დანია



დანია
ნანანოღა	კოპენჰაგენი
უდიდაში ნოღა	კოპენჰაგენი
ოფიციალური ნინეფი	დანიური
თარობა	კონსტიტუციური მონარქია
მონარქი	მარგრეტე II
პრ. მინისტრი	ლარს ლეკე რასმუსენი
ფართობი	43.069 კვ.კმ.
მახორობა	5,511,451 (108-ა)
ვალუტა	დანიური კრონი (DKK)
ქიანაში კოდი	DNK
ოტელეფონე კოდი	+454

დანია (დან. Danmark), ოფიციალურო დანიაშ სამაფო (დან. Kongeriget Danmark) — სუვერენული სახენწჷფო ოორუე ევროპას, ნამუშ აკოდგინალუაშათ მიშმურს ჟირი დომინიონი — ფარერიშ კოკეფი ატლანტიშ ოკიანეს დო გრენლანდია ოორუე ამერიკას. დანია სკანდინავიურ ქიანეფს შქას არძაშე ობჟათეჸურე დვალირი სახენწჷფო რე. იდვალუაფუ შვედეთიშ დო ნორვეგიაშ ობჟათეჸურე დო აკა სახენწჷფო, ნამუწკჷმათ თის ოსქირონე თანჯა გაჩქჷნ, რე გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა. ქიანაშ ტერიტორიაშ უდიდაში ნორთი იდვალუაფუ იუტლანდიაშ ჩქონს დო ანდა კოკის, ნამუეფ შქას ეიოღანკალი რე ზელანდია, ფიუნი, ლოლანი, ფალსტერი დო ბორნჰოლმი, თაშნეშე ანდა მორჩილი ზჷმაშ კოკი, ნამუეფიშ ართობულობა ქიმინჷნს დანიაშ არქიპელაგის.

ჯოხოდვალა[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ოფიციალურო: დანიაშ ომაფე
ოდაბადურო: Kongeriget Danmark

გეოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ქიანა იდვალუაფუ ოორუე ევროპას, უკჷნებუ იუტლანდიაშ ჩქონი დო გოხოლუაშ კოკეფი. ოსქირონე სანძღო უღჷ გერმანიაწკჷმა.

ფართობი: 43.069 კვ.კმ
ორთა: უმაღალაში კონკა — იდინგ-სკოვი 173 მ; უგ. წყარმალუ (კმ) — გუდენა 158; თ. ტობეფი — ნისუმ-ფიორდი, არესი; თ. კოკეფი (კვ.კმ) — ზელანდია 7.450, ფიუნი 3.485, ლოლანი 1.244, ბორნჰოლმი 588; კლიმატი - ოკიანური.

სახენწჷფო[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

პოლიტიკური სისტემა — კონსტიტუციური მონარქია.
სახენწჷფოშ მადუდე — დანიაშ მაფეფი შლეზვიგ-ჰოლშტაინ-ზონდერბურგ-გლიუქსბურგეფიშ დინასტიაშე რენა. მა-20 ოშწანურას მაფენდეს: კრისტიან IX (1863-1906), ფრედერიკ VIII (1906-1912), კრისტიან X (1912-1947), ფრედერიკ IX (1947-1972), დიაფალ მარგარეტე II (MARGRETHE II) 1972-შე.
თარობაშ მანჯღვერი პრემიერ-მინისტრი.
კანონიშდუმადვალუ ორგანო — ართპალატამი პარლამენტი — ფოლკეტინგი (179 მაკათური).
ადმინისტრაციული გორთუალა —14 კომუნა (amt), 2 ნოღა (amtskomunes - კოპენჰაგენი დო ფრიდერიკსბერგი) დო 2 ავტონომიური ტერიტორია (ფარერიშ კოკეფი, გრენლანდია).

დემოგრაფია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

მახორობა — 5,511 ვითოში (2009), თენეფშე 97% დანიარეფი.
ნინეფი — დანიური, ფარერული, გრენლანდიური (ინუიტური დიალექტი). ინგლისური დომინირენს, მუჭოთ მაჟირა ნინა.
რელიგია — ევანგელურ-ლუთერანული, პროტესტანტიზმი.
ნოღეფი (ვითოში) — კოპენჰაგენი (1.094), ორჰუსი (221), ოდენსე (145), ოლბორგი (121), ესბიერგი (77).

ისტორია[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

დანიაშ სახენწჷფოქ დირსხუ IX-X ოშწანურეფს. 1849 წანაშე რე კონსტიტუციური მონარქია. 1940 წანას გეჭოფჷ გერმანიაქ. 1992 წანაშ რეფერენდუმს გინოვარაფილქ იჸუ მაასტრიხტიშ აპიჯაფაქ. თარობას აჸუ კანკალე თირუეფქ მიშაღალარქ, თეშ უკული კათაქ ხუჯი ქოდუკჷნ მაჟირა რეფერენდუმს. 1949 წანაშე რე ნატოშ მაკათური, 1973 წანაშე ევროპაშ რსხუშ მაკათური.

ჩინებული დანიარეფი[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]

ჰანს ქრისტიან ანდერსენი

ასტრონომი - ტიხო ბრაჰე;
ფიზიკოსი - ნილს ბორი;
ჭარუ - ჰანს ქრისტიან ანდერსენი;
კომპოზიტორი - დიტრიხ ბუქსტეჰუდე
ლინგვისტი - ოტო იესპერსენი;
მეშარე - ვიტუს ბერინგი;
მოჭადრაკე - ბენტ ლარსენი;
მობურთეეფი - მიხაელ დო ბრაიან ლაუდრუპეფი, პეტერ შმაიხელი.

რესურსეფი ინტერნეტის[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]