბეფქ ქუდოსქიდეს მუნიეფიშ წიმოხონეფიშ უთირუე სახეშ რინაშ წესით. რეალურო ბედუინეფქ მიარე გალენურ გოლინა დო თირუა გჷნიღეს.

ჯარალუა

ბედუინეფი კონწარი ტომობური რინაშ წესის გეჸუნა. ბედუინურ ტომეფს, ნამუეფით მუსხირენ ფანაიშე აკმოდირთჷნა (ბანუ), შილებე ოხორანდას მუსხირენ ოშობაშე ჟარნეჩდოვით ვითოშშახ შური მახორუშახ. ტომიშ ირი ფანია უმოს მორჩილ ფანიათ ირთუ. მუსხირენი ფანიაშ გჷმნართის ჯოხო „ჰამულა“. ჭკობარობა (გურგინუა) იხორციელებუ შილებუამობაშ მეჯინათ „ჰამულაშ“ დინოხოლე. ბედუინურ ტომს ფანია არძაშე უჭიჭაში სოციალური ართული რე.

ტომშა კანკალე ბუნას შეულებუ აკათას ვარდა გეგშართასჷნ. ირი ტომს დო თიში ნორთის დუდენს უნჩაში, სიჭკვერაშ დო გჷმოცადებაშ მეჯინათ შეიხიშ სტატუსი უღუ. შეიხიშ პოსტიქ შილებე მონძალათ გჷნიჩინასჷნ[1].

ეკონომიკა

ბედუინეფს გეგია რინაშ წესი უღჷნა. ზოტონჯიშ პერიოდის „ჰამულეფი“ გილეგეგუნა ტიოზის წყარიშ დო ჩხოლარეფშო ოდიარუშ გორუას. ზარხულს „ჰამულეფი“ აკმიშაყარჷნა ტომიშ ინჭეფიშ გოხოლუას. ტომეფს დო ფანიეფს შხირას უწიენა ბურჯაფი დიხაშო დო წყარშო.

ბედუინეფი დოკაფილი რენა არქემეფის, შხურეფიშ ვარდა რინტუეფიშ დოჭყანაფათ. მეარქემეეფს მუნეფიშ დუდი აკა ნანდული არაბეფო მიოჩქჷნა, ნამუეფით მეშხურეეფშე ჟილე გერენა. ბედუინეფი არქემეფს დითმიჭყანუანა ბჟაშ დო ხორციშ მიოღებელი, თაშნეშე ბოწოწის ნოჭკერშო. მეარქემეეფს შხირას მეჭედელი ურთიართობეფი უღჷნა ოფუტეშ დო ნოღაშ მახორუეფწკჷმა.

მეარქემე-ბედუინი

ბედუინეფი ოშა-გოშათ გმირინუანა ფარას დო შხირას ოფუტე დო ონოღე მახორობაწკჷმა ბარტერული ურთიართობეფი უღჷნა. ბედუინეფი ბოწოწის, ტყეფის, ხორცის დო ბჟას გინმოთირანა ლაწკარშა, ფინიკიშა, ყავაშა, ქარხანულ ნოჭკერეფშა, მეტალიშ ჭკუდეფშა, ხანჯაშ ანჯარეფშა დო შხვ.

ბედუინეფი მითახორანა ოთხკუნთხუური კარეეფს, ნამუთ აკმოდირთუ ფართე მონტყორიშ ნოჭკერეფშე, კანკალეშა ბრეზენტეფშე. თინეფიშ თელი ღვენა ლექინას ინტირე ჩხოლარეფიშ ოღალს.

ქომოლკოჩეფი დო ოსურეფი

ქომოლკოჩი ბედუინეფი დუდენა გინოგეგინიშ ორგანიზაფას დო ჩხოლარეფიშ მიკოლუაფათ რენ ადოკაფილი. თინეფს მაჯინობა დო შხვადოშხვა ჩხოლარეფიშ ბურჯაფიშ მანჯება უჸორა. ბედუინეფი შხირას ოკათჷნა თი ტომეფოშქაშე დო მუნეფიშოშქაშე დებებფს (სხუნუეფს), ნამუეფით მერსხილი რე დორხველობაშ, ჭარაფაშ დო შხვაშ ოკითხირეეფს. კინოხ გოფაჩილი ზისხირწჷმაშ შვანეფი, ნამუეფით მერსხილი რე ქერვანეფშა დო ოფუტეეფშა გენთხაფაწკჷმა გახირალო დო გიორინაფალო, ბოლო ბორჯის ძალამ ოშა-გოშათ რე.

ბედუინიშ ქომოლ თოლი — ცხენი, ნამუთ თარო გჷმირინუაფუ მარულაშო დო სერანუაშო. არაბული ცხენი გლახათ უხუჯანს ტიოზიშ პიჯალეფს, ცხენს დღას ვეგჷმირინუანა მონკა საქვარეფშო. ცხენი უბრალეთ პესტიჟიშ მეკონიშ როლს არსულენს.

ოსურეფი დოკაფილი რენა ჸუდეშ საქვარეფით, ბაღანეფიშ მუკოლუაფათ, მონწყორს ამზადება ქიცეფშო დო მუკაქუნალეფშო. კანკალეშა შხურეფს დო რინტუეფს ულუანა. ოსურეფი, მუჭოთ წესი, ოფანი შატრაშ (ჰარემიშ) გიშაკერძაფილ ნორთის ოხორანა. ოსურეფი გიშაკერძაფილო ურიდანა დუდს უჩინებუეფწკჷმა კონტაქტის დო უჩინებუშ მუკორჩქინაფატ უცბას მიდართან ოკო მუნეფიშ შატრაშა[2].

ოჭკომალი დო მუკაქუნალი
ბედუინი შეიხი

ბედუინეფი თარო ჭკომჷნა არქემიშ ახალ ბჟას ვარდა ბჟას სპრეციალური ნაწუაშ უკული. ბჟაშ მოხ, თინეფიშ ოჩამურიშ რაციონშა მიშმურს ფინიკეფი, ორზა, ქობალკაკალიშ, შვრიაშ, პროსოშ ვარდა ლაიტიშ ლავაშეფს. ხორცის ბედუინეფი ოშა-გოშათ ჭკომჷნა, ხვალე დღახუეფს ვარდა შხვა გიშაკერზაფილ დღალეფს. ბედუინეფიშ საჸოროფო ჩხე ოშუმალი — ჩაი დო ყავა.

შხვადოშხვა რეგიონეფიშ ბედუინეფიშ მუკაქუნალს სტილს შანულამი მიარეფერუანობა მიოხე. მაღრიბიშ რეგიონიშ ბედუინეფშო დჷმახასიათაფალი რე ქომოლკოჩეფიშ ჟინმუკაქუნალი (გელლაბა) დო ოსარე (ბურნუსი) კაპიშონით. ბჟაეიოლარი ბედუინეფს — გჷრძე მუკაქუნალი (გალაბეია), ნამუშ ჟი გინმიქუნუაფუ წჷმიშე ფართეთ ღილე ოსარე (აბა). ქომოლკოჩეფს გიორთჷნა ყუფია, ნამუთ დუდს გემარგუ კვარკვალია ოსქვალით (აგალემი). ოსური ბედუინეფს მუკაქუნა, ნამუთ მოგენს „გალაბეიას“, თაშნეშე ფართე შალვარი ვარდა შხვადოშხვანერი „აბა“. ოსურს დუდშა უციოთ გინოქუნელი აფჷდას ოკო ქიცა. კანკალე ბედუინი ოსურეფს შეულებჷნა სახეშ ფარდაშ (ჰაიკი) კეთება.

რელიგია

ბედუინეფიშ უმენტაშობა მუსლიმან-სუნიტი რე. თინეფს შქას თაშნეშე ქირსიანეფჷთ რენა დო მულიმან-შიტეფჷთ. ოფუტეშ დო ნოღაშ მახორუეფშე გინორთჷ, ბედუინეფი ვართფერი მორწუმეეფი რენა, მარა ირო არსულენა ისლამით გოთოლიშწორაფილი ხურთი ირდღარიх ხვამას. თიშ გეშა, ნამჷ-და ბედუინეფიშ უმენტაშობა ჭარუა-კითხირიშ ურჩქინჯი რენ, მუნეფიშით ვეშულებჷნა ყურანიშ კითხირი დო აძულებული რენა ყურანიშ ზეპირ გინოიჩამეფშა.

არაბეფიშ დოხოლაფირო 70% ოფუტეს ოხორანს. თინეფიშ უდიდაში პრობლემა რე უღვალობა (სიღარიბე). ოფუტეშ უმენტაში მახორობა — დიხამოსაქვარე რე (ფელაჰეფი). ოფუტეშ მახორუეფიშ სქირონაშქაზუღაპიჯური ტიპიშ ჸუდეეფს აკმაგანა ანგურაშე, ქუაშე, ცინკიშე დო შხვ. ჸუდეეფიშ მუკი-მუკი იდვალუაფუ ჸვანეფი, ბაღეფი დო ობინეხეეფი. წყარიშ უბაღენობაშ გეშა ოფუტეშ მახორუეფი აძულებული რენა ოწყარალი არხეფი აკაგანი.

ოფუტეშ მეურნობა.

ოფუტეეფს შხირას მოჸუნა ლაწკარამი კულტურეფი (ქობალკაკალი დო სორგო) დო ორტვინობა. თარი ოჭკომალი პროდუქტი — ქობალი, ქაში შხვადოშხვა ლაწკარამი კულტურაშე, ბჟაშ პროდუქტეფი, წვანეულობა, ორტვინობა დო თ.უ. რეგიონს გაჩქუ, არაბეფს თაშნეშე მოჸუნა: ფინიკი (ტიოზიშ ოაზისეფს); ციტრუსეფი (ლიბანიშ წყარპიჯის); გარგარი, ჸურზენი, დიხაშ თხირი, ზეთიშხილი დო თ.უ. (ლაკადეფს). ეგვიპტეს დო შხვა კანკალე რეგიონს თარი ოვაჭარე კულტურა რე ბამბე. მიარე არაბი-მუსლიმანი დოჸუნს ისლამიშ ოჭკომალიშ გოხურგუას, ხონულენა რამადანიშ თუთას, ვაშუნა ალკოჰოლურ ოშუმალს დო ვაჭკომჷნა ღეჯიშ ხორცის.

არაბული ნოღეფი შილებე ორდას ადმინისტრაციული, ოვაჭარე, ოწარმე დო რელიგიური ცენტრეფი. კანაკალე ნოღა ევროპულ მეგაპოლისეფს მოგენს. XX ოშწანურას, ოფუტეეფშე მიგრანტეფიშ ძინაქ მიარე არაბულ ნოღას გიძინუ დო დითირუ.

ასიან ბორჯიშო, ჯვეში არაბული ნოღა ასქილადირი რე ჯვეშობური ფორმათ სანას (იემენი) დო რანწკი შხვა მორჩილი პროვინციული ცენტრეფს. თიჯგურა დიდი ნორეფს, მუჭომით რე ალეპო (სირია) უმენტაშო ასიანობა მიოხე, კაიროს (ეგვიპტე) ჯვეშ ნოღას მუკი-მუკი ომძღჷ უდიდაში ახალი ნოღა, ბეირუთის (ლიბანი) — ედომუშამო რე ლასირი ჯვეში ნოღაშ ნოსქილედეფი.

  1. Арабы в энциклопедии «Кругосвет» стр.2
  2. Арабы в энциклопедии «Кругосвет» стр.3
  3. DNa - Livius (en), ხს. DNa inscription Line 27. 
  4. Isaura Daniel (25 March 2013). Os planos de Michel Temer para o mundo árabe. Agência de Notícias Brasil-Árabe. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 1 July 2016-ს. კითხირიშ თარიღი: 26 April 2016.
  5. Conciliador, 'charmosão' e 'mordomo de filme de consternação': afinal, quem é Michel Temer. Entretenimento bit (30 March 2016). კითხირიშ თარიღი: 26 April 2016.
  6. Diogo Bercito (14 June 2015). Origem de políticos brasileiros, Líbano tem rua com nome de Michel Temer. Folha de S. Paulo. კითხირიშ თარიღი: 2 May 2016.