ბოსნია დო ჰერცეგოვინა

ბოსნია დო ჰერცეგოვინა (ბოსნ. Bosna i Hercegovina, ხორვატ. Bosna i Hercegovina, სერბ. Босна и Херцеговина); თაშნეშე უჯოხონა: ბოსნია-ჰერცეგოვინა, აბრევიატურა - BiH — ქიანა ობჟათე ევროპას, ბალკანეთიშ ჩქონის. მუში დიდანოღა დო უდიდაში ნოღა რე სარაევო. მოხურგე ქიანეფი რე: ხორვატია ოორუეშე, ბჟადალშე დო ობჟათეშე; სერბეთი ბჟაეიოლშე დო მონტენეგრო ობჟათე-ბჟაეიოლშე.



ჰიმნი Intermeco
ბოსნია დო ჰერცეგოვინა
ნანანოღა	სარაევო
უდიდაში ნოღა	სარაევო
ოფიციალური ნინეფი	ბოსნიური სერბული ხორვატული
თარობა	ფედერაციული რესპუბლიკა
უჟინაში წჷმმარინაფალი	კრისტიან შმიდტი¹ ჟელკო კომშიჩი² ჟელკა ცვიანოვიჩი³ დენის ბეჩიროვიჩი⁴
პრ. მინისტრი	ბორიანა კრიშტო
ფართობი	51,197 კმ²(127-ა)
მახორობა	3,981,239 (126-ა)
ვალუტა	მარკა (BAM)
ქიანაშ კოდი	BIH
ოტელეფონე კოდი	+387

ჯოხოდვალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ოფიციალური: ბოსნია დო ჰერცეგოვინა.
ოდაბადური: Bosna i Hercegovina.
ეტიმოლოგია: ტრადიციულო, ქიანა ჟირ ტერიტორიულ ართულო მიაზრებუ (Bosna i Hercegovina). მუში ოორუე ნორთიშ ჯოხო წყარმალუ ბოსბაშე მოურს, ჭიჭე ობჟათე ნორთიშ - გერმანული ტიტულშე Herzog, ნამუშ შანულობა რე „ჰერცოგი, დიდი პატჷნი“. თე ტერიტორიაშ მამართვალს სტეფან ვიკჩიჩის 1448 წანას იმპერატორ ფრედერიკ IV-ქ დიდი ვოევოდაშ ტიტული ქიმეჩჷ.

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ქიანა ბალკანეთიშ ჩქონს იდვალუაფუ, იკათუანს ჟირი ისტორიულ-გეოგრაფიული ოლქიშ - ბოსნიაშ დო ჰერცეგოვინაშ დიხეფს. ომძღჷ ქიანეფი: სერბეთი, მონტენეგრო დო ხორვატია. ფართობი - 51.129 კვ.კმ.

სახენწჷფო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

სახენწჷფო სისტემა: გავითარებადი ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა.
სახენწჷფოშ მადუდური: ოპრეზიდენტე სხუნუშ დუდმახვენჯი. თენა რე კოლეგიალური ორგანო, ნამუთ აკმოდირთუ 4 წანაშ ვადათ გჷშასხუნილი სუმი მაკათურშე. თენეფშე ართი რე ბოსნიარი, მაჟირა - ხორვატი, მასუმა - სერბი. როტაციაშ წესით თინეფი დუდმახვენჯენა სხუნუს დო ითირუნა ირი 8 თუთას.
კანონიშდუმადვალუ ორგანო: ჟირპალატამი სკუპშტინა (42+15 მაკათური).

ადმინისტრაციული დორთუალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ქიანაშ ტერიტორიას ათეჟამო სუმი პოლიტიკურ-ეთნიკური ართული რე: სერბიული რესპუბლიკა, მუსულმანურ-ხორვატული ფედერაცია დო ოერეფოშქარე კონტროლიშ თუდო რინელი ბრჩკოშ რაიონი (Brcko Disrtikt).

ბოსნია-ჰერცეგოვინაშ ფედერაცია (Federacija Bosna i Hercegovina) - ხორვატულ-მუსულმანური პოლიტიკური ართული. მახორობა – 2.023 ვითოში. ფართობი - 26.076; პარლამენტი ჟირპალატამი რე: წჷმმარინაფალეფიშ პალატა (140 მაკათური), ოკათე პალატა (74 მაკათური, თენეფშე 30 ბოსნიარი, 30 ხორვატი, 14 უმცირესობაშე). ნანანოღა - სარაევო.
სერბიული რესპუბლიკა (Republika Srpska). მახორობა - 1.505 ვითოში. ფართობი - 25.053. პარლამენტი (ერუანული ასამბლეა) 140 მაკათურამი რე. ნანანოღა - ბანია ლუკა.

ნოღა ბრჩკო, ნამუთ ქიანაშ ოორუე-ბჟაეიოლს იდვალუაფუ, რე მუშითმართვადი პოლიტიკური ართული.

დემოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

მახორობა - 4.025 ვითოში (2004), თენეფშე (ლჷმაშახიანი პერიოდიშ მუნაჩემეფი) - ბოსნიარეფი 48%, სერბეფი 37%, ხორვატეფი 14%.
სახენწჷფო ნინა - ბოსნიური, სერბული დო ხორვატული.
რელიგია - მუსულმანეფი, მართლმადიდებელეფი, კათოლიკეფი.
ნანანოღა - სარაევო (581 ვითოში).
ნოღეფი - ბანია ლუკა (189 ვითოში), ტუზლა (119), მოსტარი (91), ზენიცა (135), ბიჰაჩი (62).

ეკონომიკა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

რესურსეფი - ქუანოშქერი, რკინა, ბოქსიტეფი, მანგანუმი, ტყალეფი, ლინჯი, ქრომი, ტყვია, თუთია, ჰიდროენერგია.
ერუანული ღალა ართ შურშე - 1.270 $.
ვალუტა - მარკა (BAM).

ისტორია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

1945 წანაშე რდჷ იუგოსლავიაშ ფედერაციაშა მიშმაულარი ართ-ართი რესპუბლიკა. 1990 წანაშ ეშასხუნუეფიშ უკული ოდუდეშა ნაციონალისტეფქ ქუმორთეს. სერბულ-ხორვატულ კონფლიქტიქ გიფაჩ ბოსნიაშ ტერიტორიას ხოლო დო 1991 წანას სერბეფიშ არმიაქ დეკინჷ მოხურგე რაიონეფი. რესპუბლიკაქ გაგჷმაცხადჷ სუვერენიტეტი, მუსჷთ წოხლე აწუდირთჷ სერბ მახორობაქ. გეტირხჷ კონფლიქტიქ. 1992 წანას ევრორსხუქ დო ააშ-ქ გაგმაცხადჷ ბოსნია-ჰერცეგოვინაშ ზოხორინელობა. თიმ წანას მიღებულქ იჸუ გოართოიანაფილი ერეფიშ ორგანიზაციაშ აკოდგინალუაშა. გოართოიანაფილი ერეფიშ ორგანიზაციაშ დო ნატოშ მოხვარათ მიხუჯინჷ კონფლიქტიშ გაჩერებაქ. 1997 წანს ჩეტარ მიარეერუანულ ეშასხუნუეფქ. ლჷმაშ თებაშე 10 წანაშ უკული ხოლო ვარე მოწესრიგებული ურთიერთობები ეთნიკურ ბუნეფს შქას, ეკონომიკა ტომბა კრიზისის რე. დეიტონიშ აპიჯაფათ თაქ ფაქტიურო გოართოიანაფილი ერეფიშ ორგანიზაციაშ პროტექტორატი რე. ოერეფოშქარე კონტროლიშ მონწყჷმაშ შემთხვევას, ფედერაციაშ სუბიექტეფი ოეგებიეთ ართიანს დეთხიებუნა, თიშენ, ნამდა სეპარატისტული ტენდენციეფი ძალიერი რე.

მონძალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

რომაული ფორტი ბანია-ლუკას (III ოშწ.), შქაოშწანურეფიშ მუდგაზმარენი მეჩეთი სარაევოს დო ტუზლას.